Câu hỏi tự luận Lịch sử 11 Cánh diều Ôn tập Chủ đề 3: Quá trình giành độc lập dân tộc của các quốc gia đông nam á

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 3

QUÁ TRÌNH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC CỦA CÁC QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á

Câu 1: Em hãy cho biết quá trình xâm lược và cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á diễn ra trong bối cảnh nào?

Trả lời:

Bối cảnh diễn ra quá trình xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á:

- Từ đầu thế kỉ XVI, các nước phương Tây bắt đầu mở rộng quá trình xâm nhập vào các nước Đông Nam Á. Trong thời gian đầu, quá trình này được tiến hành thông qua các hoạt động buôn bán và truyền giáo. Thông qua các thương điếm, các nước châu - Từ đầu thế kỉ XVI, các nước phương Tây bắt đầu mở rộng quá trình xâm nhập vào các nước Đông Nam Á. Trong thời gian đầu, quá trình này được tiến hành thông qua các hoạt động buôn bán và truyền giáo. Thông qua các thương điếm, các nước châu  u mở rộng giao thương và từng bước chuẩn bị cho quá trình xâm lược.

- Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây diễn ra trong bối cảnh phần lớn các nước Đông Nam Á bước vào thời kì suy thoái, khủng hoảng của chế độ phong kiến về chính trị, kinh tế, xã hội với nhiều cuộc nổi dậy chống lại chế độ phong kiến. - Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây diễn ra trong bối cảnh phần lớn các nước Đông Nam Á bước vào thời kì suy thoái, khủng hoảng của chế độ phong kiến về chính trị, kinh tế, xã hội với nhiều cuộc nổi dậy chống lại chế độ phong kiến.

Câu 2: Trình bày quá trình thực dân phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á lục địa.

Trả lời:

Quá trình thực dân phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á lục địa:

- Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á lục địa bắt đầu vào thế kỉ XIX, muộn hơn so với các nước Đông Nam Á hải đảo. - Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á lục địa bắt đầu vào thế kỉ XIX, muộn hơn so với các nước Đông Nam Á hải đảo.

- Thực dân Anh sau hơn 60 năm (1824 - 1885), tiến hành 3 cuộc chiến tranh mới chiếm được Miến Điện (Mi-an-ma). Thực dân Pháp phải trải qua cuộc chiến tranh xâm lược kéo dài gần nửa thế kỷ (1858 - 1893) mới hoàn thành việc xâm chiếm 3 nước Đông Dương. - Thực dân Anh sau hơn 60 năm (1824 - 1885), tiến hành 3 cuộc chiến tranh mới chiếm được Miến Điện (Mi-an-ma). Thực dân Pháp phải trải qua cuộc chiến tranh xâm lược kéo dài gần nửa thế kỷ (1858 - 1893) mới hoàn thành việc xâm chiếm 3 nước Đông Dương.

Câu 3: Nêu kết quả quá trình xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á.

Trả lời:

Kết quả quá trình xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á: Đến đầu thế kỉ XX, các nước thực dân phương Tây đã hoàn thành quá trình thôn tính Đông Nam Á. Hầu hết các nước trong khu vực đều trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây. Vương quốc Xiêm (Thái Lan) tuy giữ được nền độc lập nhưng bị lệ thuộc vào nước ngoài về nhiều mặt và trở thành “vùng đệm” giữa khu vực thuộc địa của thực dân Anh và thực dân Pháp.

Câu 4: Trình bày chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á.

Trả lời:

Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á:

- Về chính trị: thực dân phương Tây tiến hành thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á - Về chính trị: thực dân phương Tây tiến hành thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á

dưới các hình thức khác nhau, điểm chung là bên cạnh sự cai trị của chính quyền thực dân thì các thế lực phong kiến địa phương vẫn được duy trì.

+ Về hình thức cai trị: các nước thực dân áp đặt hình thức cai trị trực tiếp hay gián tiếp. Quyền hành chính, lập pháp, tư pháp, ngoại giao, quân sự.... của các thuộc địa vẫn tập trung trong tay đại diện của chính quyền thực dân. + Về hình thức cai trị: các nước thực dân áp đặt hình thức cai trị trực tiếp hay gián tiếp. Quyền hành chính, lập pháp, tư pháp, ngoại giao, quân sự.... của các thuộc địa vẫn tập trung trong tay đại diện của chính quyền thực dân.

+ Chính sách “chia để trị” được thực dân phương Tây sử dụng nhằm chia rẽ, làm suy yếu sức mạnh dân tộc của các nước Đông Nam Á.  + Chính sách “chia để trị” được thực dân phương Tây sử dụng nhằm chia rẽ, làm suy yếu sức mạnh dân tộc của các nước Đông Nam Á.

+ Chú trọng việc xây dựng và sử dụng lực lượng quân đội người bản địa để bảo vệ bộ máy cai trị và đàn áp sự phản kháng của người dân thuộc địa. + Chú trọng việc xây dựng và sử dụng lực lượng quân đội người bản địa để bảo vệ bộ máy cai trị và đàn áp sự phản kháng của người dân thuộc địa.

- Về kinh tế: - Về kinh tế:

+ Thực hiện chính sách bóc lột, khai thác các thuộc địa, + Thực hiện chính sách bóc lột, khai thác các thuộc địa,

+ Biến các nước trong khu vực thành nơi cung cấp nguồn nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hóa, phục vụ lợi ích cho chính quốc.  + Biến các nước trong khu vực thành nơi cung cấp nguồn nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hóa, phục vụ lợi ích cho chính quốc.

- Về văn hóa, xã hội:  - Về văn hóa, xã hội:

+ Tìm mọi cách kìm hãm người dân ở các nước thuộc địa trong tình trạng lạc hậu, nghèo đói. + Tìm mọi cách kìm hãm người dân ở các nước thuộc địa trong tình trạng lạc hậu, nghèo đói.

+ Làm xói mòn giá trị truyền thống của các quốc gia Đông Nam Á. + Làm xói mòn giá trị truyền thống của các quốc gia Đông Nam Á.

Câu 5: Nêu bối cảnh Vương quốc Xiêm tiến hành công cuộc cải cách.

Trả lời:

Bối cảnh Vương quốc Xiêm tiến hành công cuộc cải cách: Vào giữa thế kỉ XIX, Vương quốc Xiêm đứng trước sự đe doạ xâm lược của thực dân phương Tây. Từ năm 1851, vua Ra-ma IV đã tiến hành cải cách, chủ trương mở cửa buôn bán với nước ngoài. Đặc biệt, từ năm 1868, dưới thời vua Ra-ma V, Xiêm đã tiến hành hàng loạt cải cách quan trọng về kinh tế, xã hội, hành chính, giáo dục, ngoại giao,...

Câu 6: Trình bày kết quả, ý nghĩa của công cuộc cải cách ở Xiêm.

Trả lời:

Kết quả, ý nghĩa của công cuộc cải cách ở Xiêm:

- Thúc đẩy sản xuất phát triển, mở cửa cho hàng hoá xuất khẩu,... đưa Vương quốc Xiêm phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, từng bước hội nhập với thế giới trong những thập niên tiếp theo. - Thúc đẩy sản xuất phát triển, mở cửa cho hàng hoá xuất khẩu,... đưa Vương quốc Xiêm phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, từng bước hội nhập với thế giới trong những thập niên tiếp theo.

- Chính phủ Xiêm có thực lực để thực hiện đường lối ngoại giao mềm dẻo, nhằm giữ vững nền độc lập và chủ quyền đất nước, không bị rơi vào tình trạng thuộc địa. - Chính phủ Xiêm có thực lực để thực hiện đường lối ngoại giao mềm dẻo, nhằm giữ vững nền độc lập và chủ quyền đất nước, không bị rơi vào tình trạng thuộc địa.

- Công cuộc cải cách của Xiêm là một trong những con đường ứng phó hiệu quả với làn sóng xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á. - Công cuộc cải cách của Xiêm là một trong những con đường ứng phó hiệu quả với làn sóng xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á.

Câu 7: Nhận xét đặc điểm quá trình xâm lược của các nước đế quốc ở khu vực Đông Nam Á.

