Giáo án và PPT Lịch sử 12 cánh diều bài 9: Đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4 năm 1975 đến nay. Một số bài học lịch sử của cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc từ năm 1945 đến nay

BÀI 9: ĐẤU TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC TỪ SAU THÁNG 4 NĂM 1975 ĐẾN NAY. MỘT SỐ BÀI HỌC LỊCH SỬ CỦA CÁC CUỘC KHÁNG CHIẾN BẢO VỆ TỔ QUỐC TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY

A. KHỞI ĐỘNG

GV trình chiếu cho HS quan sát video kết hợp Hình 1 SGK tr.52 và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Nêu hiểu biết của em về nhà giàn DK1/11.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu về bối cảnh lịch sử của cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4/1975 đến nay. 

Trình bày khái quát bối cảnh lịch sử của các cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4 năm 1975. 

Sản phẩm dự kiến

- Bối cảnh thế giới: 

+ Thuận lợi: xu thế hòa hoãn Đông – Tây tiếp tục diễn ra.

+ Khó khăn: quan hệ giữa các nước lớn chứa nhiều yếu tố phức tạp.

- Bối cảnh trong nước:

+ Thuận lợi: đất nước thống nhất, đi lên chủ nghĩa xã hội.

+ Khó khăn: 

• Tình hình kinh tế - xã hội gặp khó khăn.

Quan hệ giữa Việt Nam với Trung Quốc và Cam-pu-chia có dấu hiệu bất ổn.

2. Tìm hiểu về diễn biến chính của các cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4/1975.

a. Diễn biến chính bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4/1975.

Trình bày những nét khái quát về diễn biến chính của cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam (1975 – 1979). 

Sản phẩm dự kiến

Diễn biến chính của các cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4/1975.

Cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam (1975 – 1979)

- Đầu T5/1975 đến năm 1978: tập đoàn Pôn-Pốt:

+ Thể hiện ý đồ đánh chiếm đảo Phú Quốc, chiếm đảo Thổ Chu. 

+ Xâm phạm nhiều vùng lãnh thổ dọc biên giới Việt Nam (từ Hà Tiên đến Tây Ninh). 

- Ngày 22/12/1978: 19 sư đoàn bộ binh, pháo binh, xe tăng đánh Tây Ninh, tiến sâu vào lãnh thổ Việt Nam.

→ Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức phản công, đánh bật lực lượng Pôn Pốt khỏi lãnh thổ, truy kích đối phương đến nơi xuất phát.

- Quân tình nguyện Việt Nam và nhân dân Cam-pu-chia lật đổ chế độ diệt chủng Khơ-me Đỏ.

→ Ngày 7/1/1979, Thủ đô Phnôm Pênh được giải phóng.

b.Tìm hiểu về cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (1979 – 1989)

Trình bày diễn biến chính của cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (1979 – 1989). 

Sản phẩm dự kiến

- Ngày 17/2/1979: Trung Quốc điều động 32 sư đoàn mở loạt tấn công vào lãnh thổ Việt Nam, dọc biên giới phía Bắc từ Móng Cái (Quảng Ninh) đến Phong Thổ (Lai Châu). 

→ Quân dân Việt Nam (6 tỉnh biên giới phía Bắc) chiến đấu quyết liệt ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai,…

- Dư luận trong nước, thế giới phản đối Trung Quốc vi phạm chủ quyền lãnh thổ.

→ Từ 5/3 đến 18/3/1979: Trung Quốc rút quân về nước. 

- Trung Quốc tiếp tục có nhiều hành động gây xung đột, lấn chiếm lãnh thổ Việt Nam, đặc biệt là Vị Xuyên – Hà Giang (1984 – 1989).

c. Tìm hiểu về cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền quốc gia của Việt Nam ở Biển Đông

Trình bày diễn biến chính của cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền quốc gia của Việt Nam ở Biển Đông từ tháng 4/1975 đến nay. 

Sản phẩm dự kiến

- Năm 1977: Chính phủ Việt Nam ra Tuyên bố về lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

- Năm 1994: Việt Nam phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).

- Năm 1982: Chính phú Việt Nam thành lập:

+ Huyện Hoàng Sa thuộc tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng (nay thuộc thành phố Đà Nẵng).

+ Huyện Trường Sa thuộc tỉnh Đồng Nai (nay thuộc tỉnh Khánh Hoà). 

- Năm 2007: 

+ Chính phủ Việt Nam thành lập:

• Thị trấn Trường Sa.
• 2 xã đảo Song Tử Tây và Sinh Tồn, trực thuộc huyện Trường Sa.

