Câu hỏi tự luận lịch sử 7 cánh diều Bài 5: Sự hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu thời trung đại

CHƯƠNG 1: TÂY ÂU TỪ THẾ KỈ V ĐẾN NỬA ĐẦU THẾ KỈ XVI

BÀI 5: SỰ HÌNH THÀNH QUAN HỆ SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA Ở TÂY ÂU THỜI TRUNG ĐẠI

I. NHẬN BIẾT

Câu 1: Em có nhận xét gì về tuyến đường thương mại Cô-lôm-bi-a?

Trả lời:

Sau các cuộc phát kiến địa lí, tuyến đường thương mại Cô-lôm-bi-a (đặt theo tên của C.Cô-lôm-bô) xuất hiện giữa châu Âu và châu Mỹ. Đây là một trong những tuyến đường buôn bán đem lại cho thương nhân châu Âu nguồn nhuận lớn, góp phần hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu.

Câu 2: Tác động nào của các cuộc phát kiến địa lí đã mở đầu cho sự ra đời của chủ nghĩa thực dân?

Trả lời

- Các cuộc phát kiến địa lí đã tác động đến các lĩnh vực giao thông và tri thức con người trong đó có tác động làm nảy sinh nạn buôn bán nô lệ da đen và mở ra thời kì xâm chiếm, cướp bóc thuộc địa ở Châu Phi, Mỹ La-tinh, châu Á. 

• Tác động mở đầu cho sự ra đời của chủ nghĩa thực dân

II. THÔNG HIỂU

Câu 1: Hiện tượng “Cừu ăn thịt người” là gì?

Trả lời

- Hiện tượng “Cừu ăn thịt người”: vào khoảng thế kỉ XV – XVI khi nhu cầu lông cừu tăng cao, nhiều địa chủ và quý tộc Anh đã chuyển sang nuôi cừu để lấy lông bán nhằm thu lợi nhuận. Họ cướp ruộng đất của nông dân, lập các đồng cỏ chăn nuôi cừu. Vì thế người nông dân bị mất đất, thất nghiệp và phải bán sức lao động. Hiện tượng trên được Tô-mát Mo-rơ gọi là “Cừu ăn thịt người”.

Câu 2: Em hãy cho biết sự xuất hiện của hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa?

Trả lời

- Sau các cuộc phát kiến địa lí giai cấp tư sản đã đẩy mạnh quá trình tích lũy vốn và hình thành đội ngũ công nhân làm thuê.

- Qua việc cướp bóc từ các cuộc phát kiến địa lí và tước đoạt ruộng đất của nông nô cũng như bắt nô lệ từ châu Phi, giai cấp tư sản đã tích lũy được nguồn vốn ban đầu và tập hợp được đội ngũ đông đảo những người làm thuê.

- Từ đó, họ ra sức mở rộng kinh doanh, lập các công trường thủ công, những đồn điền quy mô lớn và các công ty thương mại.

• Hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa xuất hiện.

Câu 3: Theo em, mối quan hệ chủ yếu giữa giai cấp vô sản và tư sản ở Tây Âu thời trung đại là gì?

Trả lời

Mối quan hệ chủ yếu giữa giai cấp vô sản và tư sản là mối quan hệ giữa ông chủ- giai cấp tư sản thuê mướn công nhân, thu lợi nhuận. Và người lao động làm thuê-giai cấp vô sản.

Câu 4: Sự hình thành phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa được hình thành gắn liền với sự xuất hiện của hai giai cấp như thế nào?

Trả lời

Sự hình thành phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa được hình thành gắn liền với sự xuất hiện của hai giai cấp, cụ thể:

- Trong xã hội phong kiến, lãnh chúa, quý tộc, thương nhân, chủ xưởng,… đã cướp đoạt ruộng đất, tài nguyên của cải, buôn bán nô lệ… với lợi nhuận khổng lồ, họ trở nên giàu có và biến họ thành giai cấp mới, giai cấp tư sản.

- Những người nông dân, thợ thủ công, nông nô bị mất ruộng đất, tư liệu sản xuất, bị phá sản. Nô lệ thì bị bắt và bán đi. Họ trở nên nghèo túng, là tầng lớp thấp kém, phải đi làm thuê và từ đó trở thành một giai cấp mới, giai cấp vô sản.

Câu 5: Tại sao nói hiện tượng “Cừu ăn thịt người” ở nước Anh và buôn bán nô lệ là những nhân tố hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa?

Trả lời

Nói Hiện tượng “cừu ăn thịt người” ở nước Anh và buôn bán nô lệ là những nhân tố hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa:

+ Hiện tượng “cừu ăn thịt người” là hiện tượng các quý tộc phong kiến cướp đoạt ruộng đất từ tay người nông dân, sau đó cải tạo thành các đồng cỏ để chăn nuôi cừu lấy lông, do lông cừu trên thị trường rất có giá trị.

+ Với việc buôn bán nô lệ, tư bản, quý tộc phong kiến đã tích lũy được một số tiền khổng lồ.

III. VẬN DỤNG

Câu 1: Sự xuất hiện của phương thức sản xuất tư bản bản chủ nghĩa trong lòng xã hội phong kiến dẫn đến hệ quả tất yếu nào? Vì sao?

