Giáo án và PPT Tin học 10 kết nối Bài 1: Thông tin và xử lí thông tin

THÔNG TIN VÀ XỬ LÍ THÔNG TIN (2 TIẾT)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Nêu lại khái niệm về thông tin và dữ liệu đã học ở lớp 6.

Theo em, máy tính xử lí thông tin hay dữ liệu? Có đồng nhất được dữ liệu với thông tin hay không?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG I. THÔNG TIN VÀ DỮ LIỆU

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Thảo luận nhóm 4, nghiên cứu thông tin SGK trang 6, 7 và nêu quá trình xử lí thông tin của máy tính:

Quá trình gồm mấy bước? Nêu các bước.

Máy tính sẽ xử lí thông tin hay dữ liệu, và cho ra kết quả là gì? Phân biệt dữ liệu là thông tin

Dữ liệu đầu vào có thể từ đâu? Kết quả được đưa ra như thế nào?

Em hãy cho ví dụ về một thông tin nhưng có nhiều cách thể hiện dữ liệu khác nhau.

Em hãy cho ví dụ về một dữ liệu có trong nhiều thông tin khác nhau. Tính toàn vẹn của thông tin được thể hiện như thế nào trong ví dụ này?

Sản phẩm dự kiến:

Quá trình xử lí thông tin

- Máy tính không tự nhận thức được mà chỉ là công cụ hỗ trợ cho con người trong quá trình nhận thức.

- Quá trình xử lí thông tin của máy tính:

+ Bước 1: Tiếp nhận dữ liệu.

+ Bước 2: Xử lí dữ liệu.

+ Bước 3: Đưa ra kết quả.

Phân biệt dữ liệu và thông tin

- Trong tin học, dữ liệu là thông tin đã được đưa vào máy tính để máy tính có thể nhận biết và xử lí được.

- Thông tin là ý nghĩa của dữ liệu. Dữ liệu là các yếu tố thể hiện, xác định thông tin. Thông tin và dữ liệu có tính độc lập tương đối. Cùng một thông tin có thể được thể hiện bởi nhiều loại dữ liệu khác nhau. Ngược lại một dữ liệu có thể mang nhiều thông tin khác nhau.

- Với vai trò là ý nghĩa, thông tin có tính toàn vẹn. Dữ liệu không đầy đủ có thể làm thông tin sai lệch, thậm chí không xác định được.

Thực hành 1:

Ví dụ về thông tin có nhiều cách thể hiện dữ liệu khác nhau như: biển báo bệnh viện có thể ghi rõ, “không dùng còi” bằng văn bản hoặc dùng hình ảnh .

Thực hành 2:

Ví dụ về tính toàn vẹn của thông tin:

Trong một trận bóng đá, một số áo có thể liên quan đến hai cầu thủ, một màu áo có thể liên quan tới 10 cầu thủ. Tính toàn vẹn của thông tin cầu thủ xác định bởi hai dữ liệu số áo và màu áo, chỉ một dữ liệu không đủ để xác định cầu thủ.

HOẠT ĐỘNG II. ĐƠN VỊ LƯU TRỮ DỮ LIỆU

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy nêu định nghĩa nào về Byte? Nêu cách quy đổi các lượng tin sau ra KB? Và em hãy cho biết các đơn vị đo dữ liệu hơn kém nhau như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Máy tính tổ chức lưu trữ và truy cập dữ liệu không theo từng bit mà theo nhóm bit. Byte là đơn vị dữ liệu nhỏ nhất mà máy tính truy cập được. Một byte gồm 8 bit.

- Các máy tính ngày nay đều tổ chức bộ nhớ trong thành những đơn vị lưu trữ có độ dài bằng bội của byte như 2, 4, 8 byte.

Các đơn vị đo dữ liệu hơn kém nhau 2¹⁰ = 1024 lần.

Thực hành 1: Đáp án B

Thực hành 2:

Đổi ra đơn vị KB

a) 3 MB = 3072 KB

b) 2 GB = 2 . 1024² KB = 2 097 152 KB.

c) 2048 B = 2 KB.

