CHỦ ĐỀ 6. TỪ

BÀI 20 TỪ TRƯỜNG TRÁI ĐẤT - SỬ DỤNG LA BÀN

1. TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT

Câu 1: Trả lời Câu đã nêu đầu bài: Vì sao thanh nam châm khi treo tự do luôn chỉ hướng Bắc - Nam?

Trả lời:

Thanh nam châm khi treo tự do luôn chỉ hướng Bắc - Nam vì:

• Bản thân Trái Đất là một "thanh nam châm khổng lồ".
• Thanh nam châm khi treo tự do sẽ chịu ảnh hưởng của từ trường Trái Đất và lệch về phía hai cực.

Câu 2: Trên Hình 20.3, độ mạnh của từ trường giảm dần theo thứ tự màu sắc như sau: đỏ, vàng, lục, lam, lơ. Việt Nam nằm trong vùng có từ trường mạnh hay yếu?

Trả lời:

Việt Nam nằm trong vùng màu vàng nên có từ trường tương đối mạnh

2. CỰC BẮC ĐỊA TỪ VÀ CỰC BẮC ĐỊA LÍ

Câu 3: Quan sát Hình 20.4:

1. a) Đường sức từ của Trái Đất có những điểm nào giống với đường sức từ của một nam châm thẳng?
2. b) Hãy chỉ rõ các cực địa từ và cực địa lí trên Hình 20.4. Nhận xét chúng có trùng nhau không?

Trả lời:

1. a) Điểm giống nhau giữa đường sức từ của Trái Đất và của một nam châm thẳng:

• Đều là những đường cong khép kín nối từ cực này sáng cực kia.
• Hướng của đường sức từ tuân theo quy ước: vào ở cực Nam và ra ở cực Bắc.

1. b) Nhận xét:

• Cực Bắc địa từ và cực Nam địa từ nằm trên trục từ của Trái Đất.
• Cực Bắc địa lí và cực Nam địa lí nằm trên trục quay của Trái Đất.
• Các cực này đều không trùng nhau.

3. SỬ DỤNG LA BÀN ĐỂ TÌM HƯỚNG ĐỊA LÍ

Câu 4: Vì sao khi sử dụng la bàn, ta phải để la bàn xa các nam châm hoặc vật có từ tính?

Trả lời:

Khi sử dụng la bàn, ta phải để la bàn xa các nam châm hoặc vật có từ tính để tránh từ trường của chúng ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định hướng của la bàn, gây ra sai sót.

Luyện tập: Kim la bàn có chỉ đúng hướng Bắc địa lí không? Vì sao?

Trả lời:

Kim la bàn chỉ chỉ gần đúng với hướng Bắc chứ không trùng khớp hoàn toàn với cực Bắc của trục Trái Đất vì nó còn bị ảnh hưởng bởi từ trường của Trái Đất (trục quay của Trái Đất và trục từ không trùng nhau)

BÀI TẬP

Câu 1: Nêu một số hiện tượng chứng tỏ Trái Đất có từ trường.

Trả lời:

Một số hiện tượng chứng tỏ Trái Đất có từ trường:

• Kim nam châm luôn chỉ theo hướng Nam - Bắc.
• Hiện tượng cực quang.

Câu 2: Quan sát Hình 20.4, em hãy cho biết độ lớn của từ trường Trái Đất tại xích đạo lớn hơn, nhỏ hơn hay bằng với độ lớn của nó tại Bắc cực? Giải thích?

Trả lời:

Độ lớn của từ trường Trái Đất tại xích đạo nhỏ hơn độ lớn của nó tại Bắc cực vì:

• Càng về hai cực, các đường sức từ càng mau nên từ trường càng mạnh.
• Càng về phía xích đạo, các đường sức từ càng thưa nên từ trường càng yếu.