Giáo án Công nghệ 9 Trồng cây ăn quả cánh diều bài 8: Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả có múi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về đặc điểm thực vật học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 nhóm, dạy học theo kĩ thuật khăn trải bàn.

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận và trả lời câu hỏi trong các hộp Khám phá:

+ Nhóm 1, 2: Trả lời câu hỏi trong hộp Khám phá 1 - Quan sát Hình 8.2 và đọc nội dung mục I, em hãy phân tích đặc điểm thực vật học của cây bưởi. (Đính kèm bên dưới phần Nhiệm vụ 1)

+ Nhóm 3, 4: Trả lời câu hỏi trong hộp Khám phá 2 - Hãy phân tích các điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây ăn quả có múi. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- GV mời các nhóm khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập 

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

I. Đặc điểm thực vật học

- Rễ: Rễ cây ăn quả có múi sinh trưởng thành từng đợt và luân phiên với những đợt ra lộc.

- Thân và cành: 

+ Cây ăn quả có múi thuộc dạng thân gỗ, tán cây có hình dạng khác nhau phụ thuộc vào loại và giống cây. 

+ Cây ra lộc ở nhiệt độ hơn 12,5 °C. Một năm có 2 – 5 đợt lộc, phụ thuộc vào khí hậu và tuổi cây.

- Lá: 

+ Cây ăn quả có múi có lá đơn, thuôn dài hoặc phân thuỳ, xanh quanh năm. 

+ Lá có nhiều túi tinh dầu nên khi vò nát sẽ thấy có mùi đặc trưng cho từng loài.

- Hoa: 

+ Hoa thuộc loại hoa lưỡng tính, có 5 cánh dài, màu trắng; hoa mọc thành chùm hoặc đơn lẻ. 

+ Đối với đa số các loại cây ăn quả có múi, từ lúc hoa nở đến khi quả chín là 7 – 10 tháng; đối với cây chanh và quất, sau 4 tháng tính từ khi hoa nở có thể thu hoạch quả xanh để ăn tươi.

- Quả: 

+ Quả có cấu tạo gồm vỏ quả, các múi (là lá noãn) và trung trụ quả. 

+ Hạt có hình dạng tròn dài hoặc bẹt với kích thước khác nhau tuỳ theo giống và loài.

II. Yêu cầu ngoại cảnh

1. Nhiệt độ

- Nhìn chung, cây ăn quả có múi có thể trồng được ở vùng có nhiệt độ 12 – 39 °C, phát triển tốt ở nhiệt độ năm trung bình trên 15 °C, nhiệt độ thích hợp nhất là 23-29 °C.

2. Ánh sáng

- Cường độ ánh sáng phù hợp cho cây cam, quýt là 10 000 – 15 000 lux. 

- Vào mùa hè, cường độ ánh sáng những ngày trời nắng gắt cao hơn 100 000 lux, kết hợp với nhiệt độ cao có thể làm cho quả bị rám nắng.

3. Độ ẩm

- Sau khi trồng, 2 – 3 ngày tưới nước một lần với lượng 10 – 20 lít/cây cho đến khi cây ra hoa để thu hoạch quả. 

- Tưới nước với lượng khoảng 30 – 50 lít/cây và 2 – 3 ngày tưới một lần, từ khi cây ra hoa đến trước khi thu hoạch quả để duy trì độ ẩm đất ở 65 – 80%.

4. Đất

- Nhiều loại cây ăn quả có múi có thể sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng đất thịt, đất thịt nhẹ, đất cát pha hay đất phù sa có tầng canh tác dày khoảng 1,0 m; 

- Những vùng đồi núi như tỉnh Hoà Bình, Tuyên Quang, Hà Giang hay vùng đồng bằng sông Hồng, sông Cửu Long đều có thể trồng được cây ăn quả có múi.

Hình 8.2. Đặc điểm thực vật học của cây bưởi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về kĩ thuật trồng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm (4 HS/ nhóm), đọc thông tin SGK tr.43 và hoàn thành phiếu học tập số 1.

