Câu hỏi tự luận Tin học 8 chân trời sáng tạo bài 4: Sử dụng công nghệ kĩ thuật số

CHỦ ĐỀ 3: ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT VÀ VĂN HÓA TRONG

MÔI TRƯỜNG SỐ

BÀI 4: SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ KĨ THUẬT SỐ

(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Hãy kể một số biểu hiện vi phạm đạo đức, pháp luật hay thiếu văn hóa khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số.

Trả lời

Một số biểu hiện vi phạm như:

- Quay phim trong rạp chiếu phim.

- Chụp ảnh ở nơi không cho phép.

- Ghi âm trái phép cuộc nói chuyện.

- Tải về máy tính cá nhân các tệp bài hát, video có bản quyền để sử dụng mà chưa được phép.

- Sao chép thông tin từ một trang web và coi đó là của mình.

- Sử dụng phần mềm bẻ khóa.

- Phát trực tiếp (livestream) hoặc chia sẻ các vụ bạo lực học đường.

- Đưa lên mạng thông tin cá nhân của người khác mà chưa được phép.

- Tham gia, chia sẻ, quảng cáo cho các trang web cổ vũ bạo lực, đánh bạc.

Câu 2: Kể tên một số dạng sản phẩm số mà học sinh có thể tạo ra.

Trả lời

Có nhiều dạng sản phẩm số mà em có thể tạo ra như:

- Poster, tài liệu quảng cáo

- Những bức ảnh (chụp, chỉnh sửa)

- Truyện tự sáng tác

- Bài đăng trên mạng xã hội, diễn đàn

- Bài giới thiệu, đánh giá về một cuốn sách, một bộ phim, một nhà hàng...

- Blog (nhật kí trên web)

- Tệp ghi âm giọng hát

- Vlog (video blog)

- Video âm nhạc

- Trò chơi điện tử tự thiết kế.

Câu 3: Những hình ảnh dưới đây có ý nghĩa gì về việc tuân thủ đạo đức và văn hóa trong sử dụng công nghệ kĩ thuật số?

                        Hình 1                                                              Hình 2

                     Hình 3                                                           Hình 4

Trả lời

- Hình 1: Cấm quay phim, chụp ảnh.

- Hình 2: Không chia sẻ hình ảnh của người khác khi chưa được phép.

- Hình 3: Không được sử dụng điện thoại di động trong giờ học khi chưa được phép.

- Hình 4: Không sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông.

Câu 4: Nêu một số biểu hiện thiếu văn hóa, vi phạm đạo đức khi sử dụng thiết bị công nghệ kĩ thuật số.

Trả lời

- Sử dụng điện thoại khi đang gặp gỡ người khác.

- Chụp ảnh khi chưa được sự đồng ý

- Lén thu âm cuộc nói chuyện

- Sử dụng điện thoại thông minh để hỏi đáp án trong giờ kiểm tra.

Câu 5: Theo em, những việc nào dưới đây là nên làm hoặc không nên làm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số ?

1. a) Liên tục sử dụng điện thoại khi đang gặp gỡ, trao đổi trực tiếp với người khác.
2. b) Nói chuyện qua điện thoại trong phòng đọc của thư viện, rạp chiếu phim.
3. c) Lén thu âm cuộc trao đổi trực tiếp hoặc qua điện thoại.
4. d) Chuyển sang chế độ im lặng hoặc tắt điện thoại khi đang ở trong lớp học, buổi họp,...
5. e) Không tự ý chụp ảnh, quay phim người khác khi chưa được sự đồng ý của người đó.
6. g) Trong lớp học trực tuyến, một số học sinh tạo nhóm Zalo để trao đổi đáp án khi làm bài kiểm tra.

Trả lời

- Hành động nên làm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số là: d, e.

- Hành động không nên làm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số là: a, b, c, g.

Câu 6: Hãy chỉ ra những hành vi vi phạm bản quyền trong các tình huống dưới đây:

1. a) Bình lấy sơ đồ tóm tắt bài học trên mạng, tự ghi tên mình là tác giả trên sơ đồ đó rồi gửi cho các bạn trong lớp tham khảo.
2. b) Sau khi mua được cuốn sách Tin học mới xuất bản, Lan dùng điện thoại thông minh chụp ảnh các trang sách và gửi cho các bạn khác đọc.
3. c) Hùng mua thẻ nhớ USB chứa các bài hát được người bán đã sưu tầm từ Internet mà không có thoả thuận gì với tác giả hay ca sĩ biểu diễn.
4. d) Phong mua vé vào rạp chiếu phim để xem phim. Phong dùng điện thoại di động để phát trực tiếp (livestream) bộ phim cho bạn bè người thân xem cùng.

