Đáp án Tin học ứng dụng 12 kết nối bài 1: Làm quen với Trí tuệ nhân tạo

BÀI 1. LÀM QUEN VỚI TRÍ TUỆ NHÂN TẠO

KHỞI ĐỘNG

Em đã được nghe nói nhiều về Trí tuệ nhân tạo hay thông minh nhân tạo (Al – Artificial Intelligence). Hãy nêu một vài ví dụ về ứng dụng của AI mà em biết.

Giải chi tiết:

Trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Dưới đây là một vài ví dụ cụ thể:

1. Chăm sóc sức khỏe: AI được sử dụng để phân tích hình ảnh y tế (như MRI, CT Scan) nhằm phát hiện sớm các bệnh như ung thư, tim mạch. AI cũng hỗ trợ trong việc dự đoán dịch bệnh và đề xuất phương pháp điều trị cá nhân hóa.

2. Giao thông: Xe tự lái là một ví dụ tiêu biểu, trong đó AI giúp xe tự nhận diện và xử lý các tình huống giao thông phức tạp. Hệ thống điều khiển đèn giao thông thông minh cũng sử dụng AI để tối ưu hóa luồng giao thông.

3. Tài chính: AI được áp dụng trong việc phát hiện gian lận giao dịch, phân tích dữ liệu thị trường để đưa ra dự đoán đầu tư, và cung cấp các dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân hóa.

4. Thương mại điện tử: AI giúp các trang web thương mại điện tử đưa ra các gợi ý sản phẩm phù hợp dựa trên lịch sử mua sắm và hành vi của người dùng. Chatbot AI cũng được sử dụng để hỗ trợ khách hàng trực tuyến một cách tự động.

5. Giáo dục: AI hỗ trợ trong việc tạo ra các chương trình học cá nhân hóa, tự động chấm điểm và cung cấp phản hồi cho học sinh. Các nền tảng học trực tuyến sử dụng AI để theo dõi tiến độ học tập và đề xuất nội dung phù hợp.

6. Giải trí: AI được sử dụng để tạo ra các hiệu ứng đặc biệt trong phim ảnh, trò chơi điện tử, và cả trong việc đề xuất nhạc hoặc phim dựa trên sở thích của người dùng.

Những ứng dụng này chỉ là một phần nhỏ trong số những gì AI có thể làm, và với sự phát triển không ngừng, AI hứa hẹn sẽ tiếp tục mang lại nhiều thay đổi tích cực trong cuộc sống hàng ngày.

1. KHÁI NIỆM VỀ AI

Hoạt động 1: Tìm hiểu về AI

Khi nói tới AI, người ta cũng thường nói tới khả năng máy móc có thể thực hiện nhiều công việc một cách tự động. Tuy nhiên, không phải bất kì hệ thống tự động hóa nào cũng có thể được coi là AI. Trong các ví dụ dưới đây, những trường hợp nào không được coi là ứng dụng của AI. Tại sao?

A. Ấm đun nước tự ngắt điện khi nước sôi

B. Tìm kiếm thông tin trên Internet nhờ máy tìm kiếm

C. Cửa ra vào ở một số siêu thị, nhà hàng hay văn phòng tự động mở khi có người tới gần.

D. Những guồng nước (bánh xe nước) ở một số vùng quê, nhờ dòng chảy tự nhiên của khe suối hay kênh, ngòi, quay, chuyển nước lên các đường dẫn đi xa để phục vụ nhu cầu tưới tiêu hoặc sinh hoạt.

Giải chi tiết:

Các trường hợp không phải ứng dụng của AI

A. Không được coi là ứng dụng của AI. Đây chỉ là một hệ thống tự động đơn giản dựa trên nguyên tắc vật lý.

C. Đây chỉ là một hệ thống cảm biến đơn giản phản ứng với sự hiện diện của người tới gần để kích hoạt cơ chế mở cửa.

D. Hệ thống này hoạt động dựa trên nguyên lý vật lý chảy tự nhiên của nước.

Câu hỏi 1: Hãy nêu một số đặc trưng chính của AI

Giải chi tiết:

Trí tuệ nhân tạo (AI) có một số các đặc trưng chính sau đây:

1. Khả năng học tập (Machine Learning): AI có khả năng học từ dữ liệu thông qua các thuật toán học máy. Điều này cho phép AI cải thiện hiệu suất và độ chính xác của mình theo thời gian mà không cần lập trình lại từ đầu.

2. Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Processing - NLP): AI có thể hiểu, phân tích và phản hồi bằng ngôn ngữ tự nhiên của con người. Điều này được áp dụng trong các trợ lý ảo như Siri, Google Assistant và chatbots.

3. Nhận diện hình ảnh và âm thanh: AI có khả năng nhận diện và phân tích hình ảnh, video và âm thanh. Ví dụ, AI có thể nhận diện khuôn mặt, nhận diện giọng nói và phân tích nội dung hình ảnh.

4. Tự động hóa và ra quyết định: AI có khả năng tự động hóa các quy trình và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu. Điều này được áp dụng trong nhiều lĩnh vực như tài chính, chăm sóc sức khỏe và sản xuất.

5. Khả năng thích ứng: AI có thể thích ứng với các điều kiện và dữ liệu mới mà không cần sự can thiệp của con người. Điều này giúp AI linh hoạt và hiệu quả trong các môi trường biến đổi nhanh chóng.

6. Xử lý dữ liệu lớn (Big Data): AI có khả năng xử lý và phân tích lượng dữ liệu lớn, từ đó rút ra các mẫu, xu hướng và thông tin có giá trị. Điều này rất quan trọng trong các lĩnh vực như marketing, nghiên cứu khoa học và phân tích kinh doanh.

7. Tương tác thông minh: AI có khả năng tương tác với con người và các hệ thống khác một cách thông minh và hiệu quả. Điều này bao gồm khả năng giao tiếp, hợp tác và hỗ trợ trong các tác vụ phức tạp.

Những đặc trưng này làm cho AI trở thành một công nghệ mạnh mẽ và có tiềm năng lớn trong việc cải tiến nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống và công việc.

Câu hỏi 2: Các phần mềm dịch máy, kiểm tra lỗi chính tả có thể coi là các ứng dụng AI hay không? Tại sao?

Giải chi tiết:

Các phần mềm dịch máy và kiểm tra lỗi chính tả có thể được coi là các ứng dụng của AI. Dưới đây là lý do tại sao:

1. Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP): Các phần mềm này sử dụng công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên để hiểu và phân tích ngôn ngữ con người. Đây là một lĩnh vực quan trọng của AI, cho phép máy tính hiểu, diễn giải và tạo ra ngôn ngữ tự nhiên.

2. Học máy (Machine Learning): Nhiều phần mềm dịch máy và kiểm tra lỗi chính tả sử dụng các thuật toán học máy để cải thiện hiệu suất của mình. Chúng học từ một lượng lớn dữ liệu ngôn ngữ và từ đó cải thiện khả năng dịch và phát hiện lỗi chính tả theo thời gian.

3. Phân tích và nhận diện mẫu (Pattern Recognition): Để phát hiện lỗi chính tả hoặc dịch một đoạn văn bản, các phần mềm này cần phải phân tích và nhận diện các mẫu trong ngôn ngữ. Đây là một khả năng cốt lõi của AI.

4. Khả năng tự động hóa: AI giúp các phần mềm này tự động hóa quá trình kiểm tra và dịch ngôn ngữ, giúp tiết kiệm thời gian và công sức của con người.

5. Cải thiện thông qua phản hồi: Các phần mềm AI thường cải thiện dựa trên phản hồi của người dùng. Ví dụ, khi người dùng sửa lại một lỗi mà phần mềm đã bỏ qua hoặc chọn một bản dịch khác, phần mềm sẽ học từ những phản hồi này để cải thiện trong tương lai.

Như vậy, nhờ vào các khả năng phân tích ngôn ngữ, học hỏi từ dữ liệu và tự động hóa, các phần mềm dịch máy và kiểm tra lỗi chính tả thực sự là các ứng dụng điển hình của trí tuệ nhân tạo.

2. MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA AI

Hoạt động 2: Tìm hiểu một số ứng dụng của AI trong thực tế

Hãy cùng trao đổi về một số ứng dụng của AI trong thực tế mà em biết.

