Giáo án Công nghệ 9 Trồng cây ăn quả cánh diều bài 7: Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây nhãn

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về đặc điểm thực vật học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 nhóm, dạy học theo kĩ thuật khăn trải bàn.

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận và thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Nhóm 1, 2: Trình bày đặc điểm thực vật học của cây nhãn.

+ Nhóm 3, 4: Trình bày các yêu cầu ngoại cảnh của cây nhãn.

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu các nhóm trả lời câu hỏi trong hộp Khám phá: Hãy phân tích các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây nhãn. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- GV mời 2 nhóm trả lời câu hỏi mở rộng.

Các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây nhãn:

+ Nhiệt độ:

• Nhiệt độ cây sinh trưởng và phát triển là 21 - 27 °C.

• Nhiệt độ cây thụ phấn, thụ tinh của hoa nhãn là 18 - 25 °C. 

+ Ánh sáng: 

• Cần ánh sáng mạnh nhưng cây cũng chịu được bóng râm. 

• Phân tán bị che bóng thường không ra hoa, đậu quả tốt.

+ Độ ẩm: 

• Ưa ẩm và chống chịu kém với ngập úng. 

• Lượng mưa hằng năm thích hợp cho trồng nhãn là 1 200 - 1 600 mm. 

• Vào thời kì ra hoa và phát triển quả, cây nhãn cần nhiều nước.

+ Đất:

• Trồng trên các loại đất như đất cát pha, đất thịt, đất phù sa.

• Đất có thành phần cơ giới nhẹ, tơi xốp, thoát nước.

• Độ pH 5,5 - 6,5

• Độ mặn thấp hơn 0,2%.

- GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập 

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

I. Đặc điểm thực vật học

- Rễ: 

+ Cây nhãn có rễ cọc ăn sâu xuống đất khoảng 3 – 5 m. 

+ Rễ sinh trưởng tập trung ở độ sâu khoảng 10 – 15 cm.

- Thân và cành: 

+ Nhãn là cây thân gỗ. Cây trưởng thành có chiều cao khoảng 10 – 12 m (Hình 7.1a). 

+ Một năm cây nhãn ra từ 2 đến 4 đợt cành mới nên cây có nhiều cành. 

- Lá: 

+ Nhãn có lá xanh quanh năm, tán lá dày. 

+Lá thuộc loại lá kép, có 6 – 10 lá chét mọc đối xứng, chiều dài lá khoảng 15 – 25 cm. 

+ Lộc non thường có màu đỏ nâu (Hình 7.1b) và chuyển sang màu xanh khi lá trưởng thành (Hình 7.1c).

- Hoa: 

+ Hoa nhãn mọc thành chùm, có nhiều nhánh, kích thước nhỏ, màu vàng nhạt (Hình 7.2). 

+ Có ba loại hoa: hoa đực, hoa cái và hoa lưỡng tính (Hình 7.3). 

+ Khi thụ phấn thuận lợi, hoa cái và hoa lưỡng tính sẽ tạo thành quả.

- Quả: 

+ Quả có dạng hình cầu, khi chín, quả có đường kính khoảng 1,5 – 3,0 cm; khối lượng 12 – 22 g tuỳ theo giống. 

+ Vỏ quả mỏng, dai, màu sắc thay đổi từ xanh vàng lúc non đến vàng nâu khi chín, có giống vỏ quả màu tím nâu khi chín.

+ Thịt quả có màu trắng đục, mọng nước, vị ngọt (Hình 7.4). 

+ Hạt nhãn hình cầu, màu đỏ nâu hoặc nâu đen.

II. Yêu cầu ngoại cảnh

1. Nhiệt độ

- Nhiệt độ thích hợp cho cây nhãn sinh trưởng và phát triển là 21 – 27 °C. 

- Nhiệt độ thích hợp cho thụ phấn, thụ tinh của hoa nhãn là 18 – 25 °C.

2. Ánh sáng

- Cây nhãn cần ánh sáng mạnh nhưng cây cũng chịu được bóng râm. 

- Phần tán bị che bóng thường không ra hoa, đậu quả tốt.

3. Độ ẩm

- Cây nhãn ưa ẩm và chống chịu kém với ngập úng. Lượng mưa hằng năm thích hợp cho trồng nhãn là 1 200 – 1 600 mm. 

- Vào thời kì ra hoa và phát triển quả, cây nhãn cần nhiều nước.

4. Đất

- Cây nhãn trồng được trên nhiều loại đất như đất cát pha, đất thịt, đất phù sa. 

- Đất có thành phần cơ giới nhẹ, tơi xốp, thoát nước; độ pH 5,5 – 6,5; độ mặn thấp hơn 0,2%.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về kĩ thuật trồng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm (4 HS/ nhóm), đọc thông tin SGK tr.36 - 37 và hoàn thành phiếu học tập số 1.

(Đính kèm bên dưới phần Nhiệm vụ 1)

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu các nhóm lần lượt trả lời câu hỏi trong hộp Khám phá: Hãy nêu tên các bước của quy trình trồng, chăm sóc cây nhãn.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số HS đại diện nhóm trả lời phiếu học tập số 1 học tập.

- GV mời đại diện 2 - 3 nhóm trình bày câu trả lời cho câu hỏi mở rộng.

Các bước của quy trình trồng, chăm sóc cây nhãn:

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây.

2. Xác định mật độ trồng cây.

3. Chuẩn bị hố trồng.

4. Trồng cây.

5. Bón phân.

6. Tưới nước.

7. Phòng trừ sâu, bênh.

8. Tỉa cành và tạo tán.

9. Điều khiển ra hoa, đậu quả.

- GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập 

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

III. Quy trình kĩ thuật trồng và chăm sóc cây nhãn

A. Kĩ thuật trồng

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

- Thời vụ trồng nhãn thuận lợi là vụ xuân (tháng 2 - 4) và vụ thu (tháng 8 - 10). 

- Ở vùng thiếu nước nên trồng vào đầu mùa mưa (tháng 4 - 5). Ở miền Bắc nước ta cần tránh trồng vào mùa đông.

2.  Xác định mật độ trồng cây

- Khoảng cách trồng nhãn thích hợp là 5 m × 5 m, tương đương với mật độ trồng khoảng 400 cây/ha.

3. Chuẩn bị trụ hoặc giàn

- Đào hố có kích thước 70 cm × 70 cm, sâu 40 – 50 cm (Hình 7.6a). 

- Mỗi hố trồng bón lót 30 kg phân chuồng hoai mục, 0,5 kg phân lân nung chảy và 0,1 kg phân NPK 20-20-15. Trộn đất với phân bón lót và lấp đến miệng hố tại thời điểm chuẩn bị hố trồng.

4. Trồng cây

- Loại bỏ túi bầu, đặt bầu cây vào chính giữa hố trồng rồi lấp đất kín bầu, dùng tay nén chặt (Hình 7.6b - Hình 7.6d).

- Cắm cọc chéo với thân cây, ngược chiều gió và dùng dây mềm buộc cố định để chống gió làm lung lay rễ cây (Hình 7.6e).

- Dùng cây cỏ, thân, lá khô phủ gốc dày 7 – 10 cm và tưới đẫm nước ngay sau khi trồng để giữ ẩm đất (Hình 7.6g).

…………………….