VĂN BẢN. ĐỢI MẸ

  (15 câu)

1.    NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Giới thiệu vài nét về tác giả.

Trả lời:

- Vũ Quần Phương sinh năm 1940, tên thật là Vũ Ngọc Chúc

- Quê quán:

+ Quê cha của ông tại  Hải Hậu, Nam Định

+ Trong khi ông sinh ra ở quê mẹ Từ Liêm,Hà Nội

- Sự nghiệp:

+ Ngoài làm thơ và viết phê bình văn học, ông còn dịch thơ đăng trên các sách, báo và tạp chí văn học.

+ Ông được nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.

- Tác phẩm chính:  Cỏ mùa xuân (1966), Hoa trong cây (1977), Những điều cùng đến (tập thơ, 1983), 22 bài thơ, Đợi (1988),  Vầng trăng trong xe bò (tập thơ, 1988), Vết thời gian (tập thơ, 1996), …

Câu 2: Tác phẩm thuộc thể loại gì?

Trả lời:

Đợi mẹ thuộc thể thơ tự do

Câu 3: Nêu xuất xứ của tác phẩm.

Trả lời:

Văn bản Đợi mẹ được in trong “Thơ về mẹ”

Câu 4: Nêu phương thức biểu đạt của tác phẩm

Trả lời:

Biểu cảm

Câu 5: Tóm tắt văn bản bằng đoạn văn ngắn.

Trả lời:

Em bé ngồi đợi mẹ mãi đến tối, rồi em nhìn ra ruộng lúa, nhìn vầng trăng mà mẹ vẫn chưa về. Căn nhà thì trống trải, cảnh vật cũng buồn hắt hiu theo em. Em bé ngoan và yêu mẹ rất nhiều, em thương mẹ phải lao động cực khổ. Ngày nào em cũng ngóng trông mẹ về, giờ hành động đó đã quen đến nỗi trong mơ em vẫn mơ là mình đang đợi mẹ…

Câu 6: Nêu bố cục tác phẩm

Trả lời:

Đợi mẹ có bố cục gồm 2 phần:

- Phần 1: từ đầu đến “ trống trải”: Em bé ngồi đợi mẹ đến tối

- Phần 2: Còn lại: Em bé đợi mẹ đến khuya, mẹ mới về

2.    THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Hành động của em bé là gì khi đợi mẹ?

Trả lời:

- Hành động của em bé:

+ Em bé “nhìn ra ruộng lúa”

+ Em bé nhìn “vầng trăng”

Câu 2: Khi mẹ chưa về, cảnh vật thế nào?

Trả lời:

+ Đồng lúa thì “lẫn vào đêm”

+ Ngọn lửa “chưa nhen”

+ Căn nhà “trống trải”

→ Cảnh vật cũng buồn hiu hắt theo, như đang ngóng đợi mẹ về cùng em bé

Câu 3: Em có nhận xét gì về tình cảm mẹ con khi em bé đợi mẹ về?

Trả lời:

+ Em bé yêu mẹ rất nhiều, em biết mẹ đang phải lao động cực khổ, kiếm từng đồng tiền nuôi em, em mong ngóng mẹ về mà không chịu đi ngủ, em cứ thức chờ mẹ mãi…

+ Nhà thơ Vũ Quần Phương xa mẹ từ khi còn nhỏ. Có lẽ vì vậy mà khi viết về mẹ, mỗi vần thơ của ông đều như chạm đến những cảm xúc sâu lắng nhất trong lòng người đọc.

→ Biểu hiện của tình mẫu tử thiêng liêng

Câu 4: Cảnh vật khi khuya thế nào?

Trả lời:

- Cảnh vật:

+ Đom đóm bay ngoài ao

+ Đom đóm đã vào nhà

+ “Trời về khuya lung linh trắng”

+ “vườn hoa mận trắng”

→ Cảnh vật có phần tươi hơn dù đêm đã muộn, như vui theo nỗi vui của em bé khi mẹ đã về nhà

3.    VẬN DỤNG (2 câu)

Câu 1: Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Đợi mẹ?