Giải chi tiết:

Dưới đây là một số ứng dụng thực tế của AI mà em có thể biết:

1. Trợ lý ảo:

   • Ví dụ: Siri, Google Assistant, Alexa.

   • Ứng dụng: Giúp người dùng tìm kiếm thông tin, lên lịch hẹn, điều khiển các thiết bị thông minh trong nhà, và thực hiện các tác vụ hàng ngày chỉ bằng giọng nói.

2. Dịch vụ khách hàng:

   • Ví dụ: Chatbots, hệ thống trả lời tự động.

   • Ứng dụng: Hỗ trợ khách hàng trả lời các câu hỏi thường gặp, giải quyết các vấn đề cơ bản và hướng dẫn khách hàng mà không cần đến sự can thiệp của con người.

3. Chăm sóc sức khỏe:

   • Ví dụ: IBM Watson Health, AI trong chẩn đoán hình ảnh y tế.

   • Ứng dụng: Hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán bệnh, phân tích hình ảnh y tế, dự đoán dịch bệnh và đề xuất các phương pháp điều trị hiệu quả.

4. Giao thông và vận tải:

   • Ví dụ: Xe tự lái của Tesla, hệ thống điều khiển giao thông thông minh.

   • Ứng dụng: Tăng cường an toàn giao thông, giảm tắc nghẽn và tối ưu hóa việc di chuyển trong thành phố.

5. Tài chính:

   • Ví dụ: Hệ thống phát hiện gian lận của ngân hàng, robot tư vấn đầu tư.

   • Ứng dụng: Phát hiện và ngăn chặn các giao dịch gian lận, phân tích dữ liệu thị trường để đưa ra quyết định đầu tư thông minh.

6. Giáo dục:

   • Ví dụ: Nền tảng học trực tuyến sử dụng AI, các ứng dụng chấm điểm tự động.

   • Ứng dụng: Cung cấp chương trình học cá nhân hóa, theo dõi tiến độ học tập của học sinh và đưa ra các gợi ý cải thiện.

7. Thương mại điện tử:

   • Ví dụ: Hệ thống gợi ý sản phẩm của Amazon, các chatbot hỗ trợ mua sắm.

   • Ứng dụng: Đề xuất các sản phẩm dựa trên hành vi mua sắm của khách hàng, cải thiện trải nghiệm mua sắm và hỗ trợ khách hàng trực tuyến.

8. Giải trí:

   • Ví dụ: Netflix, Spotify.

   • Ứng dụng: Đề xuất phim, nhạc dựa trên sở thích của người dùng, tạo ra các hiệu ứng đặc biệt trong phim ảnh và trò chơi điện tử.

Những ứng dụng này không chỉ giúp cải thiện hiệu suất và hiệu quả công việc mà còn mang lại tiện ích và trải nghiệm tốt hơn cho người dùng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Câu hỏi: Hãy mô tả sơ bộ chức năng hoạt động của một trong số các ứng dụng AI được nêu ở trên?

Giải chi tiết:

- Ứng dụng Google Dịch

Chức năng: Ứng dụng Google Dịch sử dụng trí tuệ nhân tạo để dịch văn bản và giọng nói từ một ngôn ngữ sang ngôn ngữ khác. Người dùng có thể nhập văn bản hoặc nói vào ứng dụng, sau đó ứng dụng sẽ sử dụng các thuật toán dịch và mô hình ngôn ngữ để cung cấp bản dịch chính xác.

- Ứng dụng nhận diện khuôn mặt:

Chức năng: Ứng dụng nhận diện khuôn mặt sử dụng công nghệ Al để phân tích và nhận dạng khuôn mặt người dùng. Nó được sử dụng để mở khóa điện thoại, xác minh thanh toán và thực hiện các tác vụ khác dựa trên việc xác định và nhận dạng khuôn mặt của người dùng.

