Giáo án lịch sử 7 kết nối bài 12: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN – HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS đọc thông tin mục 1 SGK tr.58, làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi: Đứng trước âm mưu xâm lược của nhà Tống, nhà Lý đã chuẩn bị đối phó với quân Tống như thế nào?

- GV hướng dẫn HS quan sát Hình 1, đọc mục Em có biết SGK Tr.58, giới thiệu cho HS về nhân vật Lý Thường Kiệt và vai trò của ông trong cuộc kháng chiến chống Tống:

+ Lý Thường Kiệt vốn người họ Ngô, sinh năm Kỉ Mùi (1019), tức năm Thuận Thiên thứ 10, đời vua Lý Thái Tổ (1009 - 1028). Lúc còn trai trẻ, ông là người có vẻ mặt “tươi đẹp lạ thường”, cốt cách và tài năng phi thường.

+ Sinh thời, Lý Thường Kiệt có ba cống hiến lớn. Một là, không ngừng nêu cao tấm gương sáng ngời về tinh thần đoàn kết vì nghĩa cả, không ngừng nêu cao phẩm giá trung quân ái quốc tốt đẹp của bậc đại thần khi vận nước lâm nguy cũng như khi non sông được thái bình. Hai là, góp phần đắc lực cùng vua và triều đình trong sự nghiệp xây dựng đất nước, đặc biệt là góp phần củng cố sức mạnh của guồng máy nhà nước đương thời. Ba là, đập tan hoàn toàn mưu đồ xâm lăng nguy hiểm và xảo quyệt của quân Tống, bảo vệ vững chắc nền độc lập nước nhà.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi và trả lời câu hỏi: Trước âm mưu và hành động chuẩn bị xâm lược của nhà Tống, chủ trương đối phó của nhà Lý và Lý Thường Kiệt như thế nào? Em có nhận xét gì về chủ trương đó?

- GV mở rộng giới thiệu cho HS: Địa điểm chuẩn bị cho cuộc xâm lược của quân Tống là vùng gần biên giới hai nước, chủ yếu là thành Ủng Châu (Quảng Tây) và thành Khâm Châu (Quảng Đông). Đây là địa điểm tập kết binh sĩ và kho tàng lương thực của quân Tống. Việc này đã được nhà Tống ngấm ngầm chuẩn bị từ lâu.

- GV cho HS đọc thông tin trong SGK và thực hiện nhiệm vụ: Trình bày về cuộc tập kích vào đất Tống của quân Đại Việt cuối năm 1075 trên lược đồ.

- GV yêu cầu HS đọc tư Tiệu 1 SGK tr.59, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi: Việc chủ động tấn công để tự vệ của nhà Lý có ý nghĩa như thế nào?

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi: Chỉ ra những nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ nhất.

Bước 2 : HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin mục 1, mục Em có biết, Tư liệu 1, quan sát Hình 1,2 SGK tr.58, 59, làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3 : Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày những nét chính trong cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ nhất (năm 1075).

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4 : Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận: Đây là cuộc tấn công để tự vệ chứ không phải là cuộc tấn công xâm lược, chủ trương đúng đắn và là điểm độc đáo của cuộc kháng chiến chống Tống; đồng thời thể hiện tài năng, vai trò và sự sáng suốt của Lý Thường Kiệt.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ nhất (năm 1075)

- Giữa thế kỉ XI, nhà Tống lại âm mưu đưa quân xâm lược Đại Việt. Vua nhà Lý cử Lý Thường Kiệt làm Tổng chỉ huy lãnh đạo cuộc kháng chiến; chủ động và khẩn trương tiến hành các biện pháp đối phó như đem quân đánh bại ý đồ tiến công phối hợp của nhà Tống với Chăm-pa.

- Sau khi ổn định được phía nam, Lý Thường Kiệt đã nhận định: “Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc”. T10 - 1975, Lý Thường Kiệt chỉ huy hơn 10 vạn quân thuỷ bộ, chia làm hai đạo tiến vào đất Tống.

à Là chủ trương chủ động tấn công để tự vệ nhằm giành thế chủ động, tiêu hao sinh lực địch ngay từ lúc chúng chưa tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược. Đây là một chủ trương táo bạo, thể hiện trí tuệ, tầm nhìn của Lý Thường Kiệt và sự chủ động của vua tôi nhà Lý.

- Sau 42 ngày chiến đấu, quân Lý đã hạ được thành Ung Châu - căn cứ mạnh nhất của quân Tống, tiêu huỷ hết kho lương dự trữ của địch. Dù khí thế mạnh nhưng mục đích của cuộc tập kích đã đạt được, Lý Thường Kiệt nhanh chóng chủ động rút quân, chuẩn bị phòng tuyến chặn giặc trong nước.

à Việc chủ động tấn công để tự vệ có ý nghĩa quan trọng, đẩy kẻ thù vào thế bị động, tạo ra nhiều điều kiện có lợi để đánh bại kẻ thù khi chúng sang xâm lược nước ta.

- Nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ nhất:

+ Ta chỉ tấn công các căn cứ quân sự, các kho lương thảo là những nơi nhàTống chuẩn bị cho cuộc tấn công xâm lược nước ta.

+ Ta treo bảng nói rõ cho nhân dân hai nước biết được mục đích cuộc tấn công. Sau khi thực hiện mục đích của mình, quân ta nhanh chóng rút về nước.