Câu hỏi tự luận vật lí 7 chân trời Bài 20: Từ trường Trái Đất. Sử dụng la bàn

CHỦ ĐỀ VI: TỪ

BÀI 20 - TỪ TRƯỜNG TRÁI ĐẤT - SỬ DỤNG LA BÀN

I. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1: Trái Đất có từ trường không?

Trả lời:

Trong hệ Mặt Trời, Trái Đất là một trong những hành tinh có từ trường.

Câu 2: Mô tả cực Bắc địa từ và cực Bắc địa lí.

Trả lời:

• Cực Bắc địa từ và cực Nam địa từ nằm trên trục từ của Trái Đất.
• Cực Bắc địa lí và cực Nam địa lí nằm trên trục quay của Trái Đất.
• Trục từ và trục quay của Trái Đất không trùng nhau.
• Cực Bắc địa từ và cực Bắc địa lí không trùng nhau.

Câu 3: La bàn có cấu tạo như thế nào?

Trả lời:

La bàn thường gồm:

• Một vỏ hộp có mặt kính bảo vệ.
• Một kim nam châm có thể quay tự do trên một trục cố định.
• Một mặt số có thể quay độc lập với kim nam châm.

Câu 4: Nêu cách xác định hướng địa lí của một đối tượng bằng la bàn.

Trả lời:

• Xác định các cực Nam (S) và cực Bắc (N) của kim la bàn.
• Chọn đối tượng mà ta cần xác định hướng địa lí.
• Đặt la bàn trên mặt phẳng ngang. Chờ cho kim la bàn đứng yên, xoay la bàn sao cho vạch 0 trùng với cực Bắc của kim nam châm.
• Đọc giá trị của góc hợp bởi hướng đối tượng cần xác định và hướng Bắc trên la bàn.

II. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Nêu vai trò của la bàn.

Trả lời:

La bàn là dụng cụ dùng để xác định phương hướng trong không gian nhất định. La bàn được ứng dụng nhiều trong các hoạt động đi biển, vào rừng, sa mạc, hướng bay của máy bay, tàu thủy, tàu ngầm, tên lửa, tàu vũ trụ,...

Câu 2: Lấy ví dụ chứng minh Trái Đất có từ trường.

Trả lời:

Ví dụ: Treo nam châm tự do trên sợi dây được cố định trên giá đỡ, khi đứng yên nam châm chỉ đúng duy nhất một chiều, dù có tác động như thế nào đi chăng nữa thì khi đứng yên, nam châm lại trở về vị trí cũ ban đầu.

Câu 3: Có mấy loại la bàn không từ tính phổ biến hiện nay?

Trả lời:

Hai loại la bàn không từ tính phổ biến hiện nay là la bàn con vụ và la bàn GPS

Câu 4: Kim nam châm luôn chỉ theo hướng Bắc - Nam. Giải thích.

Trả lời:

Do Trái Đất cũng được coi là một nam châm khổng lồ nên khi đặt nam châm tự do, xa nam châm hoặc vật liệu có tính chất từ khác thì kim nam châm vẫn luôn nằm cân bằng theo hướng của Trái Đất (hướng Bắc – Nam).

III. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Vì sao phải để la bàn xa các nam châm hoặc vật có từ tính khi sử dụng?

Trả lời:

La bàn sử dụng kim nam châm để xác định hướng. Nếu để gần la bàn với nam châm hoặc vật có từ tính thì la bàn sẽ tương tác với nam châm hoặc có từ tính. Như vậy la bàn sẽ không xác định đúng hướng nữa.

Câu 2: Việt Nam nằm trong vùng từ trưởng mạnh hay yếu?

Trả lời:

Việt Nam nằm trong vùng từ trưởng mạnh.

Câu 3: Vì sao kim la bàn không chỉ đúng hướng Bắc địa lí?

Trả lời:

Do ảnh hưởng của từ trường Trái Đất mà dù đặt bất cứ ở đâu song song với Trái Đất. Chiếc kim từ tính kia cũng quay về hướng Bắc, và đây gọi là hướng Bắc địa từ. Mà cực Bắc địa từ với cực Bắc địa lí không trùng nhau nên kim la bàn không chỉ đúng hướng Bắc địa lí.

Câu 4: Vì sao từ trường Trái Đất tại xích đạo nhỏ hơn độ lớn của nó tại Bắc cực?

Trả lời:

Độ lớn của từ trường Trái Đất tại xích đạo nhỏ hơn độ lớn của nó tại Bắc cực vì:

• Càng về hai cực, các đường sức từ càng mau nên từ trường càng mạnh.
• Càng về phía xích đạo, các đường sức từ càng thưa nên từ trường càng yếu.

IV. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1: Việc suy giảm cường độ từ trường toàn cầu gây hậu quả như thế nào?

Trả lời:

• Các thiết bị điện tử được sử dụng hàng ngày dễ bị hư hỏng.
• Dẫn đến sự gián đoạn nghiêm trọng trong liên lạc giữa các thiết bị điện tử.
• Ảnh hưởng đến chất lượng truyền tín hiệu không dây, khiến tín hiệu bị yếu, mất hoặc sai lệch.
• Những ảnh hưởng khác đến hoạt động bình thường của thiết bị điện tử. Ví dụ, xảy ra lỗi trong việc dẫn đường của la bàn và độ chính xác của thiết bị định vị cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Câu 2: Làm thế nào để sử dụng la bàn xác định hướng đi mà không cần đến công nghệ hiện đại như GPS?

Trả lời:

• Xác định hướng Bắc: Đặt la bàn lên bề mặt phẳng và đảm bảo kim chỉ hướng (kim nam châm) không bị ảnh hưởng bởi vật có từ tính khác.
• Xác định hướng cần đến: Ngắm vào hướng Mặt Trời và xác định hướng của nó (tính chất chung của Mặt Trời lặn vào hướng Tây). Dùng la bàn và để cân bằng đến khi kim chỉ hướng Bắc (phương cực Bắc).
• Theo dõi và điều chỉnh hướng khi di chuyển: Khi di chuyển, sử dụng la bàn để liên tục theo dõi và điều chỉnh hướng để duy trì đúng hướng đi.