Câu hỏi tự luận Lịch sử 8 cánh diều Ôn tập Chương 5: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVII - XIX

ÔN TẬP CHƯƠNG 5

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KHOA HỌC, KĨ THUẬT, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT TRONG CÁC THẾ KỈ XVIII – XIX

Câu 1: Nêu những thành tựu tiêu biểu về khoa học trong các thế kỉ XVIII – XIX.

Trả lời:

Những thành tựu tiêu biểu về khoa học trong các thế kỉ XVIII – XIX:

- Khoa học tự nhiên:

+ Đầu thế kỉ XVIII: thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton.

+ Giữa thế kỉ XVIII: định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng của Lô-mô-nô-xốp.

+ Giữa thế kỉ XIX: thuyết tiến hóa của Đác-uyn.

- Khoa học xã hội:

+ Đức: chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng được xây dựng tương đối hoàn thiện.

+ Anh: kinh tế chính trị học tư sản ra đời.

+ Chủ nghĩa xã hội không tưởng phát triển ở Pháp và Anh.

+ Giữa thế kỉ XIX: chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời, do C.Mác và Ăng-ghen sáng lập, là cuộc các mạng trong lịch sử tư tưởng của loài người.

Câu 2: Phân tích tác động của những thành tựu tiêu biểu về khoa học trong các thế kỉ XVIII – XIX đối với đời sống xã hội loài người.

Trả lời:

Tác động của những thành tựu tiêu biểu về khoa học trong các thế kỉ XVIII – XIX đối với xã hội loài người:

- Khoa học tự nhiên:

+ Tạo ra sự thay đổi lớn trong nhận thức của con người về vạn vật biến chuyển, vận động theo quy luật.  

+ Đặt cơ sở cho cuộc cách mạng vĩ đại trong kĩ thuật và công nghiệp.

- Khoa học xã hội:

+ Lên án bộ mặt của chủ nghĩa tư bản, phản ánh khát vọng xây dựng một xã hội mới không có chế độ tư hữu, không có bóc lột.

+ Từng bước hình thành cương lĩnh của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản.

Câu 3: Nêu những thành tựu tiêu biểu về kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.

Trả lời:

Những thành tựu tiêu biểu về kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX:

- Năm 1807, Phơn-tơn (người Mỹ) đã chế tạo được tàu thuỷ chạy bằng động cơ hơi nước đầu tiên. Đến năm 1836, có hơn 500 tàu thuỷ hoạt động ở các hải cảng nước Anh.

- Việc phát minh ra phương pháp sử dụng lò cao trong luyện kim đã dẫn đến sự ra đời của các nguyên liệu mới (thép, nhôm,...).

- Những khám phá về điện là cơ sở cho sự ra đời và phát triển của động cơ điện, điện thoại, vô tuyến điện và thúc đẩy việc ứng dụng nguồn năng lượng điện vào cuộc sống.

- Việc phát minh ra động cơ đốt trong tạo tiền đề cho sự ra đời và phát triển của ô tô, máy bay, đồng thời thúc đẩy ngành khai thác dầu mỏ.

- Có nhiều tiến bộ về kĩ thuật và phương pháp canh tác. Phân hoá học, máy kéo chạy bằng hơi nước, máy cày nhiều lưỡi, máy gặt đập được sử dụng rộng rãi.

Câu 4: Phân tích tác động của những thành tựu tiêu biểu về kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX đối với đời sống xã hội loài người.

Trả lời:

Tác động của những thành tựu tiêu biểu về kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX đối với đời sống xã hội: tăng năng suất lao động, nhiều trung tâm công nghiệp xuất hiện, giao thông vận tải phát triển nhanh chóng.

Câu 5: Nêu những thành tựu tiêu biểu về văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.

