Giáo án và PPT Lịch sử 11 cánh diều Bài 7: Khái quát về chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam

BÀI 7 KHÁI QUÁT VỀ CHIẾN TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- Giáo viên tổ chức cho HS xem video về chiến thắng Bạch Đằng 938 và tổ chức hoạt động thảo luận cặp đôi, HS xem video và trả lời các câu hỏi

theo kĩ thuật 5W-1H

Nội dung:

-W: Đây là sự kiện gì?

-W: Sự kiện này xảy ra ở đâu?

-W: Ai chỉ huy/lãnh đạo sự kiện này?

-W: Sự kiện này xảy ra vào thời gian/giai đoạn nào của lịch sử Việt Nam?

-W: Nguyên nhân vì sao sự kiện này xảy ra?

-H: Ý nghĩa của sự kiện này là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Khái quát về chiến tranh bảo vệ tổ quốc trong lịch sử Việt Nam

GV yêu cầu trao đổi với bạn cùng bàn và thống nhất câu trả lời:

- Trình bày vai trò của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam.

- Chiến tranh bảo vệ tổ quốc có tác động đến những khía cạnh, lĩnh vực nào?

- Phân tích ý nghĩa của cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam.

Sản phẩm dự kiến:

Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam có vai trò và ý nghĩa quan trọng:

Bảo vệ an ninh và lãnh thổ: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ, độc lập tự do của Việt Nam và quyền tự quyết của dân tộc.

Ngăn chặn xâm lược: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ngăn chặn âm mưu bành trướng từ phong kiến phương Bắc, tạo ra sức mạnh mới cho dân tộc.

Tôn vinh tinh thần yêu nước: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc nêu cao chủ nghĩa yêu nước, tinh thần độc lập tự chủ, mưu trí và sáng tạo của con người Việt Nam.

Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam có ý nghĩa quan trọng và đa chiều:

Bảo vệ an ninh và lãnh thổ: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ, độc lập tự do của Việt Nam và quyền tự quyết của dân tộc.

Ngăn chặn xâm lược: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ngăn chặn âm mưu bành trướng từ phong kiến phương Bắc, tạo ra sức mạnh mới cho dân tộc.

Tôn vinh tinh thần yêu nước: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc nêu cao chủ nghĩa yêu nước, tinh thần độc lập tự chủ, mưu trí và sáng tạo của con người Việt Nam.

Hoạt động 2. Một số cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu

GV đưa ra câu hỏi:

- Trình bày một số nét chính về cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán (938).

- Tóm tắt cuộc kháng chiến chống quân Tống (981)?

- Cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077) có những đặc điểm gì?

- Khái quát quá trình kháng chiến chống quân Mông – Nguyên (1258 – 1288).

Sản phẩm dự kiến:

Trận Bạch Đằng năm 938 là một trận đánh quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Dưới đây là những điểm chính về cuộc kháng chiến này:

Diễn biến chính:

Cuối năm 938, quân Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo chỉ huy tiến vào cửa biển Bạch Đằng.

Ngô Quyền cho một toán thuyền nhẹ ra đánh nhử quân địch vào sông Bạch Đằng lúc nước triều đang lên.

Khi thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh tấn công, thuyền giặc va vào cọc nhọn, Lưu Hoằng Tháo tử trận.

Ý nghĩa:

Trận Bạch Đằng đánh dấu chấm dứt hơn 1000 năm Bắc thuộc của Việt Nam, nối lại quốc thống cho người Việt.

Sau chiến thắng này, Ngô Quyền lên ngôi vua, tái lập đất nước, và ông được xem là một vị “vua của các vua” trong lịch sử Việt Nam

Cuộc kháng chiến chống quân Tống lần thứ nhất năm 981 là một cuộc chiến tranh giữa Đại Tống thời Tống Thái Tông và Đại Cồ Việt thời Lê Đại Hành. Diễn ra từ tháng 1 đến tháng 4 năm 981 trên lãnh thổ Đại Cồ Việt, quân và dân Đại Cồ Việt đã đánh bại quân đội Đại Tống.

Hoạt động 3. Tìm hiểu nguyên nhân kháng chiến không thành công

GV hỏi một số học sinh trả lời:

- Cuộc kháng chiến chống quân Triệu vào khoảng thời gian nào? Nêu nội dung chính của cuộc kháng chiến.

- Trình bày nội dung chính của cuộc kháng chiến chống quân Minh (đầu thế kỉ XV).

- Tóm tắt nội dung chính của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (nửa sau thế kỉ XIX).

Sản phẩm dự kiến:

Cuộc kháng chiến chống quân Triệu diễn ra vào thế kỷ II TCN, cụ thể từ năm 181 TCN đến năm 179 TCN. Đây là cuộc kháng chiến của quân và dân Âu Lạc do An Dương Vương (Thục Phán) lãnh đạo, nhằm chống lại quân Triệu (Trung Quốc) xâm lược12. Trong cuộc kháng chiến này, An Dương Vương đã sử dụng thành Cổ Loa làm kinh đô và phát triển lực lượng quân sự bảo vệ đất nước. Tuy nhiên, cuối cùng, An Dương Vương đã thất bại trước quân đội của Triệu Đà, khiến đất nước Âu Lạc rơi vào ách thống trị của phong kiến Trung Quốc hơn 1.000 năm, thường gọi là thời kỳ Bắc thuộc

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trong nửa sau thế kỷ XIX là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam. 

Xâm lược của Pháp: Sau nhiều lần gây sức ép và đưa thư yêu cầu, không được triều Nguyễn đáp ứng, vào ngày 1/9/1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha nổ súng tấn công Đà Nẵng, mở đầu quá trình xâm lược Việt Nam.

Cuộc kháng chiến: Từ tháng 9/1858 đến tháng 2/1859, liên quân Pháp - Tây Ban Nha tiếp tục công Đà Nẵng. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ và lan rộng trên khắp đất nước, đánh dấu sự khởi đầu của cuộc đấu tranh giành lại độc lập và tự do cho Việt Nam

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1:Nhận xét nào sau đây đúng nhất nói về ý nghĩa chiến thắng Cầu Giấy lần thứ hai trong cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta ?

A. Thể hiện lòng yêu nước, ý chí quyết tâm sẵn sàng tiêu diệt giặc của nhân dân ta.

B. Thể hiện lòng yêu nước, bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.

C. Thể hiện lối đánh tài tình của nhân dân ta.

D. Thể hiện sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ của nhân dân ta trong việc phá thế vòng vây của địch.

Câu 2: Chiến thắng Cầu Giấy lần thứ nhất (1873) và lần thứ hai (1883) đều là chiến công của lực lượng nào?

A.Dân binh Hà Nội

B.Quan quân binh sĩ triều đình

C.Quân Cờ đen của Lưu Vĩnh Phúc

D.Quân Cờ đen của Lưu Vĩnh Phúc kết hợp với quân của Hoàng Tá Viêm

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Kể tên một số vị tướng tài giỏi trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của dân tộc. Em ấn tượng với vị tướng nào nhất?

Câu 2: Theo em, những bài học trong kháng chiến chống ngoại xâm của dân tộc có giá trị như thế nào trong cuộc xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc hiện nay?