(Đính kèm bên dưới phần Nhiệm vụ 1)

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu các nhóm lần lượt trả lời câu hỏi trong hộp Khám phá: Nhờ có đặc điểm quý nào mà bưởi Da Xanh được xuất khẩu sang nhiều nước khác nhau trên thế giới?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số HS đại diện nhóm trả lời phiếu học tập số 1 học tập.

- GV mời đại diện 2 - 3 nhóm trình bày câu trả lời cho câu hỏi mở rộng:

+ Bưởi Da Xanh thường có vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng và vị chua nhẹ, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực độc đáo và thú vị. Chất lượng cao và hương vị đặc biệt này làm cho bưởi Da Xanh được đánh giá cao và được ưa chuộng trên thị trường quốc tế.

+ Bưởi Da Xanh thường có vỏ mỏng, dễ bóc và không bị tổn thương dễ dàng trong quá trình vận chuyển và bảo quản. Điều này làm cho nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho việc xuất khẩu, vì sản phẩm vẫn giữ được hình dáng và chất lượng tốt khi đến tay người tiêu dùng.

+ Bưởi Da Xanh có khả năng bảo quản lâu, có thể kéo dài thời gian tươi mới khi được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp. Điều này cho phép nó được xuất khẩu sang các quốc gia khác mà không cần lo lắng về việc sản phẩm hỏng hóc trong quá trình vận chuyển.

- GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập 

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

III. Quy trình kĩ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả có múi

A. Kĩ thuật trồng

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

- Thời vụ trồng nhãn thuận lợi là vụ xuân (tháng 2 - 4) và vụ thu (tháng 8 - 10). 

- Ở vùng thiếu nước nên trồng vào đầu mùa mưa (tháng 4 - 5). Ở miền Bắc nước ta cần tránh trồng vào mùa đông.

2.  Xác định mật độ trồng cây

- Khoảng cách trồng nhãn thích hợp là 5 m × 5 m, tương đương với mật độ trồng khoảng 400 cây/ha.

3. Chuẩn bị hố trồng cây

- Đào hố có kích thước 70 cm × 70 cm, sâu 40 – 50 cm (Hình 7.6a). 

- Mỗi hố trồng bón lót 30 kg phân chuồng hoai mục, 0,5 kg phân lân nung chảy và 0,1 kg phân NPK 20-20-15. Trộn đất với phân bón lót và lấp đến miệng hố tại thời điểm chuẩn bị hố trồng.

4. Trồng cây

- Loại bỏ túi bầu, đặt bầu cây vào chính giữa hố trồng rồi lấp đất kín bầu, dùng tay nén chặt (Hình 7.6b - Hình 7.6d).

- Cắm cọc chéo với thân cây, ngược chiều gió và dùng dây mềm buộc cố định để chống gió làm lung lay rễ cây (Hình 7.6e).

- Dùng cây cỏ, thân, lá khô phủ gốc dày 7 – 10 cm và tưới đẫm nước ngay sau khi trồng để giữ ẩm đất (Hình 7.6g).

Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu về kĩ thuật chăm sóc

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 6 nhóm (2 nhóm thực hiện chung 1 nhiệm vụ).

- GV yêu cầu các nhóm HS đọc thông tin SGK tr.44 - 45 và giao nhiệm vụ cụ thể:

+ Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về cách bón phân cho cây ăn quả có múi.

+ Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về cách tưới nước cho cây ăn quả có múi.

……………………….

B. Kĩ thuật chăm sóc

5. Bón phân

- Bón phân ở thời kì trước khi thu hoạch quả. (Đính kèm Bảng 8.1 bên dưới phần Nhiệm vụ 2)

- Bón phân ở thời kì thu hoạch quả. (Đính kèm Bảng 8.2 bên dưới phần Nhiệm vụ 2)

6. Tưới nước

- Cần tưới 20 – 30 lít/cây ở giai đoạn cây chưa cho thu hoạch quả, 30 – 50 lít/cây ở giai đoạn cây cho thu hoạch quả để duy trì độ ẩm đất 65 – 80%. Mỗi lần tưới cách nhau 2 – 3 ngày. 

…………………