Trả lời:

Những thành tựu tiêu biểu về văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX:

- Văn học:

+ Phát triển rực rỡ với sự xuất hiện nhiều nhà văn, nhà thơ lớn mà các tác phẩm của họ đã phản ánh khá đầy đủ, toàn diện hiện thực xã hội, đặt nền móng cho văn học hiện đại.

+ Tiêu biểu là: Tấn trò đời của H. Ban-dắc; Nhà thờ Đức Bà Pa-ri, Những người khốn khổ của Vích-to Huy-gô (Pháp); Chiến tranh và hoà bình của Lép Tôn-xtôi (Nga);...

- Nghệ thuật: phát triển theo nhiều thể loại, phản ánh cuộc sống chứa chan tình nhân ái, ca ngợi cuộc đấu tranh cho tự do.

+  Âm nhạc:

Những tác phẩm được coi là mẫu mực cổ điển thì thế kỉ XIX, âm nhạc tràn đầy tính lãng mạn với tên tuổi của L. Bét-thô-ven (Đức), Ph. Sô-panh (Ba Lan), P. I. Trai-cốp-xki (Nga),...

+ Kiến trúc: Cung điện Véc-xai (Pháp) được hoàn thành đầu thế kỉ XVIII, trở thành một công trình kiến trúc cực kì đồ sộ và lộng lẫy.

+ Hội họa: xuất hiện nhiều danh hoạ với các tác phẩm nổi tiếng, gắn bó với cuộc sống hiện thực. Tiêu biểu là Gi. Đa-vít, Ơ. Đơ-la-croa (Pháp); Ph. Gôi-a (Tây Ban Nha); I. Lê-vi-tan (Nga); V. Van Gốc (Hà Lan);...

Câu 6: Phân tích tác động của những thành tựu tiêu biểu về văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX đối với đời sống xã hội loài người.

Trả lời:

Tác động của những thành tựu tiêu biểu về văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX đối với đời sống xã hội:

- Góp phần lên án và vạch trần những tệ nạn, bất công trong xã hội đương thời;.

- Thức tỉnh, khích lệ người dân nhất là người lao động nghèo khổ đấu tranh cho cuộc sống tự do, hạnh phúc.

Câu 7: Lập bảng thống kê những thành tựu và tác động chủ yếu của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.

Trả lời:

Câu 8: Những tác phẩm văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX có ảnh hưởng như thế nào đến xã hội?

Trả lời:

Ảnh hưởng của những tác phẩm văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX đến xã hội:

- Góp phần lên án và vạch trần những tệ nạn, bất công trong xã hội đương thời.

- Thức tỉnh, khích lệ người dân nhất là người lao động nghèo khổ đấu tranh cho cuộc sống tự do, hạnh phúc.

Câu 9: Tại sao ngành giao thông vận tải thế kỉ XVIII – XIX lại có những tiến bộ vượt bậc?

Trả lời:

Ngành giao thông vận tải thế kỉ XVIII – XIX có những tiến bộ vượt bậc vì: ứng dụng những thành tựu khoa học, cải tiến kĩ thuật luyện kim, tìm ra nhiều nguồn nhiên liệu, nguyên liệu, chế tạo máy công cụ,…

Câu 10: Trình bày một vài hiểu biết của em về tác phẩm Những người khốn khổ của Vích-to Huy-gô.

Trả lời:

Tác phẩm Những người khốn khổ của Vich-to Huy-gô được xuất bản năm 1862, là tiểu thuyết miêu tả thế giới của những con người nghèo khổ một cách chân thực và cũng là bài ca tình yêu. Tác phẩm được đánh giá là một trong những tiểu thuyết nổi tiếng nhất của nền văn học thế giới thế kỉ XIX.

Câu 11: Giới thiệu về một thành tựu tiêu biểu hoặc một danh nhân văn hóa, tác phẩm nổi tiếng trong các thế kỉ XVIII – XIX.

