Giáo án và PPT Lịch sử 9 cánh diều bài 2: Châu Âu và nước Mỹ từ năm 1918 đến năm 1945

BÀI 2. CHÂU ÂU VÀ NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh yêu cầu học sinh quan sát và trả lời: 

Em hãy quan sát hình ảnh trên và cho biết đây là sự kiện gì diễn ra ở thủ đô Béc-lin ngày 9-11-1918? Sự kiện này có ý nghĩa như thế nào đối với cách mạng ở các nước Châu Âu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. PHONG TRÀO CÁCH MẠNG 1918 – 1923 VÀ SỰ THÀNH LẬP QUỐC TẾ CỘNG SẢN

Hoạt động 1. Phong trào cách mạng 1918 – 1923

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh tìm hiểu: 

• Khái quát một số đặc điểm nổi bật của phong trào cách mạng ở các nước tư bản Châu Âu (1918 – 1923).

• Trình bày những nét chính về phong trào cách mạng ở Châu Âu những năm 1918 – 1923.

Sản phẩm dự kiến:

Đặc điểm nổi bật của các phong trào cách mạng ở các nước tư bản Châu Âu (1918 – 1923):

+ Đông đảo công nhân, tầng lớp nhân dân tham gia đấu tranh.

+ Đưa ra yêu sách về kinh tế, chính trị.

+ Qua phong trào, nhiều Đảng được thành lập.

Hoạt động 2. Sự thành lập quốc tế cộng sản 

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi tìm hiểu:

• Trình bày những nét chính về sự thành lập Quốc tế Cộng sản.

• Hãy trình bày ý nghĩa của việc thành lập Quốc tế Cộng sản (1919) đối với phong trào cách mạng trên thế giới?

Sản phẩm dự kiến:

- Bối cảnh thành lập:

+ Sự phát triển của phong trào cách mạng 1918 – 1923.

+ Sự ra đời của các Đảng Cộng sản.

→ Thành lập tổ chức quốc tế lãnh đạo cách mạng thế giới.

→ T3/1919, Quốc tế Cộng sản (Quốc tế thứ ba) thành lập tại Mát- xcơ-va.

- Ý nghĩa của việc thành lập Quốc tế Cộng sản:

+ Đáp ứng yêu cầu của phong trào công nhân.

+ Thúc đẩy sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân ở các nước châu Âu.

Quốc tế Cộng sản có vai trò:

+ Định hướng, giúp đỡ, thúc đẩy sự phát triển cách mạng Việt Nam trong những năm 30 của thế kỉ XX. 

+ Đào tạo đội ngũ cán bộ cách mạng ưu tú, trong đó có nhiều cán bộ trở thành những lãnh tụ của cách mạng Việt Nam như Hồ Chí Minh, Trần Phú, Hà Huy Tập, Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai,…

• Kết luận:

+ Sự thành lập của Quốc tế Cộng sản (năm 1919) đã đáp ứng yêu cầu của phong trào công nhân lúc bấy giờ, góp phần thúc đẩy sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân ở các nước châu Âu. 
+ Năm 1943, do sự thay đổi của tình hình thế giới, Quốc tế Cộng sản tự giải thể. 

1. CUỘC ĐẠI SUY THOÁI KINH TẾ

GV yêu cầu học sinh trao đổi trả lời câu hỏi: 

• Hãy nêu các biểu hiện của cuộc đại suy thoái kinh tế những năm 30 của thế kỉ XX. 

• Tại sao có thể xem cuộc đại suy thoái này có phạm vi ảnh hưởng toàn thế giới?

Sản phẩm dự kiến:

• 1924 – 1929: kinh tế các nước tư bản chủ nghĩa phát triển nhanh chóng. Trong khi đó, đời sống nhân dân không được cải thiện, sức mua giảm, dẫn đến suy thoái kinh tế.

• 24-10-1929: thị trường chứng khoán Niu Y-oóc sụp đổ, cuộc đại suy thoái kinh tế bùng nổ ở Mỹ và lan rộng sang các nước tư bản chủ nghĩa khác. Tổng thu nhập quốc dân của các nước tư bản sụt giảm nghiêm trọng. Tỉ lệ thất nghiệp gia tăng.

• Hậu quả: tàn phá nặng nề nền kinh tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đối với tình hình chính trị – xã hội. 

1. SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA PHÁT XÍT Ở CHÂU ÂU

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh thực hiện trao đổi theo cặp để tìm hiểu:

• Chủ nghĩa phát xít ở châu Âu đã hình thành như thế nào?

• Để thoát khỏi đại suy thoái kinh tế (1929 – 1933), các nước tư bản đã có nhiều cách ứng phó như thế nào

Sản phẩm dự kiến:

• Nguyên nhân: Sự bất mãn với Trật tự Véc-xai – Oa-sinh-tơn cùng với hậu quả nặng nề của cuộc đại suy thoái kinh tế (1929-1933) đã dẫn đến sự hình thành và thắng thế của chủ nghĩa phát xít ở châu Âu. 

• Để thoát khỏi đại suy thoái, Đức và I-ta-li-a đã phát xít hoá bộ máy chính quyền, chuẩn bị chiến tranh nhằm phân chia lại thế giới.

