Nội dung chính Tin học 11 theo định hướng Tin học ứng dụng cánh diều Chủ đề F(ICT) Bài 5: Thiết kế truy vấn

BÀI 5. THIẾT KẾ TRUY VẤN

1. THIẾT KẾ TRUY VẤN ĐƠN GIẢN

a) Truy vấn SELECT

- Truy vấn là công cụ để khai thác thông tin trong CSDL.

- Truy vấn SELECT là mẫu câu truy vấn cơ bản và được sử dụng nhiều nhất.

- Kết quả truy vấn đưa ra câu trả lời đáp ứng một yêu cầu quản lí cụ thể.

b) Thiết kế truy vấn SELECT đơn giản

Bước 1. Nháy chuột chọn Create\Query Design.

Bước 2. Hộp thoại Show Table xuất hiện. Truy vấn lấy thông tin từ các bảng của CSDL. Nháy chuột chọn tên bảng và nháy nút Add. Nháy Close khi chọn xong.

Bước 3. Vùng làm việc thiết kế truy vấn sẽ mở ra và được thành hai phần.

- Phần trên có các hộp thể hiện các bảng vừa chọn, hiển thị tất các trường của bảng đó.

Bước 4. Phần dưới hiển thị lưới QBE (Query by Example).

- Muốn chọn dữ liệu từ trường nào chỉ cần nháy đúp chuột lên tên trường trong hộp thể hiện bảng.

- Tên trường sẽ xuất hiện trong cột ở lưới ô bên dưới, tuần tự từ trái sang phải theo trình tự thao tác chọn.

- Hàng Field: hiển thị tên trường đã chọn.

- Hàng Table: hiển thị tên bảng chứa trường đó.

Bước 5. Nháy chọn , kết quả truy vấn hiển thị trong khung nhìn bảng dữ liệu.

Bước 6. Ghi lưu truy vấn.

Mẹo: Thêm tiền tố “q-” (query) vào trước tên để dễ nhận biết đó là một truy vấn.

2. SẮP XẾP KẾT QUẢ TRUY VẤN

- Kết quả truy vấn sẽ hiển thị dưới dạng một bảng dữ liệu, gồm các hàng và các cột.

+ Thứ tự hiển thị các trường (cột) giống như trong lưới ô. Muốn thay đổi thứ tự này, ta phải sửa lại lưới ô trong khung nhìn thiết kế.

+ Nếu hai bảng đã được thiết lập mối quan hệ với nhau, sẽ chỉ thấy những bản ghi khớp đúng, Access đã tự động thực hiện phép nối trong.

+ Trình tự hiển thị các hàng chính là trình tự vốn có của bản ghi ở trong bảng dữ liệu cơ sở.

Sắp xếp các bản ghi theo giá trị trường dữ liệu

Chuyển sang khung nhìn thiết kế truy vấn Design View. Trong lưới QBE có hàng Sort để thao tác sắp xếp lại.

1) Sắp xếp theo một trường: chọn trường; chọn Ascending hoặc Descending để sắp xếp tăng dần hoặc giảm dần.

2) Sắp xếp lồng nhau theo một vài trường, từ ngoài vào trong: thao tác lần lượt tuần tự từng trường, trình tự lồng nhau từ ngoài vào trong sẽ tương ứng lần lượt từ trái sang phải.

Ví dụ:

3. CHỌN BẢN GHI CHO TRUY VẤN SELECT

a) Tiêu chí lựa chọn bản ghi

- Tiêu chí lựa chọn được thể hiện bằng một biểu thức logic gồm các biến trường và các phép toán.

- Hàng Criteria (tiêu chí) trong lưới QBE là nơi viết tiêu chí lựa chọn bản ghi cho truy vấn SELECT.

b) Một số thành phần trong biểu thức logic làm tiêu chí lựa chọn dữ liệu

- Một số ví dụ đơn giản để minh họa cách viết một số biểu thức cơ sở.

- Các phép toán:

(1) Các phép toán so sánh (kiểu số, xâu kí tự, ngày tháng): =, <> (không bằng), >, >=, <, <=.