HOẠT ĐỘNG III. LƯU TRỮ, XỬ LÍ VÀ TRUYỀN THÔNG BẰNG THIẾT BỊ SỐ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Các thiết bị làm việc với thông tin số như lưu trữ, truyền dữ liệu hay xử lí thông tin số đều được gọi là thiết bị số. Trong các thiết bị dưới đây, thiết bị nào là thiết bị số? Nếu thiết bị không thuộc loại số thì thiết bị số tương ứng với nó (nếu có) là gì?

Hãy so sánh thiết bị không phụ thuộc loại số ở Hình 1.2 với thiết bị số tương ứng. Và trình bày những ưu điểm của thiết bị số?

Sản phẩm dự kiến:

Thiết bị số có ưu điểm:

+ Giúp xử lí thông tin rất nhanh với độ chính xác cao và có thể làm việc liên tục.

+ Có khả năng lưu trữ dữ liệu với dung lượng lớn, giá thành rẻ, tìm kiếm nhanh và dễ dàng.

+ Có khả năng truyền tin với tốc độ rất lớn.

+ Giúp thực hiện tự động nhiều công việc một cách chính xác, chi phí thấp và tiện lợi.

Thực hành 1:

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy so sánh việc gửi thư theo đường bưu điện và gửi thư điện tử?

Sản phẩm dự kiến:

So sánh:

- Gửi thư điện tử rất nhanh, chỉ cần vài giây đến vài chục giây.

- Thư điện tử có thể kèm theo dữ liệu lớn.

- Có thể gửi một thư điện tử đồng thời tới nhiều người.

- Thư được lưu, có thể tìm và đọc dễ dàng.

Thực hành 2:

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Giả sử để số hóa một cuốn sách kể cả văn bản và hình ảnh cần khối lượng dữ liệu khoảng 50 MB. Thư viện của một trường có khoảng 2000 cuốn sách. Nếu số hóa thì cần khoảng bao nhiêu GB để lưu trữ? Có thể chứa nội dung đó trong thẻ nhớ 256 GB hay không?

Sản phẩm dự kiến:

Nếu khối lượng dữ liệu trung bình của một cuốn sách là 50 MB thì khối lượng dữ liệu của 2000 cuốn là khoảng 100 000 MB chưa đến 100GB, chưa bằng nửa sức chứa của một thẻ nhớ 256 GB.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy chọn phương án ghép đúng: Mã hóa thông tin thành dữ liệu là quá trình…

A. Chuyển thông tin bên ngoài thành thông tin bên trong máy tính.

B. Chuyển thông tin về dạng mà máy tính có thể xử lí được.

C. Chuyển thông tin về dạng mã ASCII.  

D. Thay đổi hình thức biểu diễn để người khác không hiểu được.

Câu 2: Mã hoá thông tin có mục đích gì?

A. Để thay đổi lượng thông tin.

B. Để chuyển thông tin về dạng câu lệnh của ngôn ngữ máy.

C. Làm cho thông tin phù hợp với dữ liệu trong máy.

D. Cả A, B, C đều đúng.

Câu 3: Chọn câu đúng trong các câu dưới đây?

A. Dữ liệu là thông tin đã được đưa vào trong máy tính.

B. CPU là vùng nhớ đóng vai trò trung gian giữa bộ nhớ và các thanh ghi.

C. Đĩa cứng là bộ nhớ trong.

D. 8 bytes = 1 bit.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: D

Câu 3: A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Trong thẻ căn cước công dân có gắn chip có thông tin về số căn cước, họ tên, ngày sinh, giới tính, quê quán, … được in trên thẻ để đọc trực tiếp. Ngoài ra, các thông tin ấy còn được mã hóa trong QR code và ghi vào chíp nhớ. Theo em, điều đó có lợi gì?

Câu 2: Hãy tìm hiểu và mô tả vai trò của thiết bị số trong việc làm thay đổi cơ bản việc chụp ảnh.