Trả lời

- Hành vi vi phạm bản quyền là: d, e.

2. THÔNG HIỂU (3 câu)

Câu 1: Trình bày một số quy định về sử dụng thiết bị số.

Trả lời

- Tự ý thu âm, chụp ảnh, quay phim về thu âm, chụp ảnh, quay phim và sử dụng nội dung âm thanh, hình ảnh ghi được làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm, uy tín, tiết lộ bí mật cá nhân, tổ chức là hành vi vi phạm pháp luật.

- Pháp luật nghiêm cấm các hành vi quay phim, chụp ảnh những nơi liên quan đến bí mật nhà nước như các khu vực quốc phòng, an ninh, những công trình đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội.

- Người đang lái xe mô tô, xe gắn máy, xe đạp, xe đạp máy không được dùng tai nghe, không được dùng tay sử dụng điện thoại di động. Người điều khiển ô tô đang chạy trên đường không được dùng tay sử dụng điện thoại di động.

- Học sinh không được sử dụng điện thoại di động và các thiết bị số khác khi đang học tập trên lớp mà chưa được giáo viên cho phép.

Câu 2: Em hãy cho biết tình huống nào dưới đây là vi phạm quy định của pháp luật về sử dụng thiết bị số. Tại sao?

1. a) Phong chụp ảnh Lan đang đùa nghịch với tư thế không đẹp mắt. Phong chia sẻ bức ảnh lên mạng xã hội làm Lan xấu hổ và không dám đến trường.
2. b) Khách du lịch tự ý quay phim khu vực cửa khẩu có biển cấm quay phim, chụp ảnh.
3. c) Một bạn học sinh vừa đi xe đạp vừa nghe điện thoại.
4. d) Một bạn học sinh tự ý sử dụng điện thoại thông minh để làm bài tập trên lớp.

Trả lời

1. a) Phong chụp ảnh Lan đang đùa nghịch với tư thế không đẹp mắt. Phong chia sẻ bức ảnh lên mạng xã hội làm Lan xấu hổ và không dám đến trường. → Hành vi vi phạm pháp luật vì tự ý chia sẻ ảnh người khác khi không được phép là vi phạm pháp luật.
2. b) Khách du lịch tự ý quay phim khu vực cửa khẩu có biển cấm quay phim, chụp ảnh. → Hành vi bị nghiêm cấm.
3. c) Một bạn học sinh vừa đi xe đạp vừa nghe điện thoại. → Hành vi vi phạm pháp luật.
4. d) Một bạn học sinh tự ý sử dụng điện thoại thông minh để làm bài tập trên lớp.

→ Hành vi thiếu văn hóa, vi phạm đạo đức.

Câu 3: Trong các ý kiến dưới đây, em đồng ý, không đồng ý hay đồng ý một phần với các ý kiến nào? Tại sao?

1. a) Ở những nơi không có biển báo cấm, chúng ta có thể thu âm, chụp ảnh, quay phim và tuỳ ý sử dụng âm thanh, hình ảnh ghi được.
2. b) Chúng ta có thể sử dụng điện thoại di động khi đang lái xe miễn là không gây tai nạn giao thông.
3. c) Sau khi đã mua CD ca nhạc, chúng ta có thể sao chép, chia sẻ lên mạng xã hội cho bạn bè.
4. d) Học sinh có thể thu âm lời giảng của thầy cô giáo trên lớp để nghe lại những phần chưa hiểu rõ.
5. e) Cần thực hiện thu âm lời nói đe doạ, bắt nạt em để cung cấp cho thầy, cô giáo hỗ trợ giải quyết.
6. g) Chúng ta có thể tuỳ ý sử dụng bất kì hình ảnh, âm thanh nào để làm màn hình nền, nhạc chờ, nhạc chuông cho điện thoại của bản thân mình.
7. h) Nên sử dụng tai nghe khi nghe ca nhạc, xem phim, chơi trò chơi điện tử ở nơi có nhiều người.
8. i) Luôn cố gắng trả lời tin nhắn sớm nhất có thể.
9. k) Nên nói xin phép, xin lỗi khi phải dừng trao đổi với bạn để nghe điện thoại.

