Đáp án Lịch sử và Địa lí 5 cánh diều Bài 10: Triều Trần và kháng chiến chống Mông – Nguyên

BÀI 10. TRIỀU TRẦN VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG MÔNG - NGUYÊN

1. TRIỀU TRẦN VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 2, 3, em hãy: 

• Trình bày những nét chính về công cuộc xây dựng đất nước dưới thời Trần

• Kể về đóng góp của một nhân vật lịch sử của triều Trần mà em yêu thích 

Hướng dẫn chi tiết:

a, Những nét chính về công cuộc xây dựng đất nước: 

- Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, tình hình đất nước rối ren. Năm 1224, công chúa Chiêu Thánh làm Hoàng thái tử, hiệu là Lý Chiêu Hoàng.

- Năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. 

- Nhà Trần thành lập

b, Đóng góp của nhân vật Trần Thủ Độ 

- Trần Thủ Độ đối với sự thành lập nhà Trần có vai trò chủ chốt. Ông là người dàn xếp để vua Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh. 

- Sách Đại Việt sử kí toàn thư có chép: “Thái Tông (nhà Trần) lấy được thiên hạ đều nhờ mưu sức của ông cả”.

2. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 4,5, em hãy: 

• Kể lại chiến thắng Bạch Đằng năm 1288

• Kể câu chuyện về một nhân vật trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên mà em yêu thích 

Hướng dẫn chi tiết:

a, Chiến thắng Bạch Đằng

Trận Bạch Đằng năm 1288 xảy ra trên sông Bạch Đằng, là một trận đánh quan trọng trong các cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông trong lịch sử Việt Nam.

Đây là chiến thắng vẻ vang của quân Đại Việt do Quốc công Tiết chế Trần Hưng Đạo cùng với Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông chỉ huy trước quân xâm lược Nguyên Mông. Quân Nguyên bị thiệt hại vô cùng nặng (với khoảng hơn 4 vạn quân sĩ bị loại khỏi vòng chiến), và nhiều tướng Nguyên trong đó có cả Ô Mã Nhi, Phạm Nhàn và Phàn Tiếp cũng bị bắt sống và dâng lên Thượng hoàng Thánh Tông. Ngoài ra, có những 400 chiến thuyền của quân Nguyên rơi vào tay quân Trần. Đại thắng này là một chiến quả của kế cắm cọc trên sông Bạch Đằng của Hưng Đạo Vương, mở đầu với việc quân sĩ của ông lừa được địch vào trận địa cọc nhân triều rút. Đại thắng trên sông Bạch Đằng được xem là trận thủy chiến lớn nhất trong lịch sử Việt Nam, và là thắng lợi tiêu biểu nhất của Đại Việt trong ba cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên-Mông.

b, Câu chuyện lá cờ thêu sáu chữ vàng

Để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên xâm lược lần thứ hai, vua Trần đã triệu tập vương hầu, quý tộc tại hội nghị Bình Than để bàn kế chống giặc. Giản vì tuổi còn trẻ không được dự hội nghị Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản đã bóp nát quê cam trong tay mà không biết

Sau đó, Quốc Toản lui về tập hợp đội quân hơn một nghìn gia nô và thân thuộc, sắm vũ khí, đông chiến thuyền và viết lên là có sâu chữ “Phả cường địch, bảo hoàng ăn" (Phả giặc mạnh, bảo στη νυα),

LUYỆN TẬP

Vẽ sơ đồ tóm tắt nội dung bài học theo gợi ý dưới đây 

Hướng dẫn chi tiết:

Em tự vẽ sơ đồ dựa trên những thông tin dưới đây: 

- Thời gian thành lập: 1226

- Nhân vật tiêu biểu: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Thủ Độ, Trần Quốc Tuấn, Trần Quốc Toản, Yết Kiêu,…

- Thành tựu nổi bật: 

+ Đạo Phật phát triển cực thịnh 

+ Quốc Tử Giám mở rộng đào tạo

+ Có trường công, trường tư

+ 3 lần chiến thắng quân Mông Nguyên 

- Nhận xét của em:

=> Trong lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc, nhà Trần - Vương triều Trần (1225-1400) có vị thế rất nổi trội và cực kỳ ngời sáng.

=> Với 175 năm tồn tại của mình, nhà Trần đã tạo lập được những kỳ tích thực sự huy hoàng:

- Chấm dứt được tình trạng hỗn loạn của xã hội Đại Việt vào những năm cuối của Vương triều Lý (1009-1225)

- Xây dựng được nhà nước Trung ương tập quyền thống nhất, vững mạnh từ cấp trung ương, tới cấp cơ sở là xã

- Lập lại được trật tự chính trị - xã hội

- Củng cố được sự thống nhất của quốc gia

- Chăm lo phát triển kinh tế, văn hóa, khoan thai sức dân; thúc đẩy văn minh Đại Việt phát triển lên tầm cao mới.

VẬN DỤNG

Lựa chọn và thực hiện một trong hai nhiệm vụ dưới đây 

Câu 1: Sưu tầm tranh, ảnh, bài thơ, câu chuyện về một nhân vật lịch sử thời Trần mà em yêu thích và chia sẻ với bạn học

…