Nội dung chính Ngữ văn 10 kết nối tri thức Bài 5: Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân

VĂN BẢN 3. MÚA RỐI NƯỚC -  HIỆN ĐẠI SOI BÓNG  TIỀN NHÂN

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Đọc văn bản

- Thể loại: Văn bản thông tin

- Bố cục:

+ Phần 1 (sa-pô): Rối nước - ấn tượng nổi bật đầu tiên.

+ Phần 2 (tiếp theo đến “tròn vai”): Nguồn gốc, thời gian, không gian biểu diễn rối nước.

+ Phần 3 (tiếp theo đến “rối nước Việt Nam”): Con rối trong trò rối nước.

+ Phần 4 (còn lại): vấn đề bảo tồn và phát triển nghệ thuật rối nước.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN

1. Rối nước - ấn tượng nổi bật đầu tiên

 - Ấn tượng nổi bật:

+ Sàn diễn là mặt nước còn diễn viên lại xuất thân từ những miếng gỗ.

+ Con người chỉ thầm lặng đứng ở hậu trường, những hình nhân vô tri lại tỏa sáng dưới ánh đèn sân khấu.

=>  Nêu ra những đặc điểm “độc”, “lạ” của nghệ thuật múa rối nước để gây tò mò, sự chú ý của độc giả.

2. Nguồn gốc, thời gian, không gian biểu diễn rối nước

- Nguồn gốc: Tương truyền, múa rối nước được hình thành từ thế kỉ XI-XII.

- Thời gian: biểu diễn trong các buổi hội làng hay các dịp lễ tết.

- Không gian có sự kết hợp giữa nghệ thuật tạo hình và kĩ thuật

+ Làng quê: dựng nhà rối trên ao làng với lối kiến trúc mái chùa cog cùng mành tre, cờ phướn, võng lọng, cổng hàng mã. Khán giả xem rối giữa hây hây gió trời.

+ Trong các nhà hát, khu du lịch sinh thái, thủy đình dựng trên hồ nhân tạo. Khán giả xem rối giữa điều hòa mát mẻ.

- Dù không gian nào, các nghệ nhân đều đem lại cho khán những nét đặc trưng của nghệ thuật rối nước Việt Nam. 

3. Con rối trong trò rối nước.

 - Chế tác: những con rối được đẽo gọt từ gỗ sung, tạo hình ngộ nghĩnh

- Điều khiển: người điều khiển sử dụng hệ thống sào kết hợp với dây được gắn ở phần thân dưới để điều khiển con rối

- Rối nước cần tiếng đàn, tiếng hát, tiếng trống mõ, tiếng kèn sao và cả tiếng pháo phụ trợ để thật tròn vai.

=> Con rối được coi là linh hồn của nghệ thuật biểu diễn rối nước

4. Vấn đề bảo tồn và phát triển nghệ thuật rối nước

- Rối nước gặp phải khó khăn: có nhiều loại hình nghệ thuật mới ra đời, du nhập từ nước ngoài như Kpop, hiphop,… hấp dẫn hơn, thu hút và bắt mắt hơn.

- Vấn đề đặt ra: tìm tòi, sáng tạo để đào sâu và phát huy những giá trị vốn có của nghệ thuật múa rối nước.

=> Đặt ra yêu cầu bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

- Văn bản cung cấp thông tin cho người đọc về một loại hình nghệ thuật múa rối nước truyền thống của dân tộc ta. Qua đó thể hiện niềm tự hào, trân trọng cũng như cho thấy những thách thức và khó khăn của múa rối nước xã hội hiện nay

2. Nghệ thuật:

- Lời văn rõ ràng, rành mạch

- Ngôn từ phù hợp với văn bản thông tin

- Văn phong mạch lạc, dễ hiểu

- Thể hiện những đặc trưng của một văn bản thông tin như nội dung, sapô, bố cục…