Trả lời

Sự xuất hiện của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa trong lòng xã hội phong kiến dẫn đến hệ quả tất yếu là phá vỡ nền sản xuất phong kiến, tự cung tự cấp. Xã hội hình thành nên hai giai cấp là tư sản và vô sản. Vì đầu thế kỉ XVI, ở Tây Âu bắt đầu xuất hiện hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa.

Câu 2: Trình bày những biểu hiện của sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản.

Trả lời

Những biểu hiện của sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản:

– Trong thủ công nghiệp, các công trường thủ công mọc lên thay thế phường hội, hình thành quan hệ chủ với thợ. 

– Trong nông nghiệp, các đồn điền trang trại được hình thành, người lao động biến thành công nhân nông nghiệp. 

– Trong thương nghiệp, các công ti thương mại lớn thay thế cho các thương hội. 

- Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, các giai cấp mới được hình thành đó là giai cấp tư sản và giai cấp công nhân. Từ đó, dẫn đến sự hình thành chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu. 

IV. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Quá trình tích lũy vốn và hình thành đội ngũ nhân công làm thuê đã làm nảy sinh chủ nghĩa tư bản diễn ra như thế nào?

Trả lời

Quá trình tích lũy vốn và hình thành đội ngũ nhân công làm thuê đã làm nảy sinh chủ nghĩa tư bản diễn ra:

- Vốn có trong các cuộc phát kiến địa lí: 

+ Sau các cuộc phát kiến địa lí, giới quý tộc và thương nhân châu Âu đẩy mạnh cướp bóc của cải, tài nguyên từ các nước thuộc địa châu Á, châu Phi, châu Mỹ đem về châu Âu. 

+ Nhờ đó, quý tộc và thương nhân châu Âu giàu lên nhanh chóng. 

– Đội ngũ công nhân làm thuê: 

+ Ở trong nước, quý tộc và thương nhân châu Âu dùng bạo lực và nhiều thủ đoạn để tước đoạt ruộng đất của nông dân, tư liệu sản xuất của thợ thủ công. 

+ Hàng triệu người da đen ở châu Phi bị bắt để bán cho các chủ đồn điền, hầm mỏ ở châu Âu, châu Mỹ làm công nhân. 

+ Tại châu Âu, nhất là ở nước Anh, do phong trào “rào đất cướp ruộng”, hàng vạn nông nô không có ruộng đất cày cấy, họ trở thành những người đi lang thang, cuối cùng buộc phải vào làm thuê trong các công xưởng của tư sản. 

- Qua việc cướp bóc từ các cuộc phát kiến địa lí và tước đoạt ruộng đất của nông nô cũng như bắt nô lệ từ châu Phi, giai cấp tư sản đã tích lũy được nguồn vốn ban đầu và tập hợp được đội ngũ đông đảo những người làm thuê. Từ đó, họ ra sức mở rộng kinh doanh, lập các công trường thủ công, những đồn điền quy mô lớn và các công ty thương mại. Hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa xuất hiện. 

Câu 2: Trình bày những điều kiện để hình thành chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu. 

Trả lời

Những điều kiện để hình thành chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu:

- Quá trình nảy sinh chủ nghĩa tư bản gắn với việc tích lũy vốn và hình thành đội ngũ nhân công làm thuê. 

- Vốn có trong các cuộc phát kiến địa lí: 

+ Sau các cuộc phát kiến địa lí, giới quý tộc và thương nhân châu Âu đẩy mạnh cướp bóc của cải, tài nguyên từ các nước thuộc địa châu Á, châu Phi, châu Mỹ đem về châu Âu. 

+ Nhờ đó, quý tộc và thương nhân châu Âu giàu lên nhanh chóng. 

-  Đội ngũ công nhân làm thuê: 

+ Ở trong nước, quý tộc và thương nhân châu Âu dùng bạo lực và nhiều thủ đoạn để tước đoạt ruộng đất của nông dân, tư liệu sản xuất của thợ thủ công. 

+ Hàng triệu người da đen ở châu Phi bị bắt để bán cho các chủ đồn điền, hầm mỏ ở châu Âu, châu Mỹ làm công nhân. 

+ Tại châu Âu, nhất là ở nước Anh, do phong trào “rào đất cướp ruộng”, hàng vạn nông nô không có ruộng đất cày cấy, họ trở thành những người đi lang thang, cuối cùng buộc phải vào làm thuê trong các công xưởng của tư sản. 

- Qua việc cướp bóc từ các cuộc phát kiến địa lí và tước đoạt ruộng đất của nông nô cũng như bắt nô lệ từ châu Phi, giai cấp tư sản đã tích lũy được nguồn vốn ban đầu và tập hợp được đội ngũ đông đảo những người làm thuê. Từ đó, họ ra sức mở rộng kinh doanh, lập các công trường thủ công, những đồn điền quy mô lớn và các công ty thương mại. Hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa xuất hiện. 

- Lúc này, ở châu Âu thời trung đại, xã hội phong kiến vẫn còn tồn tại. Tuy nhiên, ngay trong lòng xã hội phong kiến đó lại diễn ra quan hệ sản xuất giữa chủ (chủ các công trường thủ công, đồn điền),... với những người làm thuê. Đó chính là sự hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Như vậy, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra đời trong lòng xã hội phong kiến Tây Âu.