Giáo án và PPT Lịch sử 9 cánh diều bài 1: Nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 đến năm 1945

BÀI 1. NƯỚC NGA VÀ LIÊN XÔ TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức cho HS cả lớp chơi trò chơi “Mảnh ghép lịch sử” và phổ biến luât chơi: Để lật mở được mỗi mảnh ghép bị che khuất hình ảnh, HS trả lời câu hỏi liên quan kiến thức đã học ở lớp dưới về Chủ đề nước Nga và Liên Xô.

• Đêm 25/10 (7/11 theo dương lịch) năm 1917, một sự kiện nào vô cùng trọng đại đã diễn ra ở nước Nga?

• Năm 1917, sau Cách mạng tháng Mười Nga thành công, ai là người có vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Nhà nước Liên Xô đồng thời cũng bị phê phán về một số sai lầm trong thời gian cầm quyền?

• Điền vào dấu ba chấm “…” trong đoạn tư liệu dưới đây:

• “Giống như mặt trời chói lọi, ………………………chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế”.

(Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 15, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, 2011, tr.387)

• Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 mang tính chất là cuộc cách mạng nào?

• Hình ảnh quốc kì và quốc huy dưới đây nói về điều gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Nước nga từ năm 1918 đến năm 1922

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh thảo luận theo cặp để tìm hiểu:

• Tình hình nước Nga Xô viết năm 1918 như thế nào?

• Trong năm 1919, tình hình nước Nga Xô viết có điểm gì nổi bật?

• Năm 1921, nước Nga Xô viết diễn ra sự kiện quan trọng nào?

• Năm 1922, Liên Xô thành lập gồm những quốc gia nào?

Sản phẩm dự kiến:

• Năm 1918:

• Chiến tranh đã phá hủy nền kinh tế Nga: nông nghiệp, công nghiệp lùi về mức thấp hơn so với trước Chiến tranh thế giới thứ nhất; thương mại bế tắc.

• Xảy ra nội chiến, sự chống phá của quân Bạch vệ, sự can thiệp của các nước đế quốc.

• Năm 1919: Chính quyền Xô viết thực hiện chính sách cộng sản thời chiến.

 - Năm 1920: cuộc chiến đấu chống thù trong giặc ngoài cơ bản kết thúc thắng lợi.

- Năm 1921:

+ Thời kì hòa bình, xây dựng đất nước trong hoàn cảnh khó khăn.

+ Tháng 3/1921: Đảng Bôn-sê-vích thực hiện Chính sách kinh tế mới (Lê-nin) khởi xướng.

→ Là sự kiện quan trọng nhất trong giai đoạn này của lịch sử nước Nga.

·        Nông nghiệp: bãi bỏ chế độ trưng thu, trưng mua lương thực, thay bằng chế độ thu thuế.

·        Công nghiệp: chính phủ kiểm soát các ngành công nghiệp chính, cho phép tư nhân thuê, xây dựng nhà máy; khuyến khích đầu tư nước ngoài.

·        Thương nghiệp: thương nhân được tự do buôn bán, trao đổi hàng hóa

→ Tình hình chính trị xã hội ổn định.

- Cuối năm 1922: Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) thành lập, gồm: Nga, Bê-lô-rút-xi-a, U-crai-na, Cộng hòa Ngoại Cáp-ca-đơ.

Hoạt động 2. Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945

GV chia lớp thành các nhóm yêu cầu học sinh thực hành thảo luận tìm hiểu: 

• Nêu các đường lối, nhiệm vụ được đề ra sau khi hoàn thành khôi phục kinh tế của Đảng Bôn-sê-vích.

• Em hãy trình bày những thành tựu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. Công cuộc này còn tồn tại những hạn chế nào?

Sản phẩm dự kiến:

Sau khi hoàn thành khôi phục kinh tế, tháng 12/1925, Đại hội lần thứ XIV của Đảng Bôn-sê-vích xác định đường lối, nhiệm vụ:

+ Thực hiện công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.

+ Phát triển công nghiệp nặng.

+ Đưa Liên Xô trở thành nước công nghiệp.

+ Xóa bỏ hoàn toàn nền kinh tế nông nghiệp nhỏ, chuyển sang nền kinh tế tập thể lớn.

- Trải qua các kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928 – 1932), 5 năm lần thứ hai (1933 – 1937), Liên Xô đã đạt được thành tựu trên mọi lĩnh vực, trở thành cường quốc công nghiệp đứng đầu châu Âu và đứng thứ hai thế giới (sau Mỹ).

- Năm 1941, Liên Xô tạm ngừng việc thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ 3, tiến hành chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

* Những thành tựu Liên Xô đã đạt được:

* Hạn chế: 

- Đẩy nhanh tốc độ tập thể hóa nông nghiệp khi người dân chưa hoàn toàn sẵn sàng.

- Đầu tư tỉ lệ quá thấp cho công nghiệp nhẹ.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Tháng 03 năm 1921, Đảng nào lãnh đạo nước Nga Xô viết?

A. Đảng Bôn-sê-vích.

B. Đảng Cộng sản Liên Xô.

C. Đảng Cộng sản Lít-va.

D. Đảng Thống nhất Nga.

Câu 2: Liên Xô đã thực hiện các kế hoạch 5 năm trong khoảng thời gian nào?

A. Từ 1926 - 1942.

B. Từ 1925 - 1942.

C. Từ 1921 - 1942.

D. Từ 1923 - 1942.

Câu 3: Nước Nga đã thực hiện chính sách nào để khôi phục kinh tế?

A. Chính sách Tự cung tự cấp.

B. Chính sách Kinh tế hàng hoá.

C. Chính sách Cộng sản thời chiến. 

D. Chính sách Kinh tế mới.

Câu 4: Một trong những thành tựu trên lĩnh vực văn hoá, xã hội của Liên Xô trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội (1925-1941) là:

A. Phổ cập giáo dục trung học trên toàn quốc.

B. Xoá bỏ tầng lớp bóc lột ở khu vực thành thị.

C. Du nhập văn hoá tiên tiến từ bên ngoài.

D. Giáo dục phổ thông và giáo dục bậc cao phát triển

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm tư liệu về thành tựu kinh tế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. Gi ới thiệu những tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Câu 2: Hoàn thành bảng tóm tắt những nội dung chính về tình hình nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 – 1945 theo mẫu dưới đây: