Giáo án và PPT Lịch sử và Địa lí 4 chân trời Bài 13: Văn Miếu - Quốc Tử Giám

BÀI 13: VĂN MIẾU – QUỐC TỬ GIÁM

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức trò chơi ô chữ:

GV phổ biến quy luật cho HS: 

+ Trả lời các câu hỏi và đáp án xếp theo hàng ngang.

+ Ai đọc được ô chữ hàng dọc nhanh nhất sẽ chiến thắng.

Các ô chữ hàng ngang:

1. (5 chữ cái) Thủ đô Việt Nam. 

2. (8 chữ cái) Tên gọi một loại chợ đặc biệt của các dân tộc vùng cao ở Việt Nam 

3. (8 chữ cái) Tên gọi khác của Hồ Gươm. 

4. (8 chữ cái) Tên gọi khác của Thăng Long – Hà Nội 

5. (5 chữ cái) Tên gọi khác của sông Hồng. 

6. (6 chữ cái) Tên của một trong những chiếc trống đồng Đông Sơn tiêu biểu, đặt tại lối ra vào của trụ sở Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (Mỹ). 

7. (9 chữ cái) Tác giả của Chiếu dời đô. 

Ô chữ hàng dọc: (7 chữ cái) Đây là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về một số công trình tiêu biểu thuộc khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Xác định một số công trình trong khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
• Văn Miếu được xây dựng vào thời nhà nào và để làm gì? 
• Quốc Tử Giám được xây dựng vào triều nào với mục đích gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Đi từ phố Quốc Tử Giám, các công trình theo thứ tự lần lượt là khu Văn Miếu gồm hồ Văn, bia Hạ Mã, Tứ Trụ, vườn Giám, cổng Văn Miếu, cổng Đại Trung, Khuê Văn Các, giếng Thiên Quang, nhà bia Tiến sĩ, cổng Đại Thành, khu Đại Thành; khu Quốc Tử Giám gồm cổng Thái học, khu Thái học, lầu chuông, lầu trống.

- Văn Miếu được xây dựng dưới thời vua Lý Thánh Tông (tháng 8 năm 1070), vừa là nơi thờ các bậc thánh nhân Đạo Nho vừa là trường học hoàng gia dành cho Hoàng thái tử.

- Quốc Tử Giám được Vua Lý Nhân Tông cho xây kề sau Văn Miếu vào năm 1076 với mục đích thành lập trường học hoàng gia, dành riêng cho các “quốc tử”, tức con vua, chúa, và các bậc đại quyền quý trong triều.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về kiến trúc, chức năng của một trong các công trình tiêu biểu trong khu di tích và truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam

GV đưa ra câu hỏi: 

Chọn một công trình Khuê Văn Các hoặc nhà bia Tiến sĩ để mô tả kiến trúc và chức năng.

Sản phẩm dự kiến:

- Khuê Văn Các có kiến trúc gồm 8 mái, 2 tầng và một nóc ở trên. Bốn mặt có các cửa sổ tròn và các câu đối. Khi mới xây dựng, Khuê Văn Các là nơi họp bình những bài văn hay của các sĩ tử đã thi đỗ khoa thi Hội.

- Nhà bia Tiến sĩ được chia thành 2 dãy, gồm 82 tấm bia ghi tên, quê quán của hơn 1 300 tiến sĩ và thông tin của các khoa thi. Nhà bia được lập nhằm tôn vinh nhân tài và khuyến khích việc học trong toàn dân.

Hoạt động 3. Tìm hiểu về một số biện pháp để giữ gìn các di tích lịch sử

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi: 

Đề xuất một số biện pháp giữ gìn di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám nói riêng và các di tích lịch sử nói chung.

Sản phẩm dự kiến:

- Với học sinh: Nâng cao ý thức bảo vệ di tích thông qua việc giáo dục trong các buổi tham quan; không xả rác bừa bãi, không phá huỷ, làm hư hại các hiện vật, công trình khi tham quan trong các di tích,...

- Với các cấp quản lí: Đầu tư việc trùng tu các công trình trong di tích.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám nằm ở quận nào của Hà Nội?

A. Ba Đình

B. Hoàn Kiếm

C. Hai Bà Trưng

D. Đống Đa

Câu 2: Ý nghĩa của các cửa sổ tròn trên gác Khuê Văn Các là gì?

A. Tượng trưng cho bầu trời

B. Tượng trưng cho biển cả

C. Tượng trưng cho núi rừng

D. Tượng trưng cho lòng hiếu học

Câu 3: Nhà bia Tiến sĩ tôn vinh những ai?

A. Các học trò của Khổng Tử

B. Các tiến sĩ thông qua các kỳ thi

C. Các quan lại và gia đình hoàng tộc

D. Các nhà triết học nổi tiếng

Câu 4: Văn Miếu - Quốc Tử Giám được xây dựng vào thời gian nào?

A. Thời nhà Trần

B. Thời nhà Lý

C. Thời nhà Hồ

D. Thời nhà Nguyễn

Câu 5: Số tấm bia trong nhà bia Tiến sĩ là bao nhiêu?

A. 42 tấm bia

B. 62 tấm bia

C. 72 tấm bia

D. 82 tấm bia

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Em hãy kể tên một số tiến sĩ được khắc tên lên bia tiến sĩ mà em biết.

Câu 2:  Em hãy nêu giá trị nghệ thuật tiêu biểu của những tấm bia tiến sĩ.