Giáo án và PPT Khoa học máy tính 11 kết nối Bài 10: Lưu trữ dữ liệu và khai thác thông tin phục vụ quản lí

CHỦ ĐỀ 4: GIỚI THIỆU CÁC HỆ CƠ SỞ DỮ LIỆU

Bài 10: LƯU TRỮ DỮ LIỆU VÀ KHAI THÁC THÔNG TIN

PHỤC VỤ QUẢN LÍ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV dẫn dắt, giới thiệu cho HS:

Các công việc quản lí trong thực tế rất đa dạng: quản lí nhân viên, tài chính, thiết bị,… tại các cơ quan, tổ chức; quản lí chỗ ngồi trên các chuyến bay, tàu xe tại các phòng bán vé; quản lí hồ sơ bệnh án tại bệnh viện; quản lí học sinh và kết quả học tập trong các trường.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm, thực hiện nhiệm vụ: Để quản lí kết quả học tập, như em biết, phải quản lí điểm của từng môn học bao gồm điểm đánh giá (ĐĐG) thường xuyên, ĐĐG giữa kì, ĐĐG cuối kì,… Theo em, hoạt động này có cần lưu trữ dữ liệu không? Nếu có, đó là những dữ liệu gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Cập nhật dữ liệu

GV hướng dẫn học sinh trao đổi trả lời:

• Có thể khai thác được những thông tin gì?

• Ngoài việc ghi điểm vào sổ điểm, có thể có những công việc khác nào?

• Việc ghi điểm vào sổ điểm cần được thực hiện như thế nào? Việc ghi chép này gọi là gì?

• Việc thêm, xóa và chỉnh sửa dữ liệu trong việc ghi chép điểm môn học nói riêng, trong các bài toán quản lí nói chung được gọi là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Có thể khai thác được những thông tin như: 

+ HS nào có kết quả môn học cao nhất;

+ HS nào có kết quả học tập ổn định thể hiện qua kết quả kiểm tra và đánh giá;

+ Nhóm các HS nam hay nữ có kết quả học tập tốt hơn?

…

- Ngoài việc ghi điểm vào sổ điểm, có thể có những công việc khác là:

+ Thêm dữ liệu;

+ Xóa dữ liệu;

+ Chỉnh sửa dữ liệu.

- Việc ghi điểm vào sổ điểm cần được thực hiện thường xuyên. Việc ghi chép này gọi là lưu trữ dữ liệu.

- Việc thêm, xóa và chỉnh sửa dữ liệu trong việc ghi chép điểm môn học nói riêng, trong các bài toán quản lí nói chung được gọi là cập nhật dữ liệu. 

Hoạt động 2. Truy xuất dữ liệu và khai thác thông tin

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Truy xuất dữ liệu là gì? 

• Việc tính toán, thống kê hay tổng hợp từ dữ liệu đã có để có được thông tin mới theo yêu cầu được gọi là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Truy xuất dữ liệu là việc tìm kiếm, sắp xếp hay lọc ra các dữ liệu theo những tiêu chí nào đó từ dữ liệu đã có. 

- Việc tính toán, thống kê hay tổng hợp từ dữ liệu đã có để có được thông tin mới theo yêu cầu được gọi là khai thác thông tin.

Hoạt động 3. Thu thập dữ liệu tự động 

GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Ở các siêu thị lớn, người ta đã tạo các mã vạch mang thông tin gì? 

• Tóm tắt quá trình thu thập dữ liệu.

• Trình bày lợi ích của việc thu thập dữ liệu.

Sản phẩm dự kiến:

- Ở các siêu thị lớn, người ta đã tạo các mã vạch mang thông tin về mặt hàng dán trên bao bì. 

Tóm tắt quá trình thu thập dữ liệu:

+ Nhân viên thu tiền đưa hàng qua đầu đọc mã vạch.

+ Đầu đọc sẽ đọc mã và gửi máy tính để lập đơn hàng.

+ Toàn bộ dữ liệu hàng hóa và doanh thu được lưu tự động.

+ Máy tính sẽ lập báo cáo doanh thu, thống kê, tổng hợp, phân tích,…

- Trong lưu trữ chỉ số tiêu thụ điện, người ta sử dụng công tơ điện tử.

Lợi ích:

+ Giảm bớt công sức làm hóa đơn tiền điện.

+ Có thể quản lí kĩ thuật qua phân tích dữ liệu từ các công tơ điện tử liên tục gửi về.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Tệp có phần mở rộng .exe thuộc loại tệp gì?

A. Không có loại tệp này.

B. Tệp chương trình máy tính.

C. Tệp dữ liệu của chương trình Microsoft Word.

D. Tệp dữ liệu Video.

Câu 2: Phương án nào sau đây không phải là lợi ích của việc tổ chức lưu trữ tệp trên máy tính một cách hợp lí

A. Giúp em làm việc chuyên nghiệp hơn.

B. Giúp em tìm được tài liệu nhanh hơn khi dữ liệu trên máy tính ngày càng nhiều.

C. Máy tính sẽ chạy nhanh hơn.

D. Giúp em dễ dàng quản lí công việc không bị nhằm lẫn.

Câu 3: Hãy chọn những phát biểu sai?

A. Lưu trữ bằng công nghệ đám mây tránh được rơi, mất, hỏng dữ liệu.

B. Lưu trữ bằng đĩa CD cần phải có đầu ghi đĩa nhưng dung lượng rất lớn.

C. Lưu trữ bằng đĩa cứng ngoài vừa nhỏ gọn vừa có dung lượng lớn.

D. Lưu trữ bằng thẻ nhớ, USB dễ bị rơi, mất dữ liệu nhưng thuận tiện.

Câu 4: Ngôn ngữ CSDL được sử dụng phổ biến hiện nay là:

A. SQL

B. Access

C. Foxpro

D. Java

Câu 5: Người nào đã tạo ra các phần mềm ứng dụng đáp ứng nhu cầu khai thác thông tin từ CSDL?

A. Người dùng

B. Người lập trình ứng dụng

C. Người quản trị CSDL

D. Cả ba người trên

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: C

Câu 3: C

Câu 4: A

Câu 5: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy kể tên một vài bài toán quản lí mà em biết.

Câu 2: Cho một ví dụ về một bài toán quản lí và nêu những dữ liệu mà hoạt động quản lí đó cần thu thập.