Đáp án Địa lí 9 kết nối tri thức Bài 6. Thực hành: viết báo cáo về một mô hình sản xuất nông nghiệp có hiệu quả

BÀI 7. CÔNG NGHIỆP

MỞ ĐẦU

Hiện nay, nước ta đang đẩy mạnh tái cấu trúc các ngành công nghiệp theo hướng phát triển công nghiệp xanh. Có những nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp nước ta? Các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta có sự phát triển và phân bố như thế nào? Tại sao nước ta hướng đến phát triển công nghiệp xanh?

Hướng dẫn chi tiết:

Phát triển công nghiệp xanh là một xu hướng quan trọng trong phát triển kinh tế hiện đại. Dưới đây là một số lợi ích và lý do quan trọng để hướng đến công nghiệp xanh:

- Bảo vệ môi trường: Công nghiệp xanh tập trung vào sử dụng và phát triển các công nghệ, quy trình và vật liệu thân thiện với môi trường. Điều này giúp giảm ô nhiễm không khí, nước và đất đai, giảm lượng khí thải và chất thải công nghiệp gây hại cho môi trường. Công nghiệp xanh cũng đảm bảo sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững và tối ưu hóa sự sử dụng năng lượng.

- Tăng cường hiệu quả tài nguyên: Công nghiệp xanh tập trung vào việc sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả và tiết kiệm. Các công nghệ và quy trình sản xuất tiên tiến giúp giảm lượng nguyên liệu và năng lượng cần thiết để sản xuất một đơn vị sản phẩm. Điều này giúp giảm chi phí và tăng cường sự cạnh tranh của ngành công nghiệp.

- Tạo ra việc làm và thúc đẩy sự phát triển kinh tế: Phát triển công nghiệp xanh mang lại cơ hội tạo ra việc làm trong các lĩnh vực công nghệ cao, nghiên cứu và phát triển, quản lý môi trường và các dịch vụ hỗ trợ. Đồng thời, công nghiệp xanh cũng đóng góp vào tăng trưởng kinh tế bền vững và thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo trong ngành công nghiệp.

- Cải thiện chất lượng cuộc sống: Công nghiệp xanh tạo ra môi trường làm việc an toàn và lành mạnh cho người lao động. Nó cũng đóng góp vào việc cải thiện chất lượng cuộc sống của cộng đồng bằng cách giảm ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe con người và tạo ra các sản phẩm và dịch vụ có lợi cho xã hội.

- Đáp ứng yêu cầu của thị trường và khách hàng: Ngày càng có nhiều người tiêu dùng quan tâm đến sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Phát triển công nghiệp xanh giúp các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu và mong muốn của khách hàng, mở rộng thị trường và tăng cường lòng tin của khách hàng.

1. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a, hãy phân tích vai trò của các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp nước ta

Hướng dẫn chi tiết:

Việt Nam có vị trí địa lý thuận lợi nằm ở trung tâm của khu vực Đông Nam Á, một khu vực phát triển năng động trên thế giới. Điều này thuận lợi cho việc thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển công nghiệp.

Về khoáng sản, Việt Nam có cơ cấu khoáng sản đa dạng, bao gồm một số khoáng sản có trữ lượng lớn như than đá, than nâu, khí tự nhiên, dầu mỏ và nhiều loại kim loại. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các ngành công nghiệp khai khoáng và sản xuất kim loại.

Nguồn nước ở Việt Nam cũng rất phong phú. Mạng lưới sông ngòi dày đặc và nguồn nước ngầm dồi dào. Sông chảy qua địa hình dốc tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển các dự án thuỷ điện. Ngoài ra, Việt Nam cũng có các mỏ nước khoáng có trữ lượng lớn, tạo thuận lợi cho phát triển ngành công nghiệp sản xuất đồ uống.

Về sinh vật, Việt Nam có nguồn tài nguyên sinh vật phong phú và đa dạng. Có nhiều loài có giá trị kinh tế và giá trị dược liệu cao. Nguồn hải sản ở Việt Nam cũng rất dồi dào.

Khí hậu nhiệt đới gió mùa của Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nền nông nghiệp đa dạng và năng suất cao. Nước ta cũng cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào cho ngành công nghiệp sản xuất và chế biến thực phẩm.