• Tại I-ta-li-a, chủ nghĩa phát xít hình thành từ sớm. Năm 1919, B. Mút-xô-li-ni thành lập Đảng Quốc gia phát xít. Năm 1922, hàng chục nghìn đội viên phát xít tiến quân chiếm Rô-ma, gây áp lực buộc nhà vua phải đưa Mút-xô-li-ni lên làm Thủ tướng. Năm 1925, chế độ độc tài phát xít được thiết lập, quyền lực tập trung vào B. Mút-xô-li-ni.

• Tại Đức, tháng 1-1933, A. Hít-le, lãnh tụ của Đảng Quốc xã, được bổ nhiệm làm Thủ tướng. Tháng 8-1934, A. Hít-le trở thành Quốc trưởng, xoá bỏ nền cộng hòa, thiết lập chế độ độc tài, tái vũ trang đất nước, chuẩn bị chiến tranh.

• Năm 1936, trục phát xít Béc-lin - Rô-ma được thiết lập. Sự thắng thế của chủ nghĩa phát xít ở I-ta-li-a và Đức đã dẫn đến hình thành lò lửa chiến tranh ở châu Âu

1. NƯỚC MỸ GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI (1918 – 1939)

Hoạt động 1: Tìm hiểu tình hình chính trị

• Hãy trình bày những nét chính về tình hình chính trị nước Mỹ trong giai đoạn 1918-1939?

• Tại sao từ năm 1936, nền hoà bình châu Âu bị đe doạ?

Sản phẩm dự kiến:

• Về đối nội: Đảng Cộng hoà cầm quyền trong những năm 20 của thế kỉ XX, thi hành các chính sách đề cao sự phồn vinh của nền kinh tế, đồng thời đàn áp phong trào đấu tranh của công nhân. Cuộc đại suy thoái kinh tế tạo điều kiện cho Đảng Dân chủ giành thắng lợi trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1932. Việc thực hiện “Chính sách mới” giúp Tổng thống P. Ru-dơ-ven bước đầu ổn định tình hình chính trị, xã hội Mỹ vào cuối thập niên 30 của thế kỉ XX.

• Về đối ngoại, nước Mỹ thực hiện và đề cao chủ nghĩa biệt lập truyền thống, không tham gia vào Hội Quốc liên dù Mỹ là nước đề xuất thành lập tổ chức này. Trước sự xuất hiện của chủ nghĩa phát xít và nguy cơ bùng nổ chiến tranh, chính quyền P. Ru-dơ-ven ban hành một số đạo luật để giữ nước Mỹ trung lập với các cuộc chiến tranh ngoài nước Mỹ. Bên cạnh đó, Mỹ công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với Liên Xô; thực hiện chính sách “láng giềng thân thiện” với các nước Mỹ La-tinh

Hoạt động 2: Tình hình kinh tế

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh tìm hiểu và trả lời: Em hãy nêu các giai đoạn phát triển của kinh tế Mỹ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới.

Sản phẩm dự kiến:

• Năm 1920 – 1921: kinh tế Mỹ phát triển nhanh chóng do thu được nhiều lợi nhuận từ cuộc chiến, nhưng xen kẽ với khủng hoảng nhẹ

• Từ năm 1924 đến năm 1929: Kinh tế Mỹ thực - sự bước vào giai đoạn phồn vinh, Mỹ trở thành trung tâm công nghiệp, thương mại, tài chính quốc tế.

• Năm 1929 đến năm 1933, Mỹ lâm vào đại suy thoái khiến sản lượng công nghiệp suy giảm một nửa, hàng nghìn ngân hàng, công ty công nghiệp và thương mại bị phá sản.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Hình thức nào được sử dụng chủ yếu trong phong trào cách mạng ở châu Âu?

A. Tổng bãi công và khởi nghĩa.

B. Đấu tranh bằng biện pháp hoà bình.

C. Tổ chức quân đội chính quy tiến tới giành chính quyền.

D. Kêu gọi các nước láng giềng giúp đỡ. 

Câu 2: Mục tiêu ban đầu của phong trào cách mạng ở châu Âu là gì?

A. Đòi quyền lợi ruộng đất về tay nhân dân.

B. Chống chế độ quân chủ và chính quyền tư sản.

C. Đòi tăng lương, giảm giờ làm và các quyền lợi chính đáng khác.

D. Chống lại sự bóc lột của giai cấp quý tộc.

Câu 3: Bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lê-nin được thông qua tại Đại hội lần thứ mấy?

A. Đại hội IV.

B. Đại hội II.

C. Đại hội I.

D. Đại hội III. 

Câu 4: Một trong những chính sách đối ngoại của Mỹ trong giai đoạn giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939) là:

A. Tham gia tích cực vào hoạt động của Hội Quốc liên.

B. Liên kết với Liên Xô chống chủ nghĩa phát xít.

C. Thực hiện và đề cao chủ nghĩa biệt lập truyền thống.

D. Viện trợ cho Anh, Pháp chống lại sự xâm lược của Đức

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy vẽ trục thời gian thể hiện các giai đoạn phát triển kinh tế của các nước châu Âu và nước Mỹ trong những năm 1918 – 1939. Nêu đặc điểm của từng giai đoạn?

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về hậu quả của cuộc đại suy thoái kinh tế 1929 – 1933, giới thiệu với thầy cô và bạn học tư liệu đó thông qua các hình thức như sơ đồ tư duy, áp phích,…