Trả lời:

- Lút- vích van Bét-tô-ven là nhạc sĩ thiên tài người Đức, người được mệnh danh “Vị đại tướng của các nhạc sĩ”. Ông là người kết thúc chủ nghĩa âm nhạc Cổ điển Viên bằng một dấu chấm tròn trĩnh, đồng thời tạo tiền đề cho sự ra đời chủ nghĩa Lãng mạn.  m nhạc của Bét-tô-ven mang tính chiến đấu rất cao - “ m nhạc cần phải làm cho ngọn lửa trong tâm hồn kiên cường bùng cháy !”.

- Một số sáng tác tiêu biểu của Bét-tô-ven:

+ Giao hưởng số 1 cung Đô trưởng (soạn 1799–1800, trình diễn 1800)

+ Giao hưởng số 2 cung Rê trưởng (soạn 1801–1802, trình diễn 1803)

+ Giao hưởng số 3 cung Mi giáng trưởng (Eroica, "Anh hùng ca"; soạn 1802–1804, trình diễn 1805)

+ Giao hưởng số 4 cung Si giáng trưởng (soạn 1806, trình diễn 1807)

+ Giao hưởng số 5 cung Đô thứ ("Định Mệnh" soạn 1804–1808, trình diễn 1808)

Câu 12: Hãy lựa chọn hai phát minh mà em cho rằng có tác động mạnh mẽ đến đời sống và nhận thức của con người trong thế kỉ XIX -XIX, phân tích sự tác động đó.

Trả lời:

Hai thành tựu có tác động mạnh mẽ đến đời sống và nhận thức của con người trong thế kỉ XVIII – XIX:

- Thuyết tiến hóa của Đác-uyn:

+ Đưa ra những quan điểm hoàn toàn mới, khác với niềm tin phổ biến về nguồn gốc của con người và tạo vật trong xã hội lúc bấy giờ.

+ Mang đến những hiểu biết sâu sắc về thế giới tự nhiên và xã hội loài người.

- Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của C.Mác và Ph.Ăng-ghen:

+ Thay đổi quan điểm, nhận thức của con người về thế giới xung quanh, quy định cách nhìn nhận, đánh giá về một sự vật, hiện tượng cụ thể.

+ Chỉ rõ con đường hiện thực dựa vào khoa học để loại bỏ tình trạng người bóc lột người và đưa ra một tổ chức xã hội mới không biết đến những mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản mà những người theo chủ nghĩa xã hội không tưởng đã mơ ước nhưng không thực hiện được.

+ Học thuyết ra đời được coi như một cuộc cách mạng trong lịch sử tư tưởng của loài người.

Câu 13: Các thành tựu nào của khoa học, kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX vẫn còn ảnh hưởng đến đời sống hiện tại?

Trả lời:

Một số thành tựu khoa học kĩ thuật vẫn để lại dấu ấn đến hiện tại:

- Thuyết vạn vật hấp dẫn của Niu-tơn.

- Định luật bảo toàn vật chất và năng lượng của Lô-mô-nô-xốp.

- Thuyết tiến hóa và di truyền của Đác-uyn.

- Học thuyết Chủ nghĩa xã hội khoa học của C.Mác và Ăng-ghen.

Câu 14: Những thành tựu chủ yếu về kĩ thuật trong thế kỉ XIX về Công nghiệp?

Trả lời:

- Những năm nửa sau thế kỉ XVIII sản xuất máy móc lần đầu tiên được tiến hành tại Anh, sau đó bắt đầu lan rộng khắp các nước Âu - Mĩ, từ đó đã tạo nên một cuộc cách mạng công nghiệp:

+ Cải tiến kỹ thuật luyện kim .

+ Phát minh ra những phương pháp sản xuất nhôm với tốc độ nhanh và giá thành rẻ.

+ Nhiều máy móc chế tạo và công cụ mới được ra đời.

+ Sắt trở thành nguồn nguyên liệu chủ yếu trong việc chế tạo, sản xuất máy móc.

+ Máy hơi nước được ưa chuộng sử dụng rộng rãi.

