Tự luận Lịch sử 12 kết nối Bài 6: Cách mạng tháng Tám năm 1945

CHƯƠNG 3: CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945, CHIẾN TRANH GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ CHIẾN TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM (TỪ THÁNG 8 NĂM 1945 ĐẾN NAY)

BÀI 6: CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

(19 câu)

1. NHẬN BIẾT (7 CÂU)

Câu 1: Trình bày khái quát bối cảnh lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Trả lời:

- Tình hình thế giới: đầu tháng 8/1945, CTTG thứ hai đã đi đến những ngày cuối cùng.

+ Ở châu Âu: phát xít Đức đã đầu hàng từ tháng 5/1945.

+ Từ ngày 17-7-1945 đến ngày 2-8-1945, Hội nghị Pốt-xđam quyết định giao việc giải giáp vũ khí của quân phiệt Nhật Bản ở Đông Dương cho quân Trung Hoa Dân quốc ở khu vực phía Bắc vĩ tuyến 16, cho quân Anh ở khu vực phía Nam vĩ tuyến 16.

+ Ở châu Á: quân Đồng minh liên tiếp giáng cho Nhật những đòn nặng nề.

→ Ngày 15/8/1945, Nhật Bản chính thức đầu hàng vô điều kiện Đồng minh.

- Tình hình Việt Nam:

+ Quân Nhật ở Đông Dương rệu rã. Chính phủ thân Nhật Trần Trọng Kim hoang mang.

+ Quân Đồng minh chưa kịp vào giải giáp quân Nhật.

+ Đảng, quần chúng đã sẵn sàng hành động.

+ Lực lượng trung gian ngả hẳn về phía cách mạng.

→ Thời cơ cách mạng đã chín muồi

♦ Chủ trương của Đảng

- Ngày 13-8-1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh thành lập Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc, ban bố Quân lệnh số 1, chính thức phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước.

- Ngày 14, 15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Sơn Dương, Tuyên Quang), thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân Tổng khởi nghĩa và quyết định những vấn để quan trọng về chính sách đối nội, đối ngoại sau khi giành được chính quyền.

- Ngày 16, 17-8-1945, Đại hội 945, Đại hội Quốc dân được triệu tập tại Tân Trào. Đại hội tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Câu 2: Hãy trình bày những diễn biến chính của Cách mạng tháng Tám năm 1945

Trả lời:

Câu 3: Nêu nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Trả lời:

Câu 4: Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Trả lời:

Câu 5: Nêu bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945

Trả lời:

Câu 6: Trình bày tính chất của cách mạng tháng 8 năm 1945?

Trả lời:

Câu 7: Trình bày đặc điểm của cách mạng tháng 8 năm 1945?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 CÂU)

Câu 1: Nghệ Thuật chớp thời cơ giành chính quyền được thể hiện như nào trong Cách Mạng Tháng 8 năm 1945 ?

Trả lời:

- Nghệ thuật chớp thời cơ giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của Đảng Cộng sản Đông Dương thể hiện ở khả năng tận dụng tối đa thời cơ lịch sử để phát động và tổ chức khởi nghĩa trên toàn quốc. 

- Khi Nhật Bản đầu hàng Đồng minh vào ngày 15/8/1945, hệ thống cai trị của Nhật Bản tại Đông Dương rơi vào trạng thái tan rã, tạo ra khoảng trống quyền lực. Đảng đã nhanh chóng nhận thấy đây là thời điểm thuận lợi để phát động cuộc tổng khởi nghĩa, khi chính quyền thực dân Pháp đã bị suy yếu và quân Nhật thất bại. 

- Đảng đã chỉ đạo các cấp lãnh đạo tổ chức cuộc khởi nghĩa ở cả thành thị và nông thôn với khẩu hiệu “Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn, cũng phải giành cho được độc lập”. 

=> Chính việc đánh giá đúng thời cơ, hành động nhanh chóng và dứt khoát trong điều kiện tình hình chính trị quốc tế và trong nước thay đổi nhanh chóng là yếu tố then chốt giúp cách mạng giành thắng lợi trong một thời gian ngắn.

Câu 2: Vai trò của Mặt trận Việt Minh trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Trả lời:

Câu 3: Vì sao trong Cách mạng tháng Tám 1945, Đảng Cộng sản Đông Dương đã có thể phát động được toàn dân nổi dậy ở cả nông thôn lẫn thành thị?

Trả lời:

Câu 4: Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam có phải là một cuộc cách mạng bạo lực không ? Tại sao?

Trả lời:

Câu 5: Nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng tám năm 1945 là gì? Nguyên nhân nào quan trọng nhất? Vì sao?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (5 CÂU)

Câu 1: Cách mạng tháng Tám năm 1945 có ý nghĩa bước ngoặt và để lại nhiều bài học đối với lịch sử dân tộc Việt Nam. Hãy dựa vào kiến thức trong bài học để làm rõ nhận định trên.

Trả lời:

♦ Cách mạng tháng Tám năm 1945 có ý nghĩa bước ngoặt đối với lịch sử dân tộc Việt Nam, vì:

+ Thắng lợi của cuộc cách mạng này đã lật đổ ách cai trị của thực dân Pháp trong hơn 80 năm, của quân phiệt Nhật Bản gần 5 năm; chấm dứt thời kì quân chủ hơn 1000 năm; lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

+ Mở  ra kỷ nguyên mới của dân tộc - kỉ nguyên độc lập, tự  do; giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng xã hội.

