Giáo án ôn tập ngữ văn 7 chân trời bài 10: Ôn tập văn bản: một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả tác phẩm

-      Trình bày một số thông tin về nhà thơ Anh Ngọc và tác phẩm Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi?

-      Bố cục tác phẩm

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS trao đổi phần chuẩn bị với bạn bên cạnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một vài HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức è Ghi lên bảng.

II.CỦNG CỐ KIẾN THỨC BÀI HỌC

- Nhận biết và phân tích một số từ ngữ, hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai.

- Nhận xét nét độc đáo của những từ ngữ, hình  ảnh vừa tìm được.

+ Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.

+ Xác định cách ngắt nhịp trong đoạn thơ.

+ Nhận xét tác dụng của chúng?

+ Theo em, các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim” được tác giả sử dụng nhiều lần trong bài thơ nhằm mục đích gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận và liệt kê, đưa nhận xét.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một vài cặp HS phát biểu trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe và nhận xét. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, tổng hợp câu trả lời và chốt kiến thức è Ghi lên bảng.

1. Tác giả

- Tên: Anh Ngọc

- Năm sinh: 1943

- Quê quán: xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tình Nghệ An.

- Phong cách sáng tác: Thơ ông hồn hậu, tinh tế, giàu chất suy tư.  

- Tác phẩm tiêu biểu: Hương đất màu cờ (1977), Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi (1997), Thơ Anh Ngọc – Thơ với tuổi thơ (2003), Gửi lại thời gian (2008),…

2. Tác phẩm

- In trong tập ), Thơ Anh Ngọc – Thơ với tuổi thơ (2003)   

- Bố cục: 2 phần:

+ Phần 1: 3 khổ đầu: Hình ảnh con mèo nằm trên ngực.

+ Phần 2: Còn lại: Tình cảm tác giả với mèo.

II.CỦNG CỐ KIẾN THỨC BÀI HỌC

- Từ ngữ: trong veo, nhọn hoắt, nỗi kinh hoàng, móng vuốt.

- Hình ảnh: con mèo nằm ngủ trên ngực tôi; đôi mắt biếc trong veo, hàm răng nhọn hoắt, móng vuốt khép lại; ngủ như đứa trẻ giữa vòng tay ấp ủ,...

è Những từ ngữ, hình ảnh đó đã vẽ nên một chú mèo vừa đáng yêu nhưng cũng vừa hung dử trước nhưng con chuột.

- Biện pháp tu từ: ẩn dụ, hoán dụ, điệp từ, điệp cấu trúc.

- Cách ngắt nhịp: 2/2/3/2 ở những dòng thơ vỗ về chú mèo con và nhịp 5/5, hoặc 3/2/3/2 trong dòng thơ cuối,...

- Tác dụng: Diễn tả sinh động vẻ đẹp hình thể và tính cách của con mèo, gọi liên tưởng thú vị và sâu sắc cho người đọc; cách ngắt nhịp chậm rãi khiến cho cảm xúc của nhân vật tôi trở nên nhẹ nhàng, sâu lắng.

Những dòng thơ có sử dụng các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim”:

+ Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi.

+ Dưới con mèo trái tim tôi đang đập.

+ Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo.

+ Trên ngực tôi một con mèo nằm ngủ.

+ Tôi nằm nghe trái tim mình ca hát.

+ Trên ngực tôi nằm ngủ một con mèo.

- Nhận xét: Cách sử dụng từ ngữu gần gũi, quen thuộc đạt hiệu quả cao trong việc thể hiện tình cảm yêu thương với chú mèo của nhân vật “tôi”.

- Những câu thơ bộc lộ trực tiếp cảm xúc của nhân vật tôi:

+ Tôi nằm nghe nhịp nhàng thánh thót. Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo

+ Trái tim tôi một phút bỗng mềm đi. Một nỗi gì lâng lâng như hạnh phúc.

+ Tôi nằm nghe trái tim mình ca hát. Trên ngực tôi nằm ngủ một con mèo.

è Nhân vật tôi hạnh phúc, tràn ngập tình yêu thương, muốn đùm bọc, chở che cho chú mèo bé nhỏ.

III. Tổng kết

1. Nội dung

- Bài thơ thể hiện tình cảm yêu thương, nâng niu, trân trọng của tác giả giành cho chú mèo. 

2. Nghệ thuật

- Thể thơ 8 chữ linh hoạt.

- Lựa chọn những hình ảnh, từ ngữ biện pháp tu từ độc đáo.

- Sử dụng lối gieo vần linh hoạt và ngắt nhịp uyển chuyển.