(2) Kiểm tra thuộc miền giá trị: In, Not In, Between, Not Between Is Null, Is Not Null.

- Có thể phối hợp vài biểu thức logic để tạo ra tiêu chí lựa chọn phức tạp hơn:

+ Liên kết AND: Thể hiện bằng cách đặt hai tiêu chí lựa chọn ở hai trường khác nhau nhưng trên cùng hàng.

+ Liên kết OR: Thể hiện bằng cách đặt tiêu chí lựa chọn thứ hai ở hàng Or.

Ví dụ:

4. TRUY VẤN CÓ THAM SỐ

- Truy vấn tham số (Parameter Query) dùng để mời người sử dụng gõ nhập thêm yêu cầu lựa chọn trong khi chạy một truy vấn.

Cách viết một truy vấn tham số đơn giản

- Trong cặp ngoặc vuông ([]) viết lời nhắc sao cho người sử dụng hiểu và điền vào đúng tham số ta muốn có trong câu lệnh truy vấn.

 - Cặp dấu ngoặc vuông chứa lời nhắc ở đúng vị trí thay thế cho dữ liệu điền trước.

Ví dụ: Thay thế cho việc tìm mã sách cụ thể “VH-01” ta viết [Mã sách?]. Khi chạy truy vấn, một hộp thoại sẽ hiển thị chờ cung cấp tham số. Điền tham số và nháy OK sẽ nhận được kết quả giống nhau.

Một số mẫu lời nhắc linh hoạt

Thay cho dấu “=” có thể sử dụng các phép so sánh khác khi thể hiện tham số truy vấn: <, <=, >, >=, <>,...

5. TRUY VẤN HÀNH ĐỘNG

- Truy vấn hành động làm thay đổi bảng, thay đổi một loạt nhiều bản ghi.

- Kết quả của truy vấn hành động là không thể đảo ngược, nghĩa là không thể hồi lại trạng thái trước đó (undo).

6. THỰC HÀNH THIẾT KẾ TRUY VẤN

Nhiệm vụ 1. Em hãy làm theo các bước như hướng dẫn trong Mục 1 và ghi lưu truy vấn “q-BanDoc-MuonTra”.

a) Thử thêm một số tiêu chí lựa chọn áp dụng cho trường Tên; chạy thử, kiểm tra kết quả; không ghi lưu.

b) Thử thêm một số tiêu chí lựa chọn áp dụng cho trường Ngày mượn; chạy thử; kiểm tra kết quả; không ghi lưu.

Nhiệm vụ 2. Thiết kế truy vấn dựa trên bảng Sách, lấy ra các thông tin phục vụ bạn đọc tìm sách để mượn sao cho thuận tiện nhất.

Thao tác:

- Nháy chuột chọn Create\More Forms\Multiple Items.

- So sánh với biểu mẫu Sách-Multi dã làm sau bài học về biểu mẫu giống nhau hoàn toàn.

Nhiệm vụ 3. Để chuẩn bị thông tin cho thao tác “Cho mượn” hay “Nhận trả” một cuốn sách cụ thể cần truy vấn nối hai bảng Mượn-Trả và Sách.

- Để chuyển thành truy vấn có tham số “q-NhậnTrả” và gõ nhập mã sách để nhận trả: Tại ô giao cắt cột Mã sách với hàng Criteria, thay vì viết rõ mã sách “VH-01” cần viết lời nahwcs gõ nhập mã sách, ví dụ [Mã sách?].

=> Kết luận:

- Trình tiện ích Query Design cho phép chọn các bảng (hay truy vấn khác) và lấy ra các trường dữ liệu cần có; mỗi cột trong lưới QBE ứng với một trường dữ liệu (cột trong bảng) được chọn.

- Hàng Sort trong lưới QBE để sắp xếp thứ tự theo giá trị dữ liệu trường.

- Hàng Criteria để viết biểu thức logic chọn các bản ghi mong muốn; dùng phép toán AND kết hợp điều kiện cho các trường khác nhau.

- Hàng Or để viết biểu thức dùng phép toán OR kết hợp điều kiện cho các trường khác nhau.