+ Triển khai hoạt động thực thi chủ quyền với quần đảo Hoàng Sa và quản đảo Trường Sa:

• Thực hiện dự án phát triển kinh tế xã hội.
• Tuần tra, chốt giữ, xây dựng bia chủ quyền.
• Đấu tranh trước hành động xâm lược, đe dọa từ bên ngoài.

- Năm 1988: Hải quân nhân dân Việt Nam chiến đấu bảo vệ chủ quyền đảo, bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa (Cô Lin, Len Đao, Gạc Ma,…) trước hành động xâm lược trái phép của Trung Quốc.

- Năm 2012: Chính phủ Việt Nam:

+ Lên án hành động của Trung Quốc (lập thành phố Tam Sa, tự cho mình quyền quản lí quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa). 

+ Khẳng định chủ quyền với hai quần đảo.

- Tháng 5/2014: Việt Nam + Tăng cường lực lượng tại khu đặc quyền kinh tế.

+ Đấu tranh ngoại giao, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt hành động vi phạm chủ quyền (giàn khoan Hải Dương - 981 hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lí và thềm lục địa của Việt Nam ở Biển Đông).

→ Ngày 16/7/2014: giàn khoan HD-981 bị rút khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

3. Tìm hiểu về ý nghĩa lịch sử của cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4/1975 đến nay.

Nêu ý nghĩa lịch sử của cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4/1975 đến nay. 

Sản phẩm dự kiến

- Ý nghĩa dân tộc:

+ Làm thất bại ý đồ, hành động xâm lược, chống phá Việt Nam của các thế lực thù địch.

+ Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.

+ Tạo điều kiện thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.

- Ý nghĩa quốc tế:

+ Làm tròn nghĩa vụ quốc tế với nhân dân Cam-pu-chia, tinh thần đoàn kết quốc tế.

+ Góp phần bảo vệ độc lập dân tộc, hoà bình, ổn định ở Đông Dương, khu vực Đông Nam Á.

4. Tìm hiểu về một số bài học lịch sử của các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc từ năm 1945 đến nay.

GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, khai thác Hình 5, tư liệu, thông tin mục 4a – 4d SGK tr.57 – 59 và hoàn thành Phiếu học tập số 1: Nêu những bài học cơ bản của các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc từ năm 1945 đến nay.

Sản phẩm dự kiến

HS hoàn thành phiếu học tập

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV cho HS chơi trò chơi “Mảnh ghép lịch sử”,

Câu1: Một trong những bối cảnh trong nước của các cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc từ sau tháng 4/1975 là:

A. Tiếp tục diễn ra xu thế hoà hoãn Đông - Tây.

B. Đất nước tiếp tục bị chia cắt bởi thế lực bên ngoài.

C. Quan hệ giữa các nước lớn ẩn chứa nhiều phức tạp.

D. Tình hình kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn.

Câu2: Ngày 22/12/1978 đã diễn ra sự kiện nào sau đây ở biên giới Tây Nam của Việt Nam?

A. Pôn Pốt huy động 19 sư đoàn bộ binh tiến sâu vào lãnh thổ Việt Nam.

B. Tập đoàn Pôn Pốt - Iêng Xa-ri - Khiêu Xăm-phon lên nắm quyền ở Cam-pu-chia.

C. Tập đoàn Pôn Pốt cho quân đánh chiếm đảo Phú Quốc và chiếm đảo Thổ Chu.

D. Quân tình nguyện Việt Nam cùng quân dân Cam-pu-chia lật đổ chế độ Khơ-me Đỏ.

Câu3: Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng kết quả cuộc đấu tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của quân dân Việt Nam (1975 - 1979)?

A. Quân Pôn Pốt xâm phạm lãnh thổ Việt Nam.

B. Đập tan hành động xâm lược Việt Nam của quân Pôn Pốt.

C. Bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ của quốc gia.

D. Tạo điều kiện cho cách mạng Cam-pu-chia giành thắng lợi.

Câu4: Sự kiện nào sau đây là mốc mở đầu cho cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc của Việt Nam?

A. Một số lãnh đạo Trung Quốc ủng hộ tập đoàn Pôn Pốt chống Việt Nam.

B. Trung Quốc huy động 32 sư đoàn đồng loạt tấn công vào lãnh thổ Việt Nam.

C. Trung Quốc có hành động làm tổn hại đến Việt Nam như dựng nên sự kiện “nạn Kiều”.

D. Trung Quốc hạ lệnh rút toàn bộ các chuyên gia kinh tế đang hỗ trợ Việt Nam về nước.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Viết một đoạn văn khoảng 10 dòng về một bài học lịch sử của các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc từ năm 1945 đến nay mà em cho rằng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay.