Giáo án và PPT Lịch sử 9 kết nối bài 14: Việt Nam kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1946 – 1950

BÀI 14: VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC GIAI ĐOẠN 1946-1950

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em hãy nghe bài hát Đoàn vệ quốc quân (Nhạc và lời: Phan Huỳnh Điểu, 1945) và trả lời câu hỏi: Bài hát gợi nhớ đến giai đoạn lịch sử nào của dân tộc? 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Sự bùng nổ của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nguyên nhân bùng nổ

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Hãy giải thích nguyên nhân bùng nổ cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược.

Sản phẩm dự kiến:

Mặc dù đã kí các hiệp ước, hiệp định nhưng thực dân Pháp đã bội ước, liên tiếp có những hành động gây hấn, khiêu khích và vi phạm các văn bản kí kết như: gây ra vụ thảm sát ở phố Hàng Bún và phố Yên Ninh (Hà Nội), liên tiếp gửi các tối hậu thư đòi Chính phủ ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, để cho quân Pháp làm nhiệm vụ giữ gìn trị an ở Hà Nội và quyền kiểm soát Thủ đô. Trước tình hình đó, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã nỗ lực tìm kiếm hòa bình nhưng không được hồi đáp. Nhân dân Việt Nam không còn con đường nào khác là phải đứng lên đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân tộc.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Nêu nội dung đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Đảng.

Sản phẩm dự kiến:

+ Toàn dân là động viên và huy động tới mức cao nhất sức mạnh của dân tộc, của

cả nước vào cuộc kháng chiến: bất kì đàn ông, đàn bà, người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc.

+ Toàn diện là đánh địch bằng tất cả những gì có thể, trên tất cả các mặt trận (kinh tế, chính trị, văn hoá, quân sự, ngoại giao) với tinh thần mỗi đường phố là một mặt trận, mỗi làng quê là một pháo đài và mỗi người dân là một chiến sĩ.

+ Trường kì kháng chiến là đánh lâu dài nhằm đối chọi và làm phá sản âm mưu của thực dân Pháp.

+ Tự lực cánh sinh và tranh thủ sự giúp đỡ của quốc tế là dựa vào sức mình là chính, sự giúp đỡ bên ngoài là điều kiện hỗ trợ.

Hoạt động 2. Một số thắng lợi tiêu biểu 

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Trình bày những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa, giáo dục trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp xâm lược (1946 – 1950).

Sản phẩm dự kiến:

2.1. Chính trị, ngoại giao: 

- Các cơ quan Đảng, chính phủ, mặt trận, ... đã được di chuyển an toàn tới chiến khu Việt Bắc.

- Chính quyền từ trung ương đến cơ sở được kiện toàn và củng cố. Trung Quốc, Liên Xô và nhiều nước xã hội chủ nghĩa khác như Tiệp Khắc, Ru-ma-ni, Ba Lan, ... đã lần lượt công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

2.2. Kinh tế

- Các hoạt động tăng gia sản xuất, trước hết là sản xuất nông nghiệp được đẩy mạnh.

- Một số xí nghiệp quốc phòng và dân dụng có quy mô thích hợp đã lần lượt được xây dựng ở các vùng tự do, căn cứ kháng chiến.

- Các ngành khai khoáng, cơ khí, hoá chất, diêm, giấy, ... từng bước đi vào hoạt động.

2.3. Văn hóa, giáo dục

- Chú trọng xây dựng và phát triển văn hoá phục vụ cuộc kháng chiến.

- Thực hiện Cải cách giáo dục phổ thông hướng tới xây dựng nền giáo dục cách mạng mới trong khi phong trào diệt “giặc dốt” và bổ túc văn hoá tiếp tục được đẩy mạnh.

…………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Mục tiêu của ta khi tiến hành cuộc chiến đấu chống thực dân Pháp ở các đô thị Bắc vĩ tuyến 16 cuối năm 1946 – đầu năm 1947 là:

A. đập tan âm mưu chiếm đóng miền Bắc Việt Nam của Pháp.

B. tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, làm thất bại kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp.

C. bao vây, tiêu diệt quân chủ lực Pháp trong các đô thị, xoay chuyển tình thế theo hướng có lợi cho ta.

D. tạo ra những trận đánh vang dội, làm cơ sở để đẩy mạnh đấu tranh chính trị trên bàn đàm phán.

Câu 2: Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp của Đảng không được thể hiện văn kiện lịch sử nào dưới đây?

A. Chỉ thị Toàn dân kháng chiến.

B. Tác phẩm Kháng chiến nhất định thắng lợi.

C. Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.

D. Tác phẩm Vấn đề dân cày.

Câu 3: Âm mưu của Pháp trong cuộc tấn công quy mô lên Việt Bắc năm 1947 là gì?

A. Mở rộng vùng chiếm đóng.

B. Nhanh chóng kết thúc chiến tranh.

C. Giành lại thế chủ động trên chiến trường.

D. Buộc Việt Nam ngồi vào bàn đàm phán Pa-ri.

Câu 4: Sau thất bại ở Việt Bắc thu – đông năm 1947, Pháp buộc phải chuyển từ “ đánh nhanh sang thắng nhanh ” sang:

A. “đánh thần tốc”.

B. “chắc thắng mới đánh”.

C. “đánh lâu dài”.

D. “vừa đánh vừa đàm phán”.

Câu 5: Bài học rút ra từ thắng lợi của chiến dịch Việt Bắc năm 1947 và Biên giới năm 1950 là gì?

A. Đánh địch khi chúng còn mạnh.

B. Tiêu hao sinh lực địch.

C. Mở chiến dịch đánh ở các mặt trận.

D. Chủ động mở chiến dịch khi có thời cơ thuận lợi.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Hãy chứng minh câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” (12-1946): “Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta một lần nữa”.

Câu 2: Theo em, nội dung nào trong đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược có thể vận dụng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay?