Câu hỏi tự luận Sinh học 7 chân trời sáng tạo Bài 25: Hô hấp tế bào

CHƯƠNG VII: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT

BÀI 25 - HÔ HẤP TẾ BÀO

I. NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Hô hấp tế bào là gì?

Trả lời:

Hô hấp tế bào là quá trình tế bào phân giải chất hữu cơ tạo thành carbon dioxide, nước, đồng thời, giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của tế bào và cơ thể.

Câu 2: Trong quá trình hô hấp tế bào, trao đổi chất luôn đi kèm với quá trình nào?

Trả lời:

Trong quá trình hô hấp tế bào, trao đổi chất luôn đi kèm với chuyển hóa năng lượng:

• Mặt trao đổi chất: Chất hữu cơ bị phân giải thành sản phẩm cuối cùng là carbon dioxide và nước.
• Mặt chuyển hóa năng lượng: Một phần năng lượng được tích lũy trong ATP để cung cấp cho các hoạt động sống, phần còn lại được giải phóng dưới dạng nhiệt.

Câu 3: Cường độ của quá trình hô hấp tế bào diễn ra như thế nào?

Trả lời:

Cường độ của quá trình hô hấp tế bào diễn ra mạnh hay yếu tùy thuộc vào nhu cầu năng lượng của cơ thể.

Câu 4: Hô hấp tế bào diễn ra ở đâu? Viết phương trình hô hấp tế bào.

Trả lời:

• Nơi diễn ra: Ở sinh vật nhân thực, quá trình hô hấp tế bào diễn ra trong ti thể.
• Phương trình hô hấp tế bào:

Glucose + Oxygen → Nước + Carbon dioxide + Năng lượng (ATP + Nhiệt)

Câu 5: Nêu mối quan hệ giữa tổng hợp và phân giải chất hữu cơ ở tế bào.

Trả lời:

Tổng hợp và phân giải các chất trong tế bào là hai quá trình có biểu hiện trái ngược nhưng có mối quan hệ mật thiết với nhau:

• Tổng hợp và phân giải các chất trong tế bào là hai quá trình có biểu hiện trái ngược vì:
• Tổng hợp sử dụng các chất hữu cơ đơn giản làm nguyên liệu để tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp, đồng thời tích lũy năng lượng dưới dạng hóa năng.
• Phân giải biến đổi các chất hữu cơ thành những chất đơn giản, đồng thời giải phóng năng lượng.
• Tổng hợp và phân giải các chất trong tế bào là hai quá trình có mối quan hệ mật thiết với nhau: Sản phẩm của quá trình tổng hợp cung cấp nguyên liệu cho quá trình phân giải; ngược lại, quá trình phân giải cung cấp năng lượng và nguyên liệu cho quá trình tổng hợp.

Câu 6: Nêu một số yếu tố ảnh hương đến hô hấp ở tế bào.

Trả lời:

Quá trình hô hấp tế bào có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố môi trường như:

• Nhiệt độ: Nhiệt độ ảnh hưởng đến quá trình hô hấp tế bào thông qua sự tác động đến các enzyme xúc tác phản ứng hóa học. Nhiệt độ thuận lợi cho quá trình hô hấp ở sinh vật là khoảng 30 – 35^o
• Hàm lượng nước: Nước vừa là nguyên liệu, vừa là môi trường cho các phản ứng hóa học trong quá trình hô hấp tế bào. Cường độ hô hấp tỉ lệ thuận với hàm lượng nước trong tế bào.
• Nồng độ oxygen: Nồng độ oxygen là nguyên liệu tham gia vào quá trình hô hấp, nồng độ oxygen trong không khí giảm xuống dưới 5% thì cường độ hô hấp giảm.
• Nồng độ carbon dioxide: Nồng độ carbon dioxide trong không khí thuận lợi cho hô hấp tế bào là 0,03%. Khi nồng độ carbon dioxide tăng sẽ ức chế quá trình hô hấp.

II. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Cơ sở khoa học của biện pháp bảo quản lạnh là gì? Bảo quản lạnh được áp dụng cho thực phẩm nào?

Trả lời:

• Cơ sở khoa học: Nhiệt độ bảo quản thấp làm ức chế sự hoạt động của các enzyme xúc tác cho các phản ứng trong hô hấp tế bào → có thể làm chậm quá trình hô hấp của tế bào.
• Loại thực phẩm được áp dụng: thịt, cá, rau, củ, quả,… Tùy theo mỗi loại thực phẩm mà chúng sẽ được bảo quản ở điều kiện nhiệt độ khác nhau.

Câu 2: Cơ sở khoa học của biện pháp bảo quản khô là gì? Bảo quản khô được áp dụng cho thực phẩm nào?

Trả lời:

• Cơ sở khoa học: Trong điều kiện thiếu nước, cường độ hô hấp tế bào giảm.
• Loại thực phẩm được áp dụng: chủ yếu là các loại hạt giống (đối với các loại ngũ cốc, độ ẩm tối ưu khoảng 11 – 12%, độ ẩm giới hạn là 14 – 15%). Ngoài ra, có thể dùng để bảo quản 1 số loại thịt, cá,…

Câu 3: Cơ sở khoa học của biện pháp bảo quản trong điều kiện nồng độ carbon dioxide cao là gì? Biện pháp này được áp dụng cho thực phẩm nào?

Trả lời:

• Cơ sở khoa học: Khi nồng độ carbon dioxide tăng sẽ ức chế quá trình hô hấp, nhờ đó, tăng hiệu quả của quá trình bảo quản.
• Đây là phương pháp hiện đại và cho hiệu quả bảo quản cao nhưng việc xác định nồng độ carbon dioxide thích hợp là điều kiện rất quan trọng đối với các đối tượng bảo quản và mục đích bảo quản.
• Loại thực phẩm được áp dụng: nhiều loại trái cây.

Câu 4: Cơ sở khoa học của biện pháp bảo quản trong điều kiện nồng độ oxygen thấp là gì? Biện pháp này được áp dụng cho thực phẩm nào?

Trả lời:

• Cơ sở khoa học: Làm giảm nồng độ oxygen có tác dụng làm giảm hô hấp tế bào, nhờ đó, tăng hiệu quả của quá trình bảo quản.
• Loại thực phẩm được áp dụng: thường áp dụng đối với các loại thịt, cá,…

III. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Lấy ví dụ về các loại thực phẩm được bảo quản bằng các biện pháp mà em đã được học.

Trả lời:

Ví dụ:

• Bảo quản lạnh: Bảo quản các loại rau, củ trong ngăn mát tủ lạnh, các loại thịt sống được bảo quản ở ngăn đá tủ lạnh.
• Bảo quản khô: Bảo quản các loại hạt như lúa, ngô, lạc, vừng,…; làm khô cá;…
• Bảo quản trong điều kiện nồng độ carbon dioxide cao: Ví dụ: Bảo quản trái cây trong các túi polyethylene kín có nồng độ carbon dioxide cao.
• Bảo quản trong điều kiện nồng độ oxygen thấp: Nhiều loại thực phẩm được bảo quản bằng cách hút chân không.

Câu 2: Tại sao cung cấp đủ nước để hạt nảy mầm?

Trả li:

• Nước có vai trò hoạt hóa các enzyme hô hấp ® nước có liên quan trực tiếp đến cường độ hô hấp.
• Các hạt khô đang ở trạng thái ngủ, nghỉ có hàm lượng nước rất thấp, quá trình hô hấp tế bào bị ức chế. Khi hạt có đủ nước, cường độ hô hấp tăng mạnh tạo ra sản phẩm và năng lượng đủ để hạt nảy mầm.

Câu 3: Tại sao cần đưa cường độ hô hấp của nông sản về mức tối thiểu trong quá trình bảo quản nông sản?

Trả lời:

Duy trì cường độ hô hấp của nông sản ở mức tối thiểu để sự hao hụt xảy ra ở mức thấp nhất vì hô hấp là quá trình phân giải các chất hữu cơ dự trữ trong các sản phẩm. Hô hấp mạnh dẫn đến phân giải kị khí khiến thực phẩm nhanh hỏng hoặc tích lũy các chất có hại.

Câu 4: Vì sao người ta lại chọn phương pháp phơi khô các loại hạt trước khi đưa vào kho bảo quản?

Trả lời:

Các loại hạt được đem phơi khô trước khi đưa vào kho bảo quản để làm giảm độ ẩm của các loại hạt, quá trình hô hấp bị ức chế nên hạt có thể bảo quản lâu hơn.

IV. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Những chất nào gây ức chế quá trình hô hấp tế bào ở người? Hãy để xuất các biện pháp để cải thiện sức khỏe hô hấp ở người.

Trả lời:

• Một số chất gây ức chế quá trình hô hấp tế bào ở người là: fentanyl, heroin hoặc morphin, benzodiazepin, barbiturat,...
• Tác dụng của các chất ức chế hô hấp tế bào là kích thích sự gia tăng nồng độ CO₂, được ứng dụng trong gây mê, giảm đau.
• Biện pháp để cải thiện sức khỏe hô hấp ở người:
• Giữ gìn lối sống lành mạnh, không sử dụng các loại chất cấm gây nghiện
• Sử dụng các loại thuốc giảm đau hợp lý, theo chỉ định của bác sĩ.
• Thường xuyên tập luyện thể thao và ăn uống hợp lý.

Câu 2: Hô hấp và quang hợp có mối quan hệ như thế nào?

Trả lời:

Quang hợp và hô hấp là hai quá trình có mối liên hệ mật thiết và phụ thuộc lẫn nhau. Trong đó, sản phẩm của quang hợp (chất hữu cơ và O₂) là nguyên liệu cho quá trình hô hấp; ngược lại, sản phẩm của hô hấp lại được sử dụng làm nguyên liệu cho quang hợp.