Ngoài ra, Việt Nam có số giờ nắng cao và lượng bức xạ mặt trời lớn, cùng với gió quanh năm. Điều này tạo cơ sở thuận lợi để phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b, hãy phân tích vai trò của các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp nước ta.

Hướng dẫn chi tiết:

Dân cư và lao động:

Dân số đông tạo thị trường tiêu thụ rộng lớn: Một dân số đông đồng nghĩa với nhu cầu tiêu thụ lớn, tạo động lực cho sự phát triển và phân bố công nghiệp.

Lực lượng lao động dồi dào: Sự dồi dào của lực lượng lao động cung cấp nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp. Trình độ người lao động ngày càng được nâng lên, điều này tạo điều kiện cho việc tiếp thu và ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Lao động trong các làng nghề và cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp có tay nghề cao và kinh nghiệm sản xuất phong phú, là một lợi thế cho phát triển ngành công nghiệp.

Chính sách:

Chính sách phân bố không gian và chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp: Chính sách này giúp điều chỉnh sự phân bố các ngành công nghiệp trong quốc gia, tập trung vào phát triển các ngành công nghiệp ưu tiên.

Chính sách tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi: Chính sách này tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư và hoạt động trong ngành công nghiệp, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp.

Chính sách khoa học công nghệ cho phát triển công nghiệp: Chính sách này tập trung vào việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển và phân bố hợp lí các ngành công nghiệp.

Thị trường:

Thị trường trong nước và quốc tế: Sự mở cửa thị trường trong nước và quốc tế góp phần quan trọng vào phát triển các ngành công nghiệp. Việc xuất khẩu sản phẩm công nghiệp sang thị trường các nước phát triển tạo ra cơ hội phát triển và mở rộng ngành công nghiệp.

Khoa học công nghệ, vốn và cơ sở vật chất kĩ thuật:

Tăng cường đầu tư cho nghiên cứu và chuyển giao công nghệ: Đầu tư vào nghiên cứu và chuyển giao công nghệ giúp cải tiến quy trình sản xuất và sản phẩm, tăng cường hiệu suất và chất lượng trong ngành công nghiệp.

Vốn đầu tư cho công nghiệp: Sự tăng cường đầu tư vốn vào ngành công nghiệp giúp mở rộng quy mô sản xuất, cải thiện cơ sở vật chất kĩ thuật và nâng cao hiệu suất sản xuất.

2. CÁC NGÀNH CÔNG NGHIỆP CHỦ YẾU

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a, hãy nêu khái quát sự phát triển của ngành công nghiệp nước ta.

Hướng dẫn chi tiết:

Công nghiệp đóng góp quan trọng vào tăng trưởng và phát triển kinh tế của Việt Nam và chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu kinh tế của quốc gia.

Công nghiệp ở Việt Nam có cơ cấu đa dạng, bao gồm nhiều ngành như công nghiệp khai khoáng, công nghiệp chế biến, chế tạo, sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hoà không khí. Ngoài ra, còn có hoạt động cung cấp nước, quản lí và xử lí rác thải, nước thải.

Cơ cấu công nghiệp ở Việt Nam đang chuyển dịch theo hướng tăng tỉ trọng của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và các ngành có hàm lượng công nghệ cao, ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất. Điều này đang được đẩy mạnh để nâng cao giá trị gia tăng và cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Phân bố công nghiệp ở Việt Nam có những thay đổi, theo hướng phát huy thế mạnh của từng vùng. Hoạt động công nghiệp tập trung nhất ở một số vùng như Đồng bằng sông Hồng (bao gồm Hà Nội và các tỉnh lân cận) và Đông Nam Bộ (bao gồm TP.Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận) do có sự tập trung của cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực. Tuy nhiên, các vùng khác trong cả nước cũng đang phát triển công nghiệp để tận dụng thế mạnh và tiềm năng của mỗi vùng.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b và hình 7.1, hãy trình bày sự phát triển và phân bố của một trong các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta.

