Đáp án Lịch sử và Địa lí 5 cánh diều Bài 12: Triều Nguyễn

BÀI 12. TRIỀU NGUYỄN

MỞ ĐẦU

Quan sát hình 1 và cho viết công trình trong hình liên quan đến triều đại nào trong lịch sử Việt Nam

Hãy chia sẻ những điều em biết về triều đại này

Hướng dẫn chi tiết:

a, Hình ảnh trên liên quan đến triều nhà Nguyễn:

- Đại Nội Huế là một phần trong quần thể di tích Cố đô Huế, mang đậm dấu ấn văn hóa, lịch sử, kiến trúc của triều đại nhà Nguyễn, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1993.

- Toàn cảnh Đại Nội Huế còn lưu giữ nhiều dấu ấn đặc sắc của phong kiến triều đình nhà Nguyễn hàng trăm năm để lại

b, Hiểu biết của em về triều Nguyễn:

- Nhà Nguyễn được thành lập sau khi Nguyễn Ánh (Gia Long) lên ngôi hoàng đế năm 1802 và kết thúc khi Bảo Đại thoái vị vào năm 1945, tổng cộng là 143 năm. 

- Triều Nguyễn là một triều đại đánh dấu nhiều thăng trầm trong lịch sử Việt Nam, đặc biệt là cuộc xâm lược của người Pháp giữa thế kỷ 19.

1. SỰ THÀNH LẬP TRIỀU NGUYỄN 

Câu hỏi: Đọc thông tin và trình bày sự thành lập Triều Nguyễn 

Hướng dẫn chi tiết:

- Sau khi đánh bại triều Tây Sơn, năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi vua, lập ra Triều Nguyễn, lấy niên hiệu là Gia Long.

- Năm 1804, vua đặt quốc hiệu là Việt nam, đóng đô ở Phú Xuân (Thừa Thiên Huế ngày nay) 

2. ĐẤT NƯỚC DƯỚI TRIỀU NGUYỄN

Củng cố và phát triển vương triều

Câu hỏi: Đọc thông tin và nêu những việc vua Minh Mạng đã làm để củng cố và phát triển vương triều

Hướng dẫn chi tiết:

Trong hơn 20 năm trị vì, vua Minh Mạng đã thực hiện nhiều chính sách quan trọng nhằm củng cố và phát triển đất nước: 

- Cải cách hành chính đến cấp xã, đẩy mạnh khai hoang, cải cách hệ thống thi cử,..

- Ông còn quan tâm đến việc xác lập và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, khuyến khích học hỏi, tiếp thu những tiến bộ về khoa học – kĩ thuật của phương tây, trong đó có kĩ thuật đóng thuyền. 

Công việc khẩn hoang dưới triều Nguyễn

Câu hỏi: Đọc thông tin và trình bày những đóng góp của Nguyễn Công Trứ trong việc khẩn hoang dưới Triều Nguyễn. 

Hướng dẫn chi tiết:

Những đóng góp của Nguyễn Công Trứ trong việc khẩn hoang: 

- Nhận thấy vùng Duyên hải Bắc Bộ còn nhiều đất có thể khẩn hoang, Nguyễn Công Trứ đã dâng sở xin triều đình cấp tiến công, tiền gạo để tập hợp dân nghèo khai khẩn. 

- Năm 1828, vua Minh Mạng cử Nguyễn Công Trừ làm Doanh điển sử, chuyên coi việc khai khẩn ruộng đất. Nguyễn Công Trừ đã chiêu mộ dân phiêu tán khai phá được một vùng đất đai rộng lớn miền ven biển, lập nên huyện Tiền Hải (Thái Bình) và huyện Kim Sơn (Ninh Binh) ngày nay.

Những đề nghị cải cách dưới Triều Nguyễn. 

Câu hỏi: Đọc thông tin,nêu mục đích và nội dung của những đề nghị cải cách của Nguyễn Trường Tộ 

Hướng dẫn chi tiết:

Mục đích: Cải cách làm cho đất nước giàu mạnh 

Nội dung: 

- Chấn chỉnh bộ máy quan lại.

- Phát triển công, thương nghiệp và tài chính.

- Chỉnh đốn võ bị, mở rộng ngoại giao, cải tổ giáo dục…

=> Những đề nghị cải cách của Nguyễn Trường Tộ có hệ thống và toàn diện, chứng tỏ một điều rằng, ông là người thiết tha yêu nước, có trình độ học vấn uyên thâm, có tư tưởng tiến bộ vượt lên trên tư tưởng phong kiến lạc hậu, cổ hủ lúc bấy giờ.

Phong trào Cần Vương chống Pháp 

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy: 

• Nêu mục đích của phong trào Cần Vương

• Kể lại câu chuyện về Phan Đình Phùng và khởi nghĩa Hương Khê

Hướng dẫn chi tiết:

a, Mục đích của phong trào Cần Vương 

- Năm 1884, thực dân Pháp cơ bản hoàn thành quá trình xâm lược Việt nam

- Năm 1885, vua Hàm Nghi phát dụ Cần Vương để kêu gọi toàn dân giúp vua đánh giặc

b, Phan Đình Phùng và khởi nghĩa Hương Khê

Phan Đình Phùng (1847-1895) quê ở Đức Thọ (Hà Tĩnh). Ông đỗ Tiến sĩ và làm quan dưới Triều Nguyễn.

Năm 1885, hưởng ứng dụ Cần vương, Phan Đình Phùng đã tập hợp nhân dân bồn tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình chống Pháp, xây dựng căn cứ tại Hương Khê (Hà Tĩnh). Ông tổ chức được một đội quân với kỉ luật nghiêm minh, chế tác được súng kiểu Tây và đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của thực dân Pháp.

Cuối năm 1895, trong một trận đánh ác liệt, Phan Đình Phùng bị thương nặng và hi sinh. Cuộc khởi nghĩa Hương Khê duy trì thêm một thời gian rồi tan rã. Đây là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần vương.

LUYỆN TẬP

…