Câu 15: Trình bày hiểu biết về Robert Fulton

Trả lời:

Robert Fulton (1765 - 1815) là một kỹ sư và nhà phát minh nổi tiếng người Mỹ, ông là người chế tạo và phát triển tàu thủy chạy bằng động cơ hơi nước.

Câu 16: Một trong những phát minh quan trọng của I. Niu-tơn là?

Trả lời:

Isaac Netwon đồng nghĩa với táo và trọng lực, nhờ phát minh này ông đã vươn lên trở thành một nhà khoa học có ảnh hưởng nhất trong thế kỷ XVII, những ý tưởng của ông đã đặt nền móng cho sự phát triển của vật lý hiện đại từ những khởi đầu rất khiêm tốn.

Câu 17: Bên cạnh thành tựu nghệ thuật, thì văn học, kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX phát triển như thế nào và tác động của nó ra sao?

Trả lời:

- Vào các thế kỉ XVIII - XIX, cùng với những tiến bộ của khoa học, kĩ thuật, lĩnh vực văn học và nghệ thuật cũng đạt được những thành tựu to lớn.

- Tác động:

+ Sự phát triển và ứng dụng những thành tựu khoa học, kĩ thuật đã dẫn đến quá trình cơ khí hoá ở các nước châu Âu và Bắc Mỹ.

+ Những thành tựu về văn học, nghệ thuật có tác động quan trọng trong cuộc đấu tranh vì quyền sống và hạnh phúc của con người.

Câu 18: Sưu tầm hình ảnh, tư liệu về một trong những thành tựu tiêu biểu trên các lĩnh vực khoa học, kĩ thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX.

Trả lời:

- Những người khốn khổ là một bộ tiểu thuyết được nhân loại biết đến nhiều nhất trong kho tàng sáng tác “mênh mông" (gồm thơ, kịch, truyện, tiểu luận,... và cả tranh về) của Huy-gô.

- Tiểu thuyết Những người khốn khổ được xuất bản vào năm 1862, chia làm năm phần: phần thứ nhất mang tên: Phăng-tin; phần thứ hai: Cô-dét; phần thứ ba: Ma-ri-uýt; phần thứ tư: Tình ca phố Pơ-luy-mê và anh hùng ca phố Xanh Đơ-ni; phần thứ năm: Giăng Van-giăng.

Câu 19: Trình bày thành tựu nổi bật về khoa học xã hội

Trả lời:

+ Ở Đức, chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng được xây dựng tương đối hoàn thiện với những đại diện xuất sắc là L. Phoi-ơ-bách và G. Hê-ghen.

+ Ở Anh, kinh tế chính trị học tư sản ra đời với những tác phẩm nổi tiếng của A. Xmít và D. Ri-các-đô.

+ Chủ nghĩa xã hội không tưởng gắn liền với tên tuổi của C. H. Xanh Xi-mông, S. Phu-ri-ê (Pháp) và R. Ô-oen (Anh).

+ Giữa thế kỉ XIX, chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời, do C. Mác và Ph. Ăng-ghen sáng lập, là cuộc cách mạng trong lịch sử tư tưởng của loài người.

Câu 20: Trình bày thành tựu nổi bật về kĩ thuật

Trả lời:

+ Máy hơi nước của Giêm Oát (Anh) được ứng dụng trong công nghiệp, như: chế tạo tàu thuỷ chạy bằng động cơ hơi nước của Phơn-tơn (Mỹ), xe lửa chạy bằng động cơ hơi nước của Xti-phen-xơn (Anh)…

+ Động cơ đốt trong cũng ra đời, nhanh chóng thúc đẩy cơ giới hoá sản xuất.

+ Những phát minh về điện đã mở ra khả năng ứng dụng nguồn năng lượng mới.

+ Kĩ thuật luyện kim cũng phát triển mạnh, nhờ đó thép được sản xuất với số lượng lớn và được sử dụng rộng rãi trong các ngành xây dựng, giao thông...