Nội dung chính Sinh học 12 kết nối Bài 19: Các bằng chứng tiến hoá

BÀI 19: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

- Khái niệm: Bằng chứng tiến hóa là những chứng cứ thu được qua các công trình nghiên cứu về sự phát sinh và phát triển của các loài sinh vật trên Trái Đất.

- Một số loại bằng chứng tiến hóa chủ yếu:

+ Bằng chứng hóa thạch.

+ Bằng chứng giải phẫu so sánh.

+ Bằng chứng tế bào học.

+ Bằng chứng phân tử.

I. BẰNG CHỨNG HÓA THẠCH

- Hóa thạch là bằng chứng trực tiếp cho thấy các sinh vật đã tồn tại và tiến hóa trên Trái Đất.

II. BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU SO SÁNH

- Cấu trúc tương đồng: là những đặc điểm giống nhau giữa các loài sinh vật do cùng thừa hưởng các gene từ tổ tiên chung.

- Cấu trúc/cơ quan thoái hóa: là những cấu trúc/cơ quan ở sinh vật không có chức năng rõ ràng nhưng rất giống với cấu trúc vốn có chức năng nhất định ở loài tổ tiên.

- Cấu trúc/cơ quan tương tự: là những đặc điểm giống nhau giữa các loài nhưng không phải là do được thừa hưởng những gene từ tổ tiên chung mà là do tác động của môi trường sống.

III. BẰNG CHỨNG TẾ BÀO HỌC VÀ SINH HỌC PHÂN TỬ

1. Bằng chứng tế bào học

- Tất cả các cơ thể sinh vật đều được cấu tạo từ một hoặc nhiều tế bào.

- Các tế bào đều có những đặc điểm cấu trúc giống nhau: màng tế bào, vùng nhân/nhân, tế bào chất.

- Các hoạt động chuyển hóa vật chất và năng lượng ở các tế bào cơ bản là giống nhau.

→ Mọi sinh vật trên Trái Đất đều có chung tổ tiên.

2. Bằng chứng phân tử

- Vật chất di truyền của các tế bào đều là DNA (trừ một số virus là RNA).

- Các loài đều có chung một bộ mã di truyền. 

- Hầu hết các loài đều được cấu tạo từ 20 loại amino acid.

→ Bằng chứng phân từ giúp làm sáng tỏ mối quan hệ tiến hóa giữa các loài sinh vật và truy tìm nguồn gốc xuất xứ giữa các chủng trong một loài.