Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 10: Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi (Anh Ngọc)

VĂN BẢN 2: MỘT CON MÈO NẰM NGỦ TRÊN NGỰC TÔI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp tình cảm của em đối với một con thú cưng hoặc một con vật nào đó (trong sách, phim) mà em yêu quý. 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc hiểu chung

Nhiệm vụ 1: Đọc văn bản

GV đặt câu hỏi hướng dẫn HS tìm hiểu: 

+ Em hình dung thế nào về hình ảnh “một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi”?

+ Theo em, trái tim của nhân vật “tôi” ca hát về điều gì?

+ Văn bản được chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Đó là một hình ảnh đầy ấm áp và yêu thương, chú mèo nhỏ nằm trên ngực nhẹ nhàng mơ giấc mơ bình yên.  

- Trái tim nhân vật “tôi” ca hát về tình yêu thương.

- Bố cục: 2 phần:

+ Phần 1: 3 khổ đầu: Hình ảnh con mèo nằm trên ngực.

+ Phần 2: Còn lại: Tình cảm tác giả với mèo.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

GV đặt câu hỏi hướng dẫn HS tìm hiểu: Em hãy nêu một số thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

Sản phẩm dự kiến:

2. Tác giả

- Tên: Anh Ngọc

- Năm sinh: 1943

- Quê quán: xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tình Nghệ An.

- Phong cách sáng tác: Thơ ông hồn hậu, tinh tế, giàu chất suy tư. 

- Tác phẩm tiêu biểu: Hương đất màu cờ (1977), Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi (1997), Thơ Anh Ngọc – Thơ với tuổi thơ (2003), Gửi lại thời gian (2008),… 

3. Tác phẩm

- In trong tập ), Thơ Anh Ngọc – Thơ với tuổi thơ (2003)

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu từ ngữ, hình ảnh miêu tả con mèo trong khổ thơ thứ hai

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy phân tích một số từ ngữ, hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai. Nêu nhận xét nét độc đáo của những từ ngữ, hình  ảnh vừa tìm được. 

Sản phẩm dự kiến:

- Từ ngữ: trong veo, nhọn hoắt, nỗi kinh hoàng, móng vuốt.

- Hình ảnh: con mèo nằm ngủ trên ngực tôi; đôi mắt biếc trong veo, hàm răng nhọn hoắt, móng vuốt khép lại; ngủ như đứa trẻ giữa vòng tay ấp ủ,...

=> Những từ ngữ, hình ảnh đó đã vẽ nên một chú mèo vừa đáng yêu nhưng cũng vừa hung dữ trước những con chuột. 

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu biện pháp tu từ, cách ngắt nhịp trong khổ thơ thứ năm

GV đưa ra câu hỏi:

+ Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.

+ Xác định cách ngắt nhịp trong đoạn thơ.

+ Nhận xét tác dụng của chúng. 

Sản phẩm dự kiến:

- Biện pháp tu từ: ẩn dụ, hoán dụ, điệp từ, điệp cấu trúc.

- Cách ngắt nhịp: 2/2/3/2 ở những dòng thơ vỗ về chú mèo con và nhịp 5/5, hoặc 3/2/3/2 trong dòng thơ cuối,...

- Tác dụng: Diễn tả sinh động vẻ đẹp hình thể và tính cách của con mèo, gọi liên tưởng thú vị và sâu sắc cho người đọc; cách ngắt nhịp chậm rãi khiến cho cảm xúc của nhân vật tôi trở nên nhẹ nhàng, sâu lắng.

……………………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Hình ảnh chú mèo nằm ngủ trên ngực nhân vật “tôi’ được miêu tả như thế nào?

A. Hai trái tim cùng hòa chung một nhịp đập

B. Tình cảm người và động vật gắn bó ,thắm thiết

C. Hình ảnh con mèo đang thiu thiu ngủ

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Câu 2: Cảm xúc của nhân vật tôi khi mèo ngủ trên ngực?

A. Trái tim của tác giả ‘mềm” đi trước con mèo

B. Tác giả phải là người yêu động vật mới rung động trước cảnh này

C. Nhà thơ cảm thấy một điều gì đó vui vẻ,hạnh phúc

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Câu 3: Em hình dung thế nào về hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi"?

A. Hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" cho em hình dung ra chú mèo này rất cuốn lấy nhân vật "tôi" và gắn bó với nhau.

B. Hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" cho em hình dung ra chú mèo này không cuốn lấy nhân vật "tôi" và gắn bó với nhau

C. Hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" cho em hình dung ra chú mèo này rất cuốn lấy nhân vật "tôi" và ghét với nhau.

D. Hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" cho em hình dung ra chú mèo này không cuốn lấy nhân vật "tôi" và ít gắn bó với nhau.

Câu 4: Theo em, trái tim của nhân vật "tôi" ca hát về những điều gì?

A. Lời ru hay

B. Lời ru âu yếm

C. Lời ru thắm thiết

D. Lời ru đau thương

Câu 5: Em có cảm nhận gì về hình ảnh đó?

A. Đặc điểm về một chú mèo vừa xấu xí nhưng cũng vừa "hung dữ" trước những con chuột.

B. Đặc điểm về một chú mèo vừa đáng yêu nhưng cũng vừa "hung dữ" trước những con chuột.

C. Đặc điểm về một chú mèo vừa đáng yêu nhưng cũng vừa hiền ngoan trước những con chuột.

D. Đặc điểm về một chú mèo vừa đáng sợ nhưng cũng vừa "hung dữ" trước những con chuột.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1. Xác định và phân tích thông điệp mà tác giả gửi gắm thông qua VB

Câu 2. Hãy thể hiện tình cảm của em đối với thiên nhiên, loài vật theo cách mà em thấy phù hợp nhất: vẽ tranh, làm thơ, viết nhật kí, sưu tầm những bức ảnh, bản nhạc,... liên quan.