Nội dung chính Hoá học 12 kết nối Bài 29: Một số tính chất và ứng dụng của phức chất

CHƯƠNG 8: SƠ LƯỢC VỀ DÃY KIM LOẠI CHUYỂN TIẾP THỨ NHẤT VÀ PHỨC CHẤT

BÀI 29: MỘT SỐ TÍNH CHẤT VÀ ỨNG DỤNG CỦA PHỨC CHẤT

I. Một số dấu hiệu của phản ứng tạo thành phức chất và phản ứng thế phối tử của phức chất trong dung dịch

1. Một số dấu hiệu của phản ứng tạo phức chất trong dung dịch

- Phản ứng tạo phức chất trong dung dịch có thể được nhận biết dựa vào một số dấu hiệu như: xuất hiện kết tủa; hòa tan kết tủa; thay đổi màu sắc.

2. Sự tạo thành phức chất của ion kim loại chuyển tiếp và phản ứng thế phối tử của phức chất trong dung dịch

a) Sự tạo thành phức chất của Cu²⁺ trong dung dịch

- Phức chất của Cu²⁺ có thể được tạo thành thông qua phản ứng với:

+ NaOH và NH₃: 

Ban đầu xuất hiện kết tủa xanh:

[Cu(H₂O)₆]²⁺(aq) + 2OH^-(aq) → [Cu(OH)₂(H₂O)₄](s) + 2H₂O(l)

Kết tủa màu xanh bị tan đồng thời dung dịch chuyển màu xanh lam:

[Cu(OH)₂(H₂O)₄](s) + 4NH₃(aq) → [Cu(NH₃)₄(H₂O)₂]²⁺(aq) + 2H₂O(l) + 2OH^-(aq)

+ HCl đặc: Dung dịch từ xanh nhạt chuyển sang màu vàng:

[Cu(H₂O)₆]²⁺(aq) + 4Cl^-(aq) → [CuCl₄]^2-(aq) + 6H₂O(l)

b) Phản ứng thế phối tử của phức chất trong dung dịch

- Các phối tử trong phức chất có thể bị thế bởi các phối tử khác..

- Quá trình xảy ra sự thế phối tử này bởi phối tử khác được gọi là phản ứng thế phối tử của phức chất. Quá trình này xảy ra thuận lợi khi phức chất mới được hình thành bền hơn phức chất ban đầu.

II. Một số ứng dụng của phức chất 

- Trong y học, nhiều phức chất có khả năng chữa trị hoặc kiểm soát bệnh.

- Trong công nghiệp hóa chất, nhiều hợp chất hóa học được điều chế khi có mặt chất xúc tác là phức chất.

- Trong hóa học, phức chất được dùng để nhận biết là xác định hàm lượng các ion kim loại chuyển tiếp trong dung dịch.