Đáp án Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo bài 25. Hô hấp tế bào (P1)

CHỦ ĐỀ 7. KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT

BÀI 25 HÔ HẤP TẾ BÀO

1. HÔ HẤP TẾ BÀO

Câu 1: Quan sát Hình 25.1, em hãy cho biết:

1. a) Nguyên liệu tham gia và sản phẩm của quá trình hô hấp tế bào. Từ đó, hãy viết phương trình hô hấp tế bào dưới dạng chữ.
2. b) Hô hấp tế bào diễn ra ở đâu?

Trả lời: 

1. a) Nguyên liệu tham gia và sản phẩm của quá trình hô hấp tế bào:

• Nguyên liệu tham gia quá trình hô hấp tế bào: Oxygen và glucose.
• Sản phẩm của hô hấp tế bào: Carbon dioxide, nước và năng lượng (ATP).

Phương trình hô hấp tế bào:

Glucose + Oxygen  → Carbon dioxide + Nước + Năng lượng (ATP)

1. b) Hô hấp tế bào xảy ra ở ti thể, ti thể là bào quan trong tế bào của sinh vật nhân thực.

Câu 2: Hô hấp tế bào có vai trò gì đối với cơ thể sinh vật?

Trả lời: 

Vai trò của hô hấp tế bào với cơ thể sinh vật:

• Phần lớn năng lượng trong tế bào ở dạng khó sử dụng.
• Quá trình hô hấp tế bào giúp phân giải các phân tử chất hữu cơ (chủ yếu là glucose) thành khí carbon dioxide và nước, đồng thời tạo ra năng lượng ATP cung cấp cho các hoạt động của tế bào.

Câu 3: So sánh tốc độ hô hấp của một vận động viên đang thi đấu và một nhân viên văn phòng. Giải thích sự khác nhau đó.

Trả lời: 

Tốc độ hô hấp của một vận động viên đang thi đấu nhanh hơn nhiều so với một nhân viên văn phòng vì khi đang thi đấu, các tế bào cơ bắp của vận động viên cần rất nhiều năng lượng.

=> Quá trình hô hấp tế bào phải được tăng cường, diễn ra mạnh mẽ hơn để đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể.

Luyện tập: Hãy xác định quá trình chuyển hoá năng lượng trong hô hấp tế bào.

Trả lời:

Quá trình chuyển hoá năng lượng trong hô hấp tế bào:

• Hoá năng → Động năng: chuyển hoá năng lượng tích luỹ trong cơ thể thành ATP, có chức năng vận chuyển năng lượng đến các nơi cần thiết để tế bào sử dụng.
• Hoá năng → Nhiệt năng: cơ thể nóng lên, đổ mồ hôi,...

2. MỐI QUAN HỆ HAI CHIỀU GIỮA TỔNG HỢP VÀ PHÂN GIẢI CHẤT HỮU CƠ Ở TẾ BÀO

Câu 4: Quan sát Hình 25.2, hãy cho biết quá trình tổng hợp và phân giải chất hữu cơ trong tế bào có mối quan hệ với nhau như thế nào.

Trả lời:

Quá trình tổng hợp và phân giải chất hữu cơ trong tế bào là hai quá trình trái ngược nhưng có mối quan hệ mật thiết với nhau đảm bảo duy trì các hoạt động sống của tế bào

Câu 5: Dựa vào kiến thức đã học, hãy phân tích mối quan hệ giữa quá trình quang hợp và quá trình hô hấp tế bào.

Trả lời:

Hô hấp và quang hợp là hai quá trình trái ngược nhau:

• Quang hợp là quá trình đồng hóa. Nhờ có diệp lục và ánh sáng, lá cây tổng hợp chất hữu cơ, tích lũy năng lượng trong liên kết của các hợp chất hữu cơ được hình thành từ carbon dioxide và nước, đồng thời thải ra oxygen.
• Hô hấp là quá trình sử dụng oxygen phân giải chất hữu cơ tạo ATP đồng thời thải ra khí carbon dioxide và nước.

Tuy nhiên, hai quá trình này lại liên quan chặt chẽ với nhau:

• Hô hấp sẽ không thực hiện được nếu không có chất hữu cơ do quang hợp tạo ra.
• Ngược lại, quang hợp cũng không thể thực hiện được nếu không có năng lượng do trình hô hấp giải phóng ra.

Luyện tập: Dựa vào Hình 25.2, hãy lập bảng phân biệt quá trình tổng hợp và phân giải chất hữu cơ ở tế bào

Trả lời:

3. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO

Câu 6: Quá trình hô hấp tế bào có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?

Trả lời:

Quá trình hô hấp tế bào có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố môi trường như: nhiệt độ, hàm lượng nước, nồng độ oxygen, nồng độ carbon dioxide,…

Câu 7: Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến quá trình hô hấp tế bào?

Trả lời:

Nhiệt độ ảnh hưởng tới quá trình hô hấp tế bào thông qua sự tác động đến các enzyme xúc tác phản ứng hoá học.

• Nhiệt độ thuận lợi cho quá trình hô hấp ở sinh vật là khoảng 30-35 độ C.
• Một số loài tảo ở suối nước nóng có thể hô hấp ở 80 độ C.

Câu 8: Hàm lượng nước và cường độ hô hấp có mối quan hệ với nhau như thế nào? Giải thích.

Trả lời:

Hàm lượng nước tỷ lệ thuận với cường độ hô hấp, hàm lượng nước trong cơ quan hô hấp càng cao thì cường độ hô hấp càng cao và ngược lại.

Giải thích: vì nước là dung môi hòa tan các chất, là môi trường cho các phản ứng hóa học trong quá trình hô hấp tế bào đồng thời có thể trực tiếp tham gia vào các phản ứng.

Câu 9: Nồng đô oxygen và carbon dioxide ảnh hưởng đến quá trình hô hấp tế bào như thế nào? Điều gì sẽ xảy ra nếu cây bị ngập úng?

Trả lời:

Ảnh hưởng của nồng độ oxygen và carbon dioxide đến quá trình hô hấp tế bào:

• Oxygen: là nguyên liệu tham gia vào quá trình hô hấp. Khi nồng độ oxygen trong không khí giảm xuống dưới 5% thì cường độ hô hấp giảm.
• Carbon dioxide: nồng độ carbon dioxide trong không khí thuận lợi cho hô hấp tế bào là 0,03%. Khi nồng độ carbon dioxide tăng sẽ ức chế quá trình hô hấp.

Nếu cây bị ngập úng:  

• Oxygen trong không khí không thể khuếch tán vào đất, rễ cây không thể lấy oxygen để thực hiện quá trình hô hấp.
• Tình trạng ngập úng kéo dài sẽ gây ra hiện tượng hô hấp kị khí, sinh ra các chất độc hại đối với tế bào lông hút: các lông hút trên rễ bị chết, rễ bị thối hỏng, không còn lấy được nước và các chất dinh dưỡng cho cây, làm cây bị chết.

Luyện tập: Hãy vẽ đồ thị thể hiện mối quan hệ giữ nhiệt độ và hô hấp tế bào

Trả lời:

Đồ thị thể hiện mối quan hệ giữ nhiệt độ và hô hấp tế bào:

Vận dụng: Vì sao trước khi gieo hạt, người ta thường ngâm hạt trong nước ấm (khoảng 40^oC)?

Trả lời:

Trước khi gieo hạt, người ta thường ngâm hạt trong nước ấm (khoảng 40^oC) vì hạt nảy mầm phải có sự tác động của các yếu tố bên ngoài và bên trong hạt:

• Nước và nhiệt độ là yếu tố cần bên ngoài. Trong điều kiện được cung cấp đủ nước và nhiệt độ thích hợp, các phản ứng hóa học sẽ xảy ra bên trong chúng.
• Các hormone (auxin, gibberellin, cytokinin) được sản sinh, kích thích các tế bào chồi mầm và rễ hoạt động, phát triển. Các hormone là yếu tố bên trong tác động đến sự nảy mầm của hạt.

4. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG THỰC TIỄN

Câu 10: Vì sao hô hấp tế bào gây ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình bảo quản lương thực, thực phẩm?

Trả lời:

Hô hấp tế bào gây ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình bảo quản lương thực, thực phẩm vì: 

• Hô hấp tế bào là quá trình phân giải các chất hữu cơ của đối tượng bảo quản => Làm giảm số lượng và chất lượng trong quá trình bảo quản.
• Quá trình này làm tăng nhiệt độ trong môi trường bảo quản và độ ẩm của đối tượng bảo quản => Góp phần làm tăng cường độ hô hấp của đối tượng bảo quản.

Câu 11: Kể tên một số biện pháp được sử dụng để bảo quản lương thực, thực phẩm. Hiện nay, gia đình em đang áp dụng những biện pháp bảo quản nào?

Trả lời:

Một số biện pháp được sử dụng để bảo quản lương thực, thực phẩm: bảo quản lạnh, bảo quản khô, bảo quản trong điều kiện nồng độ carbon dioxide cao, bảo quản trong điều kiện nồng độ oxygen thấp.

Hiện nay, gia đình em đang áp dụng 2 hình thức bảo quản: bảo quản lạnh, bảo quản khô

Câu 12: Vì sao các loại hạt được đem phơi khô trước khi đưa vào kho bảo quản?

Trả lời:

Các loại hạt được đem phơi khô trước khi đưa vào kho bảo quản vì:

• Độ ẩm không khí là một yếu tố quan trọng giúp vi sinh vật tồn tại và sinh trưởng => Các loại thức ăn chứa nhiều nước sẽ dễ bị nhiễm khuẩn.
• Độ ẩm cao làm tăng hô hấp ở thực vật, khiến cho hạt, củ nảy mầm nhanh, tạo điều kiện cho các loại nấm mốc phát triển => Nên phơi sấy khô giúp giữ các loại hạt lâu hơn.

Câu 13: Em hãy cho biết cơ sở khoa học của việc bảo quản lương thực, thực phẩm ở nồng độ carbon dioxide cao và nồng độ oxygen thấp.

Trả lời:

Cơ sở khoa học của việc bảo quản lương thực, thực phẩm ở nồng độ carbon dioxide cao và nồng độ oxygen thấp:

• Ở nồng độ carbon dioxide cao, quá trình hô hấp sẽ bị ức chế.
• Ở nồng độ oxygen thấp, cường độ hô hấp cũng sẽ giảm.

=> Giúp bảo quản lương thực, thực phẩm được lâu hơn.

Câu 14: Em hãy chọn biện pháp bảo quản phù hợp cho các loại lương thực, thực phẩm sau: rau lang, quả nho, củ cà rốt, hạt thóc, hạt ngô, thịt heo, quả táo, thịt bò, hạt lạc.

Trả lời:

 Biện pháp bảo quản phù hợp cho các loại lương thực, thực phẩm:

• Bảo quản lạnh: rau lang, hạt ngô.
• Bảo quản khô: hạt thóc, hạt lạc.
• Bảo quản ở nồng độ carbon dioxide cao: quả nho, quả táo.
• Bảo quản nồng độ oxygen thấp: thịt heo, thịt bò.