Trả lời:

- Quá trình xâm lược của các nước đế quốc ở khu vực Đông Nam Á diễn ra liên tục, kéo dài từ thế kỉ XVI đến hết thế kỉ XIX. - Quá trình xâm lược của các nước đế quốc ở khu vực Đông Nam Á diễn ra liên tục, kéo dài từ thế kỉ XVI đến hết thế kỉ XIX.

- Không có sự tranh chấp giữa các nước tư bản chủ nghĩa. Trừ Xiêm giữa thực dân Pháp và thực dân Anh.  - Không có sự tranh chấp giữa các nước tư bản chủ nghĩa. Trừ Xiêm giữa thực dân Pháp và thực dân Anh.

- Sự phân chia thuộc địa giữa các nước đế quốc tại khu vực Đông Nam Á đồng đều. Khi mỗi nước đế quốc thực dân đều sở hữu cho mình ít nhất một quốc gia thuộc địa. - Sự phân chia thuộc địa giữa các nước đế quốc tại khu vực Đông Nam Á đồng đều. Khi mỗi nước đế quốc thực dân đều sở hữu cho mình ít nhất một quốc gia thuộc địa.

Câu 8: Nêu nguyên nhân thực dân Pháp và Tây Ban Nha tiến công vào xâm lược Việt Nam.

Trả lời:

Để lấy cớ tiến vào Việt Nam xâm lược, liên quân Pháp – Tây ban Nha lấy lí do bảo vệ người công giáo, giáo dân ở Việt Nam và nổ súng tiến vào xâm lược Đà Nẵng.

Câu 9: Theo em, cách thức tiến hành xâm lược của thực dân phương Tây có điểm gì chung?

Trả lời:

Điểm chung trong cách thức tiến hành xâm lược của thực dân phương Tây: tiến hành bằng những thủ đoạn khác nhau (buôn bán, xâm nhập thị trường, chiến tranh xâm lược) và cạnh tranh quyết liệt.

Câu 10: Tại sao các nước Đông Nam Á hải đảo là đối tượng thu hút sự chú ý của thực dân phương Tây?

Trả lời:

Các nước Đông Nam Á hải đảo là đối tượng thu hút sự chú ý của thực dân phương Tây vì:

- Là khu vực giàu tài nguyên, có nguồn hương liệu và hàng hóa phong phú. - Là khu vực giàu tài nguyên, có nguồn hương liệu và hàng hóa phong phú.

- Nằm trên tuyến đường biển huyết mạch nối liền phương Đông và phương Tây với nhiều thương cảng sầm uất. - Nằm trên tuyến đường biển huyết mạch nối liền phương Đông và phương Tây với nhiều thương cảng sầm uất.

Câu 11: Viết một đoạn văn ngắn (3 – 5 câu) nêu suy nghĩ của em về quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á.

Trả lời:

Thế kỉ XIX, các nước thực dân phương Tây đẩy mạnh xâm chiếm thuộc địa ở khu vực Đông Nam Á. Quá trình xâm lược và chinh phục của thực dân phương Tây trải qua thời gian khá dài và phức tạp. Cuối cùng, thực dân phương Tây đã đưa các quốc gia ở khu vực Đông Nam Á vào cơn lốc kinh tế tư bản chủ nghĩa, hình thành hệ thống thuộc địa và làm biến dạng cấu trúc xã hội truyền thống trong khu vực. Đông Nam Á trở thành nơi bị các nước thực dân phương Tây xâu xé, bởi đây là khu vực có tài nguyên thiên nhiên phong phú, vị trí địa lý thuận lợi, dân số đông.

Câu 12: Kể tên một số di tích lịch sử, địa danh,… liên quan đến quá trình xâm lược Đông Nam Á của thực dân phương Tây còn tồn tại đến ngày nay.

Trả lời:

Một số di tích lịch sử, địa danh liên quan đến quá trình xâm lược Đông Nam Á của thực dân phương Tây còn tồn tại đến ngày nay:

- Tượng đài La-pu-la-pu ở đảo Mác-tan (Phi-lip-pin). - Tượng đài La-pu-la-pu ở đảo Mác-tan (Phi-lip-pin).