Trả lời:

Giá trị nội dung:

Bài thơ "Đợi mẹ" được viết lên từ những rung cảm chân thành, xúc động của một trái tim luôn khát khao tình yêu thương của mẹ.

Giá trị nghệ thuật:

- Lời thơ nhẹ nhàng, thiết tha, đầy cảm xúc

- Hình ảnh sinh động, từ ngữ gợi hình, gợi cảm

Câu 2: Em có nhận xét gì về tình cảm mẹ con qua bài thơ trên?

Trả lời:

+ Sau một ngày làm việc vất vả, mẹ trở về nhà, âu yếm yêu thương bế em bé đi ngủ. Em rất thương mẹ, nhưng dường như ngày nào mẹ cũng đi làm về muộn, em ngày nào cũng đợi ngóng mẹ về, giờ hành động đó đã quen đến nỗi trong mơ em vẫn mơ là mình đang đợi mẹ về.

→ Những bài thơ viết về mẹ luôn có sức lay động, truyền cảm đặc biệt. Bởi tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi con người. Ai trong thẳm sâu tâm hồn, trái tim mình đều có hình bóng người mẹ kính yêu.

4.    VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1:  Bài thơ được viết theo thể thơ gì? Có điểm gì khác biệt so với các thể thơ 4 chữ, 5 chữ, lục bát...?

Trả lời:

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do. 

Điểm khác nhau giữa thơ tự do và các thể thơ khác là: Thơ tự do là thơ phân dòng nhưng không có thể thức nhất định và không quy định số lượng từ trong một câu, cũng như không cần có vần liên tục. Nó có thể là hợp thể, phối xen các đoạn thơ làm theo các thể khác nhau, hoặc hoàn toàn tự do.

Câu 2: Em thích chi tiết nào nhất trong bài thơ? Vì sao?

Trả lời:

Em thích nhất chi tiết:

"Mẹ lẫn trên cánh đồng.

Đồng lúa lẫn vào đêm"

Bóng tối đã dần ùa về nhưng vẫn chưa thấy bóng dáng người mẹ. Ngồi trước hiện nhà, cậu bé mong ngóng mẹ về. Vậy mà đáp lại sự ngóng trông ấy vẫn là bước chân “ì oạp” nơi đồng xa. Một bước chân nặng nề, khó nhọc của mẹ khi phải lội trên cánh đồng mênh mông là nước. Hình ảnh ấy làm lay động trái tim của biết bao độc giả. Cảm nhận sâu sắc từng vần thơ, người đọc sẽ khó thể nào kìm nén được xúc động. Thấu hiểu nỗi nhọc nhằn cùng tấm lòng yêu thương con của mẹ. 

Câu 3: Hãy sưu tầm thêm một số bài thơ có cùng chủ đề với văn bản "Đợi mẹ". Nhận xét điểm giống và khác nhau giữa những tác phẩm đó.

Trả lời:

Mẹ tôi

Tác giả: Phạm Văn Ngoạn

Con cò lặn lội bờ sông
Lam lũ nuôi chồng, nuôi cả đàn con
Tháng năm thân mẹ hao mòn
Sớm khuya vất vả, héo hon khô gầy

Cho con cuộc sống hàng ngày
Dạy con khôn lớn dựng xây cuộc đời
Lẽ thường nước mắt chảy xuôi
Vu Lan nhớ mẹ, con ngồi lệ tuôn

Biển khơi, nhờ có nước nguồn
Phận con chưa kịp đền ơn cao dày
Tâm nhang, thấu tận trời mây
Cầu hương linh mẹ, tháng ngày thảnh thơi

Cửu tuyền, mẹ hãy ngậm cười
Cha sinh, mẹ dưỡng, một đời tri ân.

- Giống:

●        Đều là thể thơ tự do

●        Đều viết về người mẹ

- Khác:

Bài thơ Đợi mẹ kể về câu chuyện muôn thuở của trẻ thơ, được viết lên từ những rung cảm chân thành, xúc động của một tâm hồn luôn khát khao tình yêu thương của mẹ.

Bài thơ Mẹ tôi viết về những khó khăn nhọc nhằn mẹ phải chịu để nuôi con khôn lớn thành người.