Giáo án và PPT Lịch sử 9 cánh diều bài 8: Liên Xô và các nước Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991

BÀI 8: LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991

A. KHỞI ĐỘNG

GV trình chiếu cho HS xem hình ảnh, video về vệ tinh Spút-ních 1 (1957) và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em có cảm nhận gì sau khi xem hình ảnh và video về vệ tinh Spút-ních 1 (1957).

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991.

Hoạt động 1.1. Tìm hiểu về tình hình chính trị. 

Phiếu học tập số 1: Trình bày tình hình chính trị của Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991. 

Dự kiến sản phẩm:

Kết quả Phiếu học tập số 1 về tình hình chính trị của Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991 

Hoạt động 1.2. Tìm hiểu về tình hình kinh tế.

Trình bày tình hình kinh tế của Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991. 

Dự kiến sản phẩm:

- Giai đoạn 1946 – 1950: khôi phục và phát triển kinh tế đất nước. 

+ Khoa học – kĩ thuật phát triển vượt bậc.

+ Chế tạo thành công bom nguyên tử, phá vỡ thế độc quyền vũ khí nguyên tử của Mỹ. 

- Giai đoạn 1950 – những năm 70 của thế kỉ XX: xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật của CNXH qua kế hoạch dài hạn. 

- Giai đoạn 1951 – 1975: 

+ Tốc tăng trưởng trung bình hằng năm của công nghiệp là 9,6%...

Hoạt động 1.3. Tìm hiểu về tình hình xã hội, văn hóa.

Trình bày tình hình xã hội, văn hóa của Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991.

Dự kiến sản phẩm:

- Sự thay đổi cơ cấu xã hội:

+ Sở hữu tư nhân bị xóa bỏ.

+ Tỉ lệ công nhân, trí thức tăng nhanh về số lượng, có vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội.

+ Khối liên minh công – nông gắn bó chặt chẽ. 

- Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa:

+ Đời sống văn hóa, giáo dục của nhân dân được nâng cao…

Hoạt động 2. Tìm hiểu Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991.

Hoạt động 2.1. Tìm hiểu tình hình chính trị.

Trình bày tình hình chính trị của Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

Dự kiến sản phẩm:

- Những năm 1944 – 1945: phối hợp với Hồng quân Liên Xô, nhân dân Đông Âu nổi dậy giành chính quyền, thành lập nhà nước dân chủ nhân dân. 

→ Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa từng bước được xây dựng.

- Về đối nội:

+ Vai trò của nhà nước chuyên chính vô sản được tăng cường, có kế hoạch phát triển kinh tế quốc dân. 

+ Tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên,….có vai trò lớn trong đời sống chính trị.

Hoạt động 2.2. Tìm hiểu tình hình kinh tế. 

Phiếu học tập số 2: Trình bày tình hình kinh tế của Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

Dự kiến sản phẩm:

Kết quả Phiếu học tập số 2 về tình hình kinh tế của Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991

Hoạt động 2.3. Tìm hiểu tình hình xã hội, văn hóa. 

Trình bày tình hình xã hội, văn hóa của Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

Dự kiến sản phẩm:

- Sự thay đổi cơ cấu xã hội:

+ Giai cấp bóc lột bị xóa bỏ. Công nhân và nông dân là 2 giai cấp cơ bản trong xã hội. 

+ Tầng lớp trí thức đông lên, có vai trò lớn với sự nghiệp xây dựng CNXH.

+ Đời sống nhân dân được cải thiện. 

- Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa: tiến hành cách mạng văn hóa, xóa bỏ tư tưởng tư sản, xây dựng nền văn hóa, tư tưởng XHCN. 

Hoạt động 3. Tìm hiểu sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô. 

Giải thích sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô. 

Dự kiến sản phẩm:

- Tình hình của Liên Xô và các nước Đông Âu từ những năm 70 của thế kỉ XX:

+ Ở Đông Âu: 

• Cuối 1988: khủng hoảng trầm trọng. Ban lãnh đạo từ bỏ quyền lãnh đạo đảng cộng sản, chấp nhận đa nguyên, đa đảng, tổng tuyển cử.

• Cuối 1989: chế độ XHCN sụp đổ.

+ Ở Liên Xô:

Tháng 3/1985: Goóc-ba-chốp cải tổ nhưng thất bại.

Ngày 25/12/1991: Goóc-ba-chốp từ chức Tổng thống.

→ Chế độ XHCN sụp đổ.

- Nguyên nhân:

+ Đảng cộng sản, nhà nước mắc sai lầm về đường lối xây dựng mô hình kinh tế - xã hội, chính sách cải tổ không phù hợp…

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Điểm nổi bật về chính trị của Liên Xô nửa sau thập niên 80 đến năm 1991 là:

A. Trở thành trụ cột trong phe xã hội chủ nghĩa đối phó với Mỹ và phương Tây. 

B. M. Goóc-ba-chốp nắm quyền lãnh đạo Đảng, cải tổ toàn diện về kinh tế, chính trị.

C. Ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc.

D. Tiến hành bầu cử Xô viết các cấp, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản. 

Câu 2: Nội dung nào dưới đây không đúng khi nói về tình hình kinh tế của Liên Xô từ giữa thập niên 50 đến giữa thập niên 80?

A. Cơ bản hoàn thành công cuộc tái thiết đất nước sau kế hoạch 5 năm lần thứ 4.

B. Nền kinh tế tăng trưởng khá đều đặn với tốc độ cao.

C. Khôi phục vị thế cường quốc công nghiệp thứ hai trên thế giới.

D. Dẫn đầu thế giới về công nghiệp quốc phòng và ngành hàng không vũ trụ. 

Câu 3: Thành tựu quan trọng nhất về kinh tế Liên Xô đạt được từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nửa đầu những năm 70 của thế kỉ XX là gì?

A. Tiến hành xóa bỏ chế độ chiếm hữu ruộng đất của địa chủ.

B. Phân chia ruộng đất cho nhân dân.

C. Trở thành cường quốc công công nghiệp đứng thứ hai châu Âu.

D. Trở thành cường quốc công nghiệp đứng thứ hai thế giới. 

Câu 4: Sự kiện nào sau đây mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người?

A. Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên.

B. Vệ tinh Spút-ních thoát khỏi sức hút của Trái Đất.

C. Liên Xô phóng thành công tàu vũ trụ bay vòng quanh Trái Đất.

D. Phóng tàu vũ trụ Lu-na I lên quỹ đạo Trái Đất. 

Câu 5: Sự kiện chấm dứt sự tan rã của chế độ chủ nghĩa xã hội tại Liên bang xô viết:

A. Tháng 8/1991, Đảng Cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động. 

B. Ngày 21/12/1991, thành lập Cộng động các quốc gia độc lập (SNG) gồm 11 nước cộng hòa Liên bang Xô viết.

C. Ngày 25/12/1991, Goóc-ba-chốp từ chức Tổng thống.

D. Năm 1985, Goóc-ba-chốp thực hiện cải tổ toàn diện về kinh tế, chính trị ở Liên Xô.

Dự kiến sản phẩm:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Sưu tầm tư liệu về thành tựu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô, bạn bè.