Giáo án và PPT Công nghệ trồng trọt 10 cánh diều Bài 13: Sâu hại cây trồng

BÀI 13: SÂU HẠI CÂY TRỒNG 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Giai đoạn đầu tiên của sâu hại biến thái không hoàn toàn là?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Khái niệm sâu hại cây trồng

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Sâu hại là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Sâu hại là động vật không xương sống thuộc lớp côn trùng, chuyên gây hại cây trồng.

- Sâu hại gồm hai nhóm: biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn.

Hoạt động 2. Một số loại sâu hại cây trồng thường gặp

GV đưa ra câu hỏi: Một số loại sâu hại cây trồng thường gặp là gì?

Sản phẩm dự kiến:

2. 1 SÂU CUỐN LÁ NHỎ HẠI LÚA

- Sâu cuốn lá nhỏ hại lúa thường gây hại thành dịch lớn trên nhiều vùng trồng lúa ở nước ra ở các giai đoạn : lúa đẻ nhánh, lúa phân hóa dòng, trổ bông

- Đặc điểm hình thái và gây hại

+ Trứng: hình bầu dục, màu trắng, khi sắp nở có màu vàng nhạt. Trứng được đẻ rải rác hay thành từng nhóm dọc gân chính ở cả hai mặt lá. Giai đoạn trứng từ 3 – 5 ngày.

+ Sâu non: sâu non mới nở màu trắng sữa, khi lớn màu xanh lá mạ, thân chia đốt rõ ràng, thời gian phát triển pha sâu non 15 - 28 ngày. Sâu non nhả tơ cuốn lá lại tạo thành bao để sống, ăn mộ làm cho lá bị bạc trắng, cây giảm khả năng quang hợp, hạt bị lép nhiều. 

+ Nhộng: màu nâu, sống từ 6 – 10 ngày, thường và hoá vào ban đêm.

+ Trưởng thành: cánh màu vàng rơm, bìa cánh có 1 đường viền màu nâu đậm, giữa cánh có 3 sọc màu nâu, 2 sọc bia dài và sọc giữa ngắn, thời gian sống từ 5 – 10 ngày. Bướm thường đẻ trứng vào ban đêm, có xu tính dương với ánh sáng đèn.

- Biện pháp phòng trừ chủ yếu : Quan sát thời điểm trứng nở để phòng trừ sâu non 

2.2 SÂU TƠ NON HẠI RAU HỌ CẢI

- Sâu tơ là một trong những loại sâu hại phổ biến và nghiêm trọng trên các loại rau thuộc họ cải như : rau cải, su hòa, bắp cải, súp lơ, cải bẹ,… 

- Biện pháp phòng trừ chủ yếu

+ Dọn sạch tàn dư cây trồng mang đi tiêu huỷ hoặc ủ làm phân bón để tiêu diệt trứng, sâu non,... 

+ Sử dụng thiên địch, dùng bẫy pheromone diệt con trưởng thành. 

+ Luân canh với cây trồng không cùng kí chủ (lúa, ngô,...). 

+ Trồng xen với cây họ cà, hành, tỏi,... để xua đuổi con trưởng thành. 

2.3 RUỒI ĐỤC QUẢ

- Ruồi vàng (ruồi đục quả) là loài gây hại nguy hiểm cho nhiều loại cây ăn quả 

- Biện pháp phòng trừ chủ yếu

+ Con đực phản ứng mạnh với Methyl eugenol nên dùng chất này để dẫn dụ tiêu diệt ruồi.

+ Dùng bẫy pheromone, bẫy dính vàng.

+ Dùng bả protein trộn với thuốc hoá học có hoạt chất Fipronil + Acetamiprid để diệt con trưởng thành.

+ Bảo vệ các loài thiên địch; vệ sinh đồng ruộng, cắt tỉa, loại bỏ cành lá nhiễm bệnh,... 

2.4 SÂU ĐỤC THÂN NGÔ

- Sâu đục thân gỗ gây hại khá nặng cho ngô. Chúng gây hại quanh năm, mạnh nhất là vụ hè thu do thời tiết thuận lợi cho sâu phát triển   

- Biện pháp phòng trừ chủ yếu

+ Vệ sinh đồng ruộng, luân canh cây trồng, sử dụng giống chống chịu tốt, kháng hoặc ít bị nhiễm sâu đục thân. 

+ Gieo trồng đúng thời vụ; bắt sâu bằng tay, ngắt ổ trứng, bảo vệ ong mắt đỏ kí sinh trứng, phun thuốc phòng trừ kịp thời khi sâu non mới nở, mới căn lá, chưa kịp đục vào thân cây.

2.5 BỌ HÀ HẠI KHOAI LANG

- Bọ hà gây hại nghiêm trọng trên khoai lang ở ngoài đồng, giai đoạn bảo quản và là đối tượng kiểm dịch. Bọ hà có thể gây hại quanh năm nếu có nguồn thức ăn và kí sinh vật chủ thích hợp.   

- Biện pháp phòng trừ chủ yếu

+ Dùng bẫy pheromone và thiên địch (ong ký sinh, kiến lửa,...), kiểm soát tốt độ ẩm đất, vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ,...; 

+ Dùng thuốc trừ sâu dạng lỏng hay dạng hạt, có tính lưu dẫn,...

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Giai đoạn 3 của nhóm sâu hại biến thái hoàn toàn là:

• A. Trứng
• B. Sâu non
• C. Nhộng
• D. Trưởng thành

Câu 2: Giai đoạn 4 của nhóm sâu hại biến thái hoàn toàn là:

• A. Trứng
• B. Sâu non
• C. Nhộng
• D. Trưởng thành

Câu 3: Nhóm sâu hại biến thái không hoàn toàn phát triển qua mấy giai đoạn?

• A. 1       
• B. 2
• C. 3       
• D. 4

Câu 4: Nhóm sâu hại biến thái không hoàn toàn phát triển qua giai đoạn nào sau đây?

• A. Trứng
• B. Sâu non
• C. Trưởng thành
• D. Cả 3 đáp án trên

Câu 5: Sâu hại được chia làm mấy nhóm?

• A. 1       
• B. 2
• C. 3       
• D. 4

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Giai đoạn đầu tiên của nhóm sâu hại biến thái hoàn toàn là?

Câu 2: Giai đoạn 2 của nhóm sâu hại biến thái hoàn toàn là?