Trả lời

- Các ý kiến em đồng ý là: e, g, h, i, k.

- Các ý kiến em không đồng ý là:

+ Ý kiến b: vì đó là hành vi vi phạm pháp luật

+ Ý kiến c: vì đó là hành vi vi phạm quyền tác giả.

- Các ý kiến em đồng ý một phần là:

+ Ý kiến a: vì nếu trong hình ảnh, video, ... có hình ảnh người khác mà không được sự động ý là hành vi vi phạm.

+ Ý kiến d: vì học sinh được thu âm nếu được giáo viên cho phép.

3. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Gia đình bạn Bình vừa lắp camera an ninh chống trộm. Bác hàng xóm của nhà bạn Bình nêu yêu cầu không để camera quay sang sân nhà bác. Theo em, yêu cầu đó có chính đáng không? Vì sao?

Trả lời

Yêu cầu của bác hàng xóm là chính đáng. Vì pháp luật quy định không được tự ý quay phim, chụp hình người khác khi không được phép.

Câu 2: Em có cảnh báo và lời khuyên gì với bạn trong mỗi tình huống dưới đây?

1. Bạn em quay video các bạn trong lớp có hành vi bạo lực và đăng lên mạng xã hội.
2. Một người bạn sử dụng ảnh em chụp để tham gia cuộc thi ảnh nhưng chưa có sự đồng ý của em.

Trả lời

1. Hành vi quay và phát tán hình ảnh, video có nội dung bạo lực lên không gian mạng là hành vi vi phạm pháp luật.
2. Việc sử dụng hình ảnh khi chưa được phép của tác giả là hành vi vi phạm bản quyền → yêu cầu bạn rút lại ảnh tham gia cuộc thi.

Câu 3: Em hãy chỉ ra hành vi vi phạm bản quyền, vi phạm đạo đức trong tình huống dưới đây:

“Vân mua cuốn sách các bài văn hay trong hiệu sách. Vân dùng điện thoại di động chụp một bài văn trong cuốn sách và gửi cho Long. Long sử dụng phần mềm Word để gõ lại, chỉnh sửa, cắt xén bài văn này và nộp cho cô giáo để chấm điểm.”

Trả lời

- Hành vi vi phạm bản quyền: Long sử dụng phần mềm Word để gõ lại, chỉnh sửa, cắt xén bài văn và nộp cho cô giáo.

- Hành vi vi phạm đạo đức: Long nộp cho cô giáo để chấm điểm.

Câu 4: Em đã có hành động chưa đúng nào khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số? Nêu cách em sẽ phòng tránh hoặc từ bỏ vi phạm.

Trả lời

* Ví dụ: Em đã từng bẻ khóa để sử dụng phần mềm có bản quyền.

* Cách sửa đổi:

- Tìm hiểu thông tin, trang bị cho mình những kiến thức cần thiết.

- Chỉ sử dụng những sản phẩm số khi có sự cho phép của tác giả hoặc có bản quyền sử dụng.

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Một số người có thói quen chụp ảnh, quay phim những gì họ gặp phải trong cuộc sống thường ngày và chia sẻ lên mạng xã hội. Theo em, thói quen này có thể dẫn đến vấn đề gì?

Trả lời

Theo em, thói quen này có thể dẫn đến vấn đề vi phạm pháp luật. Vì khi quay phim, chụp ảnh có thể có hình ảnh của người khác, nếu không được sự đồng ý, cho phép thì người chụp ảnh, quay phim có thể bị kiện bởi hành vi đó là vi phạm pháp luật.

Câu 2: Em hiểu gì về vi phạm bản quyền? Em hãy tìm hiểu pháp luật quy định gì về quyền của tác giả đối với tác phẩm.

Trả lời

- Vi phạm quyền của tác giả là vi phạm bản quyền. Những sản phẩm số trên mạng rất dễ bị lấy, phát tán, sửa đổi, khó thu hồi, xóa bỏ, gây thiệt hại cho chủ sở hữu.

- Pháp luật quy định quyền của tác giả đối với tác phẩm như:

+ Đặt tên cho tác phẩm;

+ Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm;

+ Công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm;

+ Bảo vệ sự vẹn toàn của tác phẩm, không cho người khác chỉnh sửa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm;

+ Sao chép tác phẩm;

+ Truyền đạt tác phẩm đến công chúng...