 + Đưa Đảng Cộng sản Đông Dương từ một đảng hoạt động bí mật trở thành đảng cầm quyền, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước.

+ Chứng tỏ năng lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản, sự sáng tạo và tinh thần yêu nước của nhân dân; chuẩn bị điều kiện cho những thắng lợi tiếp theo của cách mạng Việt Nam.

♦ Thắng lợi của cách mạng tháng Tám năm 1945, cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu, như:

- Bài học về sự lãnh đạo của Đảng:

+ Đảng là nhân tố quyết định đối với thắng lợi của sự nghiệp cách mạng.

+ Đảng phải có đường lối đúng đắn trên cơ sở vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lê-nin vào thực tiễn Việt Nam; chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong lãnh đạo cách mạng.

- Bài học về xây dựng và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc:

+ Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 gắn liền với vai trò quan trọng của Mặt trận Việt Minh trong tập hợp, tổ chức và đoàn kết toàn dân.

+ Thực tiễn đó cho thấy, cần có các hình thức phong phú, sáng tạo để tập hợp, tổ chức quần chúng, đẩy mạnh các phong trào thi đua để khơi dậy tinh thần yêu nước và sức mạnh đoàn kết dân tộc.

- Bài học về nắm bắt thời cơ: Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám cho thấy cần xác định đúng thời cơ, chủ động và mau lẹ chớp thời cơ hành động nhằm đưa cách mạng đến thành công.

Câu 2: Giải thích tại sao Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam lại thành công nhanh chóng và ít đổ máu?

Trả lời:

Câu 3: Tại sao nói : “Thời cơ trong cách mạng tháng 8 là thời cơ chín muối, thời cơ ngàn năm có một?”

Trả lời:

Câu 4: Thời cơ trong cách mạng tháng Tám năm 1945 xuất hiện như thế nào? Từ đó, hãy phân tích sự nhạy bén, sáng tạo của Đảng được thể hiện như thế nào trong việc nắm bắt thời cơ ?

Trả lời:

Câu 5: Tại sao nói cách mạng tháng 8 thành công đã chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 CÂU)

Câu 1: Vận dụng kiến thức đã học, hãy cho biết những bài học kinh nghiệm nào từ thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 có thể được vận dụng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay?

Trả lời:

- Một số bài học kinh nghiệm từ thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 có thể được vận dụng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay:

+ Thứ nhất, luôn giữ vững, củng cố và không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng tiên phong, tiếp thu Chủ nghĩa Mác - Lênin, được tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng đã nắm vững hoàn cảnh cụ thể của mỗi giai đoạn lịch sử, đề ra đường lối cách mạng đúng đắn, có phương pháp và hình thức đấu tranh phù hợp; biết nắm bắt thời cơ, xây dựng lực lượng và tổ chức, sử dụng lực lượng; phát huy được sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để dẫn dắt quần chúng đứng lên giành và giữ chính quyền.

+ Thứ hai, vấn đề giành và giữ chính quyền. Đảng đã biết chăm lo xây dựng lực lượng cách mạng, làm cho lực lượng cách mạng đủ mạnh, thu hút được đông đảo quần chúng tham gia, từ đó làm thay đổi so sánh lực lượng giữa ta và địch, tạo ra thời cơ cách mạng để đưa cuộc cách mạng đến thành công. Để giữ vững chính quyền, Đảng và Nhà nước ta đã dựa chắc vào nhân dân, tạo nên sức mạnh vật chất và tinh thần để đấu tranh thắng lợi với thù trong giặc ngoài. Đảng ta biết kiên quyết dùng bạo lực cách mạng và sử dụng bạo lực cách mạng thích hợp và đúng lúc để đập tan bộ máy Nhà nước cũ, lập ra Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.

+ Thứ ba, vấn đề nắm bắt được thời cơ, đề ra được những quyết định chính xác và kịp thời. Nghệ thuật chỉ đạo tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc chọn đúng thời cơ, ra quyết định tổng khởi nghĩa đúng lúc thể hiện cụ thể trong Chỉ thị của Thường vụ Trung ương Đảng tháng 3/1945 “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” và bản Quân lệnh số 1 của Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc phát đi đêm 13/8/1945. Cũng nhờ chọn đúng thời cơ mà sức mạnh của nhân dân ta trong Cách mạng Tháng Tám được nhân lên gấp bội, đã tiến hành tổng khởi nghĩa thành công trong phạm vi cả nước trong thời gian ngắn.

+ Thứ tư, phát huy sức mạnh của tinh thần yêu nước, đại đoàn kết của toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại. Từ khi mới thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã sớm nhận thức đúng và đầy đủ về sức mạnh to lớn của đông đảo quần chúng nhân dân, sớm đề ra đường lối chiến lược giương cao hai ngọn cờ độc lập dân tộc và dân chủ, đáp ứng đúng nguyện vọng của đại đa số nhân dân là độc lập, tự do, người cày có ruộng. Chính vì thế, Đảng ta đã tập hợp và phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân trên nền tảng liên minh công nhân - nông dân - trí thức, khai thác và phát huy triệt để động lực tinh thần, nêu cao “ý chí Việt Nam”, tinh thần dũng cảm, sáng tạo, sẵn sàng xông lên cứu nước cứu nhà, tạo thành nguồn động lực to lớn để đưa Cách mạng Tháng Tám đến thắng lợi hoàn toàn.

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------