- Ứng dụng nhận dạng chữ viết tay:

Chức năng: Ứng dụng nhận dạng chữ viết tay sử dụng công nghệ Al để phân tích và nhận dạng các ký tự và từ viết tay. Người dùng có thể viết trực tiếp lên màn hình hoặc tải lên hình ảnh chữ viết tay. Ứng dụng sau đó sử dụng các thuật toán và mô hình học máy để chuyển đổi chữ viết tay thành văn bản có thể đọc được hoặc thực hiện các tác vụ khác.

- Ứng dụng trợ lí ảo như Siri, Google Assistant:

Chức năng: Ứng dụng trợ lí ảo sử dụng công nghệ Al để tương tác và cung cấp hỗ trợ cho người dùng thông qua giọng nói hoặc văn bản. Chúng có khả năng hiểu và xử lý câu hỏi, yêu cầu từ người dùng và cung cấp thông tin, hướng dẫn, lên lịch, thực hiện cuộc gọi, gửi tin nhắn, điều khiển các thiết bị thông minh và thực hiện nhiều tác vụ khác dựa trên thông tin và dữ liệu có sẵn.

LUYỆN TẬP

Những năng lực trí tuệ nào được thể hiện trong các ứng dụng dịch máy và trợ lí ảo

Giải chi tiết:

Các ứng dụng dịch máy và trợ lí ảo thể hiện nhiều năng lực trí tuệ như xử lý ngôn ngữ tự nhiên, tạo ngôn từ và tư duy sáng tạo, kiến thức và thông tin, khả năng tương tác và giao tiếp, cũng như sử dụng kỹ thuật học máy và học sâu để cải thiện hiệu suất.

VẬN DỤNG

Hãy truy cập Internet để tìm hiểu về khả năng của các trợ lí ảo Siri (Apple), Cortana (Microsoft), Alexa (Amazon)…

Giải chi tiết:

Dưới đây là một số thông tin về khả năng của các trợ lý ảo Siri (Apple), Cortana (Microsoft), và Alexa (Amazon):

1. Siri (Apple):

   • Tính năng mới: Siri đã được cải tiến với trí tuệ nhân tạo (AI) thế hệ mới, giúp trở nên tự nhiên hơn và có thể hiểu ngữ cảnh tốt hơn. Siri hiện có thể thực hiện các nhiệm vụ như đặt hẹn giờ, tạo lời nhắc, tóm tắt tin nhắn văn bản và thông báo. Siri cũng có khả năng duyệt web và trả lời các câu hỏi phức tạp​ (Apple)​​ (9to5Mac)​.

   • Tích hợp sâu hơn: Siri hiện tích hợp sâu hơn vào hệ thống, có thể thực hiện nhiều hành động mới trong và giữa các ứng dụng Apple và bên thứ ba, giúp đơn giản hóa và tăng tốc các tác vụ hàng ngày​ (Gadgets 360)​.

2. Cortana (Microsoft):

   • Hỗ trợ công việc: Cortana chủ yếu được sử dụng trong môi trường làm việc, giúp người dùng quản lý lịch trình, gửi email, và tìm kiếm thông tin. Nó cũng hỗ trợ điều khiển các thiết bị nhà thông minh và tích hợp với các ứng dụng Microsoft như Outlook và Teams.

   • Hợp nhất dữ liệu: Cortana có khả năng tích hợp và truy cập dữ liệu từ các ứng dụng Microsoft khác nhau, giúp người dùng truy xuất thông tin nhanh chóng và hiệu quả.

3. Alexa (Amazon):

   • Điều khiển nhà thông minh: Alexa được biết đến với khả năng điều khiển các thiết bị nhà thông minh như đèn, nhiệt kế, và khóa cửa. Nó cũng có thể phát nhạc, đặt mua hàng trên Amazon, và cung cấp thông tin thời tiết, tin tức.

   • Tương tác phong phú: Alexa hỗ trợ nhiều kỹ năng khác nhau (Skills) do bên thứ ba phát triển, mở rộng khả năng tương tác và sử dụng trong nhiều lĩnh vực như nấu ăn, học tập, và giải trí.

Các trợ lý ảo này không chỉ giúp tối ưu hóa các tác vụ hàng ngày mà còn nâng cao trải nghiệm người dùng bằng cách tích hợp AI để hiểu và phản hồi theo cách tự nhiên hơn, cá nhân hóa hơn.