- Trường Đại học Chu-la-long-kon (Thái Lan). - Trường Đại học Chu-la-long-kon (Thái Lan).

Câu 13: Trình bày một số hiểu biết của em về tình cảnh người dân thuộc địa dưới ách cai trị của thực dân qua tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” (Nguyễn Ái Quốc).

Trả lời:

Tình cảnh người dân thuộc địa dưới ách cai trị của thực dân qua tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” (Nguyễn Ái Quốc):

Trong tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp, Nguyễn Ái Quốc đã tố cáo chính sách thống trị của thực dân Pháp: “Một bên là những người bản xứ.,... họ phải đổ mồ hôi, sôi nước mắt trong những lao tác nặng nhọc nhất và bạc bẽo nhất để kiếm sống một cách chật vật, và hầu như chỉ bằng sức của họ thôi, để nuôi mọi ngân quỹ của chính quyền. Một bên là những người Pháp và người nước ngoài, họ đều đi lại tự do, tự dành cho mình tất cả các tài nguyên của đất nước, chiếm đoạt toàn bộ xuất nhập khẩu và tất cả các ngành nghề béo bở nhất, bóc lột trâng tráo trong cảnh đốt nát và nghèo khốn của nhân dân”.

Câu 14: Nêu những ảnh hưởng của chế độ thực dân đối với các nước Đông Nam Á.

Trả lời:

Những ảnh hưởng của chế độ thực dân đối với các nước Đông Nam Á:

- Về kinh tế:  - Về kinh tế:

+ Phần lớn các nước Đông Nam Á vẫn là những nước nông nghiệp lạc hậu và lệ thuộc nặng nề vào nước ngoài.  + Phần lớn các nước Đông Nam Á vẫn là những nước nông nghiệp lạc hậu và lệ thuộc nặng nề vào nước ngoài.

+ Một số nước trong khu vực mặc dù được coi là “vựa lúa” của thế giới nhưng lại rơi vào tình trạng thiếu lương thực, đói kém triền miên. + Một số nước trong khu vực mặc dù được coi là “vựa lúa” của thế giới nhưng lại rơi vào tình trạng thiếu lương thực, đói kém triền miên.

- Về chính trị: việc áp đặt bộ máy cai trị, thực hiện chính sách “chia để trị”, chính sách “ngu dân”của chính quyền thực dân đã để lại những hậu quả nặng nề và lâu dài cho các nước Đông Nam Á.  - Về chính trị: việc áp đặt bộ máy cai trị, thực hiện chính sách “chia để trị”, chính sách “ngu dân”của chính quyền thực dân đã để lại những hậu quả nặng nề và lâu dài cho các nước Đông Nam Á.

- Về văn hóa: chính sách nô dịch, áp đặt văn hóa ngoại lai của chính quyền thực dân đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc bảo vệ và phát huy những giá trị truyền thống của nền văn hóa các dân tộc Đông Nam Á. - Về văn hóa: chính sách nô dịch, áp đặt văn hóa ngoại lai của chính quyền thực dân đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc bảo vệ và phát huy những giá trị truyền thống của nền văn hóa các dân tộc Đông Nam Á.

Câu 15: Nêu nhận xét của em về phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở khu vực Đông Nam Á.

Trả lời:

Nhận xét về phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở khu vực Đông Nam Á: diễn ra sôi nổi, lan rộng, nhận được sự ủng hộ của đông đảo nhân dân, gây nhiều tổn thất nặng nề cho thực dân. 

Câu 16: Đoạn tư liệu dưới đây cho em biết gì về ảnh hưởng của chế độ thực dân đối với nước ta?

“ Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết. Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân. Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược. Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến tận xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều”.

(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập, trích trong: Hồ Chí Minh, Toàn tập. Tập 4

NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.1 - 2)

Trả lời:

Ảnh hưởng của chế độ thực dân đối với nước ta qua đoạn tư liệu:

- Về kinh tế: rơi vào tình trạng thiếu lương thực, đói kém triền miên. - Về kinh tế: rơi vào tình trạng thiếu lương thực, đói kém triền miên.

