Giáo án GDCD 7 kết nối bài 10: Quyền và nghĩa vụ công dân trong gia đình ( 4 tiết)

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu câu HS làm việc cá nhân, đọc trường hợp 1-2 SGK tr.56, 57 và trả lời câu hỏi: Hãy cho biết mối quan hệ của 2 thành viên trong hai trường hợp trên.

- GV gợi ý cho HS:

+ Những yếu tố tạo nên một gia đình: huyết thống, chăm sóc, nuôi dưỡng, tình yêu thương,...

+ Những nhà chỉ có cha mẹ nuôi với con nuôi, có mẹ và con, có ông bà và cháu,... có phải là gia đình không?

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em hiểu thế nào là gì đình?

- GV chia lớp thành các nhóm. Mỗi nhóm thảo luận, nghiên cứu một trường hợp trong SGK tr.57 và trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết vai trò của gia đình trong các trường hợp trên.

- GV nêu các gợi ý thảo luận để thấy rõ vai trò của gia đình thông qua các biểu hiện:

+ Sinh con, nuôi dưỡng, chăm sóc con.

+ Dạy bảo, giáo dục và tạo điều kiện để con được học tập và phát triển toàn diện.

+ Tham gia lao động, sản xuất, tạo thu nhập đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của các thành viên trong gia đình.

+ Xây dựng môi trường sống lành mạnh, an toàn.

- GV yêu cầu các nhóm viết kết quả thảo luận ra giấy và cử đại diện trình bày trước lớp.

- GV tiếp tục cho HS thảo luận theo nhóm và trả lời câu hỏi: Kể thêm các vai trò khác của gia đình mà em biết.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc trường hợp SGK tr.56, 57, thảo luận theo nhóm và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày khái niệm và vai trò của gia đình.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Tìm hiểu khái niệm và vai trò của gia đình

Tìm hiểu khái niệm gia đình

Đọc các trường hợp và trả lời câu hỏi

+ Trường hợp 1: gia đình dựa trên quan hệ hôn nhân và huyết thống (quan hệ hôn nhân hợp pháp, được pháp luật công nhận và bảo vệ).

+ Trường hợp 2: gia đình dựa trên quan hệ nuôi dưỡng (việc nhận nuôi con nuôi phải tuân thủ theo quy định pháp luật về nuôi con và phải đăng kí với cơ quan có thẩm quyền). 

Tìm hiểu khái niệm gia đình

Theo khoản 2, Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình.

Tìm hiểu vai trò của gia đình

Đọc các trường hợp và trả lời câu hỏi

- Trường hợp 1: sinh con, nuôi dạy con cháu, lao động, sản xuất để có thu nhập đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng của gia đình.

+ Trường hợp 2: xây dựng môi trường an toàn lành mạnh trong gia đình, giáo dục, dạy dỗ, tạo điều kiện cho con cháu phát triển toàn diện.

Tìm hiểu vai trò của gia đình

Vai trò của gia đình thể hiện qua các chức năng cơ bản của gia đình là: duy trì nòi giống, tổ chức kinh tế, tổ chức đời sống gia đình, nuôi dưỡng, giáo dục con.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: Trong gia đình có các mối quan hệ giữa vợ và chồng; quan hệ giữa cha mẹ va con cái; quan hệ giữa ông bà nội ngoại và các cháu.

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, đọc thông tin Điều 17, 19 về quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng, nghiên cứu trường hợp trong SGK tr.58, trả lời câu hỏi: Hai trường hợp trên liên quan đến quyền và nghĩa vụ gì giữa vợ và chồng? Anh Nam và anh Kha thực hiện đúng quy định của pháp luật không?

- GV gợi ý cho HS thảo luận :

+ Chồng có quyền đánh vợ không? Vì sao?

+ Ai là người quyết định mọi việc trong gia đình?

+ Vợ chồng bình đẳng biểu hiện như thế nào trong gia đình?

+ Sự tôn trọng, quan tâm giữa vợ và chồng thể hiện như thế nào trong gia đình?

- GV yêu cầu HS tiếp tục làm việc cặp đôi và trả lời câu hỏi: Kể thêm các quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng mà em biết.

- GV yêu câu HS thảo luận nhóm, đọc thông tin Điều 69, 70 về quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con, kết hợp nghiên cứu trường hợp 1, 2, 3 SGK tr.59, trả lời câu hỏi: Việc làm của bố mẹ K, bố mẹ Mai và H trong các trường hợp trên nói đến quyền và nghĩa vụ gì giữa cha mẹ và con? Những ai đã thực hiện đúng/không đúng các quyền, nghĩa vụ đó? Vì sao?

- GV yêu cầu HS liên hệ bản thân, các thành viên trong nhóm chia sẻ những việc làm của bản thân/của cha mẹ trong gia đình về việc thực hiện đúng/không đúng các quyền và nghĩa vụ đó.

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận và trả lời câu hỏi:  Kể thêm các quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con mà em biết.

- GV yêu câu HS thảo luận nhóm, đọc thông tin Điều 105 về quyền, nghĩa vụ giữa anh, chị, em trong gia đình, kết hợp nghiên cứu trường hợp 1, 2 SGK tr.60, trả lời câu hỏi: Em hãy nhận xét việc làm của Hưng và P trong các trường hợp trên.

- GV hướng dẫn HS liên hệ thực tế, chia sẻ những việc làm của bản thân và các anh/chị/em thực hiện đúng/không đúng quyền, nghĩa vụ giữa anh, chị, em trong gia đình và cho biết lí do vì sao.

- GV mời một HS đọc quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình về quyền, nghĩa vụ giữa anh, chị, em trong gia đình.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Theo em, giữa anh chị em trong gia đình có quyền, nghĩa vụ gì?

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc Điều 104 về quyền, nghĩa vụ giữa ông bà và các cháu, kết hợp đọc trường hợp 1, 2 SGK tr,60, 61, trả lời câu hỏi: Em hãy nhận xét về tình cảm và việc làm của ông bà Bình, H trong các trường hợp trên và cho biết ai thực hiện đúng/không đúng quyền và nghĩa vụ giữa ông bà và cháu.

- GV hướng dẫn HS liên hệ thực tế, chia sẻ những suy nghĩ, việc làm của mình đã thực hiện đúng/không đúng quyền, nghĩa vụ giữa cháu với ông bà.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Kể thêm quyền, nghĩa vụ giữa ông bà và các cháu mà em biết.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin Điều 17, 19 về quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng; Điều 69, Điều 70 về quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con; Điều 105 về quyền và nghĩa vụ giữa anh, chị em; Điều 104 về quyền, nghĩa vụ giữa ông bà và các cháu; các trường hợp SGK tr.58-61, thảo luận theo nhóm và trả lời câu hỏi. 

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày các quy định cơ bản của pháp luật về quyền, nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV kết luận:

+ Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đỉnh.

+ Gia đình có các vai trò cơ bản: duy trì nòi giống, kinh tế, tổ chức đời sống gia đình, nuôi dưỡng, giáo dục con, cháu và góp phần phát triển xã hội.

+ Trong gia đình có các mối quan hệ giữa vợ và chồng; quan hệ giữa cha mẹ va con cái; quan hệ giữa ông bà nội ngoại và các cháu.

2. Tìm hiểu các quy định cơ bản của pháp luật về quyền, nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình

Tìm hiểu các quy định của pháp luật về quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng

Đọc Điều 17, 19 và trả lời câu hỏi

- Chú Nam đã suy nghĩ, ứng xử phù hợp với quy định tại Điều 17 Luật Hôn nhân và Gia đình.

- Suy nghĩ và ứng xử của chủ Kha thể hiện sự bất bình đẳng trong quan hệ vợ chồng. Điều đó trái với quy định của pháp luật.

Các quyền và nghĩa vụ khác giữa vợ và chồng

- Vợ, chồng bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình.

- Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau.

- Vợ chồng cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình;...

Tìm hiểu quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con

Đọc Điều 69, 70 và trả lời câu hỏi

- Bố mẹ K, bố mẹ Mai đã thực hiện đúng quy định tại Điều 69 Luật Hôn nhân và Gia đình, thương yêu, nuôi dưỡng, chăm sóc con, tạo điều kiện cho con học tập và phát triển lành mạnh vẻ thể chất và tính thần.

- H chưa làm tròn bổn phận biết ơn, hiểu thảo với bố mẹ.

Các quyền, nghĩa vụ khác giữa cha mẹ và con cái.

- Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành công dân tốt, bào vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con. Không phân biệt đối xử giữa các con; không ngược đãi, ép buộc con làm điều trái pháp luật, trái đạo đức,…

- Con có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ. Có nghĩa vụ chăm sóc, phụng dưỡng cha mẹ và tham gia công việc gia đình phù hợp lứa tuổi. Giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình,...

Tìm hiểu quyền, nghĩa vụ giữa anh, chị em trong đình

Đọc Điều 105 và trả lời câu hỏi

- Việc làm của Hưng thể hiện Hưng là người con hiểu thảo với bố mẹ, thương yêu

các em.

- P là anh nhưng không nhường nhịn em, bắt nạt em.

Các quyền, nghĩa vụ khác giữa anh, chị, em

- Anh, chị, em có quyền, nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau.

- Có quyền, nghĩa vụ nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có điều kiện trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con.

Tìm hiểu quyền, nghĩa vụ giữa ông bà và các cháu

Đọc Điều 104 và trả lời câu hỏi

- Ông bà đã thương yêu, nuôi nâng, chăm sóc, che chở và dạy đỗ Bình khi bố mẹ Bình không còn.

- H chưa thực hiện tốt nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà.

Các quyền, nghĩa vụ khác giữa ông bà và các cháu

- Ông bà nội, ông bà ngoại có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, sống mẫu mực và nêu gương tốt cho con cháu. Trường hợp cháu chưa thành niên, cháu đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình mà không có người nuôi dưỡng theo quy định tại Điều 105 của Luật này thì ông bà nội, ông bà ngoại có nghĩa vụ nuôi dưỡng cháu.

- Cháu có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà nội, ông bà ngoại. Trường hợp ông bà nội, ông bà ngoại không có con để nuôi dưỡng mình thì cháu đã thành niên có nghĩa vụ nuôi dưỡng.