Giáo án và PPT Khoa học máy tính 11 cánh diều Bài Phòng tránh lừa đảo và ứng xử văn hoá trên mạng

PHÒNG TRÁNH LỪA ĐẢO VÀ ỨNG XỬ VĂN HÓA TRÊN MẠNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi gợi mở hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Theo em, lừa đảo trên không gian mạng dễ gặp hay hiếm thấy? Dễ tránh hay khó tránh? Vì sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Lừa đảo qua mạng

GV đưa ra câu hỏi: 

• Nêu một số dạng lừa đảo qua mạng.

• Nhận biết một số dấu hiệu lừa đảo và đưa ra lời khuyên phòng ngừa.

• Trình bày các nguyên tắc để hạn chế thiệt hại.

Sản phẩm dự kiến:

a) Một số dạng lừa đảo

+ Lừa đảo trúng thưởng, tặng quà để lấy tiền phí vận chuyển

+ Lừa đảo chiếm tiền đặt cọc hoặc bán hàng giả

+ Lừa đảo để lấy cắp thông tin cá nhân

b) Dấu hiệu lừa đảo và lời khuyên phòng ngừa

- Email, trang web có lỗi chính tả, lỗi hành văn thì đó có thể là lừa đảo.  Chú ý nhận biết những cách viết sai chính tả trong tên miền. Ví dụ, thay chữ “o” bằng số 0, “m” bằng “r” và “n”. 

- Trỏ chuột vào một liên kết nhưng không nháy chuột sẽ nhìn thấy địa chỉ thực sự mà liên kết sẽ mở ra. Nếu nó không khớp với địa chỉ hiển thị mời nháy chuột thì đó là dấu hiệu lừa đảo.  Truy cập địa chỉ trang web in trên các tài liệu chính thức. 

- Cảnh giác với email tin nhắn người lạ, với cách xưng hô chung chung hoặc đột xuất bất ngờ từ người quen cũ ít liên hệ.  Gọi điện thoại trực tiếp.

c) Nguyên tắc để hạn chế thiệt hại

- Lập tức thay đổi mật khẩu cho những tài khoản giao tiếp qua mạng bị ảnh hưởng. Thiết lập xác minh hai bước cho những tài khoản quan trọng

- Thông báo ngay cho người có trách nhiệm nếu tài khoản bị ảnh hưởng có liên quan đến nhà trường hay cơ quan, tổ chức.

- Báo ngay cho ngân hàng nếu lỡ chia sẻ thông tin về thẻ tín dụng, tài khoản cá nhân

- Báo ngay cho cơ quan chức năng nếu đã bị thiệt hại. 

Hoạt động 2. Văn hóa ứng xử trên mạng

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi: 

• Trên không gian mạng, các tiêu chuẩn về hành xử có đạo đức, có văn hóa, tuân thủ pháp luật được thực hiện như thế nào?

• Nêu một số nguyên tắc về ứng xử trên mạng.

Sản phẩm dự kiến:

a) Quy tắc nền tảng: Thế giới ảo, cuộc sống thực

 Trên không gian mạng, các tiêu chuẩn về hành xử có đạo đức, có văn hóa, tuân thủ pháp luật cũng như trong cuộc sống thực. 

b) Một số nguyên tắc về ứng xử trên mạng

- Đặt mình vào vị trí người khác

- Rộng lượng với người khác, không gây chiến trên mạng

- Tôn trọng “văn hóa nhóm”

- Tôn trọng thời gian và công sức của người khác. 

- Tôn trọng quyền riêng tư của người khác

- Không lợi dụng vị thế của mình để làm việc xấu

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1:  Em mới quen được một bạn trên mạng, bạn đó muốn nhờ em chia sẻ giúp bạn một video bạo lực. Em sẽ:

A. Chia sẻ giúp bạn.

B. Không chia sẻ và nói với bạn không nên làm vậy.

C. Không chia sẻ công khai nhưng sẽ gửi cho từng người trong danh sách bạn bè của em.

D. Chỉ chia sẻ trong những nhóm kín.

Câu 2: Đâu là những dấu hiệu của các trò lừa đảo trên internet?

A. Những lời hẹn gặp để tặng quà của người lạ trên mạng.

B. Tin nhắn của người lạ hay đại diện cho một tổ chức nào đó liên quan đến tiền bạc.

C. Những lời giới thiệu gây sự tò mò, hiếu kì, ...

D. Tất cả các biểu hiện trên đều đúng

Câu 3:  Hành động nào sau đây là đúng?

A. Luôn chấp nhận lời mời kết bạn của người lạ.

B. Nói với bố mẹ và thầy cô về việc em bị đe dọa qua mạng.

C. Chia sẻ cho các bạn những video bạo lực.

D. Đăng thông tin không đúng về một người bạn cùng lớp lên mạng xã hội.

Câu 4: Em nên sử dụng webcam khi nào?

A. Không bao giờ sử dụng webcam.

B. Khi nói chuyện với những người em biết trong thế giới thực như bạn học, người thân, …

C. Khi nói chuyện với những người em chỉ biết qua mạng.

D. Khi nói chuyện với bất kì ai

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: D

Câu 3: B

Câu 4: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Bạn của em nói cho em biết một số thông tin riêng tư không tốt về một bạn khác cùng lớp. Em nên làm gì?

Câu 2:  Em thường xuyên nhận được các tin nhắn trên mạng có nội dung như: “mày là một đứa ngu ngốc, béo ú”, “mày là một đứa xấu xa, không đáng làm bạn”,… từ một người lớn mà em quen. Em nên làm gì?

Câu 3: Em sẽ làm gì trong các trường hợp sau: “Tự nhận thấy dạo này bản thân thường thức rất khuya để vào mạng xã hội”.