- Về chính trị: thực hiện chính sách ngu dân, gây ra hậu quả nặng nề. - Về chính trị: thực hiện chính sách ngu dân, gây ra hậu quả nặng nề.

- Về văn hóa: chính sách áp đặt văn hóa ngoại lai, ngăn cản dân tộc đoàn kết của chính quyền thực dân đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc bảo vệ và phát huy những giá trị truyền thống của nền văn hóa các dân tộc Đông Nam Á. - Về văn hóa: chính sách áp đặt văn hóa ngoại lai, ngăn cản dân tộc đoàn kết của chính quyền thực dân đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc bảo vệ và phát huy những giá trị truyền thống của nền văn hóa các dân tộc Đông Nam Á.

Câu 17: Mặt tích cực mà chế độ thực dân mang lại cho các nước Đông Nam Á là gì?

Trả lời:

Mặt tích cực mà chế độ thực dân mang lại cho các nước Đông Nam Á: phát triển về hạ tầng cơ sở, mở mang đường giao thông, xây dựng thành phố hải cảng mới,…

Câu 18: Tìm hiểu và nêu ví dụ về những ảnh hưởng tiêu cực của chế độ thực dân Pháp đối với Việt Nam.

Trả lời:

Những ảnh hưởng tiêu cực của chế độ thực dân Pháp đối với Việt Nam:

- Lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết. - Lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.

- Buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân. - Buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân.

- Dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược. - Dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược.

- Bóc lột dân ta đến tận xương tuỷ, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn. - Bóc lột dân ta đến tận xương tuỷ, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn.

Câu 19: Em hãy nhận xét về tinh thần đánh đuổi giặc ngoại xâm của toàn thể nhân dân Đông Nam Á. 

Trả lời:

+ Trước diễn biến bị xâm lược bởi các nước phương Tây các quốc gia Đông Nam Á đã đứng lên đấu tranh đánh đuổi giặc ngoại xâm để đòi lại sự tự do, quyền hạn vốn thuộc về quốc gia của mình. + Trước diễn biến bị xâm lược bởi các nước phương Tây các quốc gia Đông Nam Á đã đứng lên đấu tranh đánh đuổi giặc ngoại xâm để đòi lại sự tự do, quyền hạn vốn thuộc về quốc gia của mình.

+ Nhân dân phải chịu sự bóc lột, các chính sách khai thác dã man của các nưuóc thực dân nên các phong trào đấu tranh diễn ra sôi nổi từ khi thực dân châu + Nhân dân phải chịu sự bóc lột, các chính sách khai thác dã man của các nưuóc thực dân nên các phong trào đấu tranh diễn ra sôi nổi từ khi thực dân châu  u nổ súng xâm lược.

+ Với lòng yêu nước,tinh thần chiến đấu quật cường, toàn thể nhân dân các quốc gia Đông Nam Á đã tự nguyện tham gia vào hàng ngũ yêu nước, chiến đấu chống lại kẻ thù chung, nhằm hoàn thành một ước nguyện là góp một phần sức lực nhỏ bé của mình công cuộc bảo vệ sự tồn vong của quốc gia dân tộc. + Với lòng yêu nước,tinh thần chiến đấu quật cường, toàn thể nhân dân các quốc gia Đông Nam Á đã tự nguyện tham gia vào hàng ngũ yêu nước, chiến đấu chống lại kẻ thù chung, nhằm hoàn thành một ước nguyện là góp một phần sức lực nhỏ bé của mình công cuộc bảo vệ sự tồn vong của quốc gia dân tộc.

 Các phong trào đấu tranh đánh đuổi giặc ngoại xâm là sự thể hiện truyền thống yêu nước nồng nàn, là đỉnh cao của tinh thần quật cường của nhân dân các nước Đông Nam Á.

Câu 20: Trình bày một số hiểu biết của em về Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Trả lời:

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập ngày 8 - 8 – 1967 tại Băng Cốc (Thái Lan) với 5 thành viên ban đầu, phát triển dân thành một tổ chức khu vực hợp tác toàn diện, chặt chẽ với 10 thành viên và trở thành “mái nhà chung” của 10 quốc gia Đông Nam Á.