Câu hỏi tự luận Kinh tế pháp luật 10 cánh diều Ôn tập Chủ đề 3: Ngân sách nhà nước và thuế

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 3

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ THUẾ

Câu 1: Ngân sách nhà nước là gì?

Trả lời:

Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toàn và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước (khoản 14 Điều 4 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015).

Câu 2: Thấy T đeo ba lô to và nặng tới lớp, các bạn xúm vào hỏi: “Có gì trong ba lô mà nặng thế hả T?". T kéo khoá, bỏ từng món đồ ra khoe: “Các cậu thấy đẹp không? Tớ phát hiện ra rất nhiều bạn trong trường có nhu cầu mua đồ dùng học tập. Vì vậy, tớ sẽ kinh doanh mặt hàng này". Một bạn thắc mắc: “Học sinh sao lại kinh doanh?". Sau khi hỏi T giá các loại đồ dùng học tập, các bạn đều nhận thấy T luôn bán với giá cao hơn so với giá ở các cửa hàng bán đồ dùng học tập.

Theo em, T có nên kinh doanh khi còn đang đi học không?

Trả lời:

Theo em, T có thể kinh doanh khi bạn còn đang đi học. Việc này giúp T có thêm nguồn thu nhập cá nhân và tích lũy thêm kinh nghiệm. Tuy nhiên, T nên cân đối lại giá cả sao cho phù hợp với thị trường để thu hút khách hàng.

Câu 3: Việc thu, chi ngân sách của nhà nước nhằm mục đích gì?

Trả lời:

Mục đích của việc thu, chi ngân sách nhà nước là việc Nhà nước dùng quyền lực của mình để tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành quỹ ngân sách Nhà nước nhằm thỏa mãn các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước.

Câu 4: Bà H đưa ông T là em trai mình vào danh sách nhận hỗ trợ của Chính phủ cho người dân vùng bão lũ. Tuy nhiên, thấy mình có điều kiện tốt hơn nhiều người khác nên ông t đã tự nguyện xin không nhận sự hỗ trợ này, nhường cho người khác có hoàn cảnh khó khăn hơn.

Theo em, ông T thực hiện đúng hay vi phạm pháp luật ngân sách nhà nước không?

Trả lời:

Theo em, ông T thực hiện đúng theo pháp luật ngân sách nhà nước. Vì quỹ hỗ trợ này của nhà nước nhằm hỗ trợ cho những người dân khó khăn ở vùng bão lũ. Nhà ông T có điều kiện tốt hơn nên ông đã xin rút và nhường phần này lại cho người có hoàn cảnh khó khăn hơn.

Câu 5: Trình bày đặc điểm của ngân sách nhà nước?

Trả lời:

Đặc điểm của ngân sách nhà nước:

Ngân sách nhà nước mang tính pháp lý cao. Việc tạo lập và sử dụng ngân sách nhà nước được tiến hành trên cơ sở Luật Ngân sách nhà nước.

Nhà nước là chủ thể duy nhất có quyền sở hữu và quyết định các khoản thu, chi của ngân sách nhà nước.

Ngân sách nhà nước hướng tới mục tiêu giải quyết các quan hệ lợi ích chung trong xã hội.

Ngân sách nhà nước được chia thành nhiều quỹ nhỏ có tác dụng riêng để chỉ dùng cho những mục đích đã có trong kế hoạch.

Hoạt động thu, chi của ngân sách nhà nước được thực hiện theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp.

Câu 6: Khi đóng góp vào ngân sách nhà nước, người dân có được hoàn trả trực tiếp không? Tại sao?

Trả lời:

Không hoàn trả trực tiếp vì: ngân sách Nhà nước chứa đựng các quan hệ phân phối

dưới hình thức giá trị nảy sinh trong quá trình Nhà nước dùng quyền lực tập trung

một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước.

Câu 7: Nêu vai trò của ngân sách nhà nước?

Trả lời:

Ngân sách nhà nước có vai trò:

Cung cấp nguồn tài chính để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước.

Định hướng phát triển sản xuất vào những vùng, lĩnh vực cần thiết để hình thành cơ cấu kinh tế hợp lý.

Là công cụ điều tiết thị trường, bình ổn giá cả, kiềm chế lạm phát.

Là công cụ điều tiết thu nhập qua thuế và quỹ phúc lợi xã hội.

Tạo lập quỹ dự trữ quốc gia để phòng chống thiên tai, dịch bệnh,... và một số nhiệm vụ đột xuất, cấp thiết.

Là công cụ mở rộng quan hệ đối ngoại, đầy nhanh quá trình hợp tác và hội nhập quốc tế.

Câu 8: Thuế là gì?

Trả lời:

Thuế là một khoản nộp ngân sách nhà nước bắt buộc của tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân theo quy định của các luật thuế (khoản 1 Điều 3 Luật Quản lý thuế năm 2019).

