Giáo án ngữ văn 7 chân trời tiết: Văn bản 1. Đợi mẹ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đọc mẫu trước, sau đó tổ chức cho HS đọc diễn cảm VB để cảm nhận được vần, nhịp của bài thơ.

- GV dùng phương pháp đàm thoai gợi mở để hướng dẫn HS trao đổi về những kĩ năng đã được học ở các lớp dưới:

+ Dựa vào những căn cứ nào mà em xác định được VB thuộc thể loại thơ?

+ Theo em, khi đọc thơ cần chú ý điều gì về vần điệu và cách ngắt nhịp của bài thơ?

- Tiếp theo, GV tổ chức khơi gợi để HS nhớ lại và nhắc lại 2 kĩ năng quan trọng khi đọc thơ là kĩ năng tưởng tượng và suy luận (HS đã học ở lớp 6): Một người đọc hiệu quả thường sử dụng kĩ năng tưởng tưởng tượng và suy luận như thế nào?

- GV nhắc HS khi gặp các câu hỏi trong box và những chỗ được đánh dấu thì dừng lại suy nghĩ nhanh, tự trả lời thầm trong đầu nhằm tạo thói quen và rèn luyện kĩ năng đọc. GV có thể yêu cầu HS trả lời một vài câu hỏi trong khi đọc để kiểm tra việc các em đã kết hợp đọc VB với việc dừng lại trả lời các câu hỏi trong các box như thế nào. Tuy nhiên, để tránh làm đứt mạch cảm xúc, tư duy của HS, GV có thể nhận xét ngắn gọn. Khi nhận xét, GV cần tập trung nhận xét cách HS thực hiện kĩ năng hơn là nội dung câu trả lời của HS:

+ Em hình dung thấy điều gì khi đọc đoạn thơ này?

+ Mẹ đã bế ai vào nhà? Dựa vào đâu mà em cho là như vậy?

- Nếu HS chưa vững hai kĩ năng này, GV có thể làm mẫu lại hai kĩ năng này. GV chọn đọc một đoạn/ khổ có trong VB, làm mẫu kĩ năng suy luận bằng cách nói to suy nghĩ của GV khi thực hiện kĩ năng này để HS quan sát và nhớ lại. Chẳng hạn, GV có thể chọn câu Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ và nói: “Sao lại nói “Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ” nhỉ? Mẹ đã bế ai vào nhà? Chắc là em bé. Vậy em bé được nhà thơ gọi là “nỗi đợi vẫn nằm mơ”. Cách mô tả thật độc đáo nhưng cũng thật có lí. Vì em bé đợi mẹ đến nỗi ngủ quên. Và trong giấc ngủ em bé mơ về mẹ chăng?”.

- Sau bước làm mẫu, GV nên mười 1-2 HS thực hành kĩ năng. GV tổ chức cho các HS khác nhận xét cách HS thực hiện kĩ năng.

- Nếu HS đã nhớ về hai kĩ năng này, GV có thể bỏ qua bước làm mẫu ở trên.

- Cuối cùng, GV yêu cầu HS phân chia bố cục cho VB.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hành kĩ năng đọc VB, suy luận và tưởng tượng trong VB.  

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tìm hiểu trước một số thông tin về nhà thơ Vũ Quần Phương và tác phẩm Đợi mẹ trước ở nhà, kết hợp với thông tin trong SGK và trao đổi sự chuẩn bị với bạn bên cạnh.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS trao đổi phần chuẩn bị với bạn bên cạnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một vài HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức è Ghi lên bảng.

I. Đọc hiểu chung

1. Đọc văn bản

- Dựa vào hình thức thơ: chia từng khổ, có vần nhịp điệu,...

- Cần chú ý gieo vần điệu (vần chân, vần lưng,...) và cách ngắt nhịp thơ linh hoạt tùy vào mỗi bài thơ...

- Em hình dung thấy hình ảnh một đêm trăng sáng với cánh đồng lúa, ngọn bếp lửa chưa ấm và căn nhà tranh trống trải.

- Mẹ đã bế em bé vào nhà, dựa vào câu thơ cuối mà em cho là vậy.

- Bố cục:

+ Phần 1: 4 câu thơ đầu: hình ảnh em bé đợi mẹ.

+ Phần 2: 7 câu tiếp theo: miêu tả cảnh vật về đêm.

+ Phần 3: còn lại: mẹ vẫn chưa về

2. Tác giả

- Tên: Vũ Quần Phương

- Năm sinh: 1940

- Quê quán: xã Hải Trung, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định.

- Cuộc đời: Ông vốn là một bác sĩ nhưng đã chuyển sang hoạt động văn học và gắn bó gần như cả đời với văn chương.

- Thể loại sáng tác: Thơ ca, phê bình văn học,…

- Phong cách sáng tác: Thơ ông bình dị, có độ lắng của cảm xúc và suy tư.  

- Tác phẩm tiêu biểu Cỏ mùa xuân (1940), Hoa trong cây (1977), Những điều cùng đến (1983), Cát sáng (1985), Vầng trăng trong xe bò (1988), Vết thời gian (1996),…

3. Tác phẩm

- In trong tập Thơ về mẹ, nhiều tác giả, NXB Lao động 2012.