Câu 9: Thuế trực thu và thuế gián thu là gì?

Trả lời:

- Thuế trực thu là loại thuế điều tiết trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của người nộp thuế.

- Thuế gián thu là thuế điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hoá, dịch vụ.

Câu 10: Trình bày nghĩa vụ của công dân?

Trả lời:

Công dân có nghĩa vụ:

Sử dụng các khoản đầu tư từ ngân sách nhà nước đúng mục đích, đúng chế độ, tiết kiệm, hiệu quả.

Nộp các khoản vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

Câu 11: Ngân sách nhà nước có đóng góp như thế nào cho sự phát triển của các tỉnh miền núi?

Trả lời:

Ngân sách nhà nước góp phần cho sự phát triển của các tỉnh miền núi : Các địa

phương này đã sử dụng vào việc mở rộng, nâng cấp các tuyến đường giao thông;

kéo điện lưới điện quốc gia về các bản vùng sâu; xây dựng, tu bổ, nâng cấp trường

học, cơ sở y tế, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đầu tư chuyển dịch cơ

cấu cây trồng vật nuôi; phát triển mô hình rừng trang trại, vườn rừng… nhờ đó, các

tỉnh miền núi từng bước khắc phục khó khăn , ổn định đời sống, phát triển kinh tế-

xã hội, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.

Câu 12: Nêu vai trò của thuế?

Trả lời:

Thuế có các vai trò:

- Thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước.

- Thuế là công cụ quan trọng để Nhà nước điều tiết thị trường. Qua thuế, Nhà nước hướng dẫn tiêu dùng theo hướng tích cực, bảo vệ thị trường trong nước.

- Thuế góp phần điều tiết thu nhập, thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo cân bằng lợi ích trong xã hội.

Câu 13: Liệt kê một số loại thuế gián thu?

Trả lời:

Thuế gián thu có:

+ Thuế giá trị gia tăng

+ Thuế tiêu thụ đặc biệt

+ Thuế xuất khẩu, nhập khẩu

+ Thuế bảo vệ môi trường

Câu 14: Nêu những quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc thực hiện pháp luật thuế?

Trả lời:

Công dân có nghĩa vụ khai và nộp thuế đầy đủ, trung thực, đúng thời hạn.

Công dân được hưởng lợi ích từ thuế qua các hàng hoá, dịch vụ công cộng do Nhà nước cung cấp.

Những thông tin về thuế có trong Luật Quản lý thuế năm 2019 và các luật, nghị định, thông tư về thuế có liên quan.

Câu 15: Nêu ngân sách nhà nước từ những khoản thu, chi mà em biết?

Trả lời:

- Ngân sách nhà nước gồm các khoản thu : Thu cân đối từ hoạt động xuất nhập

khẩu, thu viện trợ, thu từ dầu thô và thu nội địa.

- Ngân sách nhà nước gồm các khoản chi : Chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính, dự

phòng ngân sách nhà nước, chi cải cách tiền lương, tính giản biên chế, Chi đầu tư

phát triển, chi trả nợ lãi, chi viện trợ, chi thường xuyên.

Câu 16: Tại sao nhà nước phải thu thuế?

Trả lời:

- Thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước.

- Thuế là công cụ quan trọng để nhà nước điều tiết thị trường. Qua thuế, nhà nước

hướng dẫn tiêu dùng theo hướng tích cực, bảo vệ thị trưởng trong nước.

- Thuế góp phần điều tiết thu nhập, thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo cân bằng

lợi ích trong xã hội.

Câu 17: Nộp thuế là quyền của công dân. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Quyền của công dân nộp thuế:

- Được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế; cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi và thuế.

- Hưởng các ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế; được biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền thuế không được hoàn và căn cứ pháp lý đối với số tiền không được hoàn.

Câu 18: Trình bày quyền của công dân?

Trả lời:

Công dân có quyền:

Được sử dụng hàng hoá, dịch vụ công cộng và hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

Được cung cấp thông tin, tham gia giám sát cộng đồng về tài chính – ngân sách theo quy định của pháp luật.

Câu 19: Giải thích tại sao nộp thuế là nghĩa vụ của công dân?

Trả lời:

Nghĩa vụ của công dân nộp thuế:

- Khai thuế chính xác, trung thực đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế.

- Nộp tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm.

Câu 20: Kể tên một số quỹ trong ngân sách nhà nước?

Trả lời:

Một số quỹ trong ngân sách nhà nước:

- Quỹ khám chữa bệnh cho người nghèo

- Quỹ giải quyết việc làm

- Quỹ hỗ trợ nông dân

- Quỹ hợp tác xã

- Quỹ bảo trì đường bộ

- Quỹ bảo vệ phát triển rừng

- Quỹ phát triển đất

- Quỹ phòng chống tội phạm