Hướng dẫn chi tiết:

Sản lượng điện tăng nhanh: Sản lượng điện hàng năm tăng nhanh, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp sản xuất điện. Việc áp dụng khoa học công nghệ hiện đại vào sản xuất và vận hành hệ thống lưới điện thông minh giúp cải thiện hiệu suất và độ tin cậy của nguồn điện.

Cơ cấu sản lượng điện đa dạng: Cơ cấu sản lượng điện đang thay đổi theo hướng tăng tỉ trọng các nguồn điện tái tạo như điện gió, điện mặt trời và các loại điện tái tạo khác. Điều này phản ánh một xu hướng chung trong ngành công nghiệp điện để giảm phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch và bảo vệ môi trường.

Thuỷ điện: Các nhà máy thuỷ điện tập trung chủ yếu ở khu vực miền núi. Một số nhà máy thuỷ điện lớn bao gồm Sơn La, Hoà Bình, Lai Châu và đóng góp đáng kể vào sản lượng điện của quốc gia.

Nhiệt điện: Ngành công nghiệp sản xuất điện cũng có sự hiện diện của nhiệt điện, bao gồm nhiệt điện than và nhiệt điện khí. Các nhà máy nhiệt điện than như Mông Dương, Vũng Áng, Vĩnh Tân và nhà máy nhiệt điện khí như Phú Mỹ, Cà Mau đóng vai trò quan trọng trong cung cấp điện cho quốc gia.

Điện gió và điện mặt trời: Ngành công nghiệp sản xuất điện gió và điện mặt trời đang phát triển mạnh ở các khu vực như Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long. Việc tận dụng tài nguyên thiên nhiên như gió và ánh sáng mặt trời để sản xuất điện không chỉ giúp đáp ứng nhu cầu năng lượng mà còn đóng góp vào việc bảo vệ môi trường.

3. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP XANH

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 3, hãy giải thích tại sao cần phát triển công nghiệp xanh.

Hướng dẫn chi tiết:

- Giảm thiểu chất thải công nghiệp, qua đó khắc phục và giải quyết được tình trạng ô nhiễm môi trường

-Tạo ra sản phẩm công nghiệp chất lượng cao, đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường thế giới (Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU), đồng thời sẽ chịu mức thuế thấp hơn khi xuất khẩu vào các thị trường này.

- Tiết kiệm chi phí đầu vào, nhiên liệu, nguyên liệu và năng lượng trong sản xuất.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu hỏi 2: Dựa vào bảng 7.3, hãy nhận xét sự thay đổi về sản lượng một số sản phẩm của ngành công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính ở nước ta giai đoạn 2010-2021

Hướng dẫn chi tiết:

- Sản lượng tivi lắp ráp có sự tăng trưởng lớn khi tăng từ 2,8 lên 10,6 triệu cái

- Sản lượng điện thoại di động từ năm 2010 – 2015 tăng trưởng mạnh mẽ từ 37,5 đến 235,6 triệu cái, tuy nhiên từ 2015 đến 2021 giảm xuống còn 183,3 triệu cái

- Sản lượng tủ lạnh, tủ đông dùng trong gia đình có sự tăng trưởng ở mức độ vừa phải từ 1,5 đến 2,7 triệu cái

Câu hỏi: Tìm hiểu về xu hướng phát triển công nghiệp xanh ở nước ta.

Hướng dẫn chi tiết:

Việt Nam đang tập trung vào phát triển công nghiệp xanh nhằm đạt hai mục tiêu chính là giảm phát thải khí CO2 và hóa chất độc hại từ các khu công nghiệp, khu chế xuất ra môi trường, và nghiên cứu phát triển các nguồn năng lượng mới và máy móc kỹ thuật thân thiện với môi trường.

Để hạn chế phát thải khí CO2 và hóa chất độc hại, các biện pháp và chính sách quản lý môi trường đang được áp dụng. Việt Nam đang thúc đẩy việc sử dụng công nghệ tiên tiến và quy trình sản xuất sạch hơn, đồng thời thúc đẩy việc áp dụng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt và quản lý chặt chẽ việc xử lý và tiếp nhận chất thải công nghiệp.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang nghiên cứu và phát triển các nguồn năng lượng mới và máy móc kỹ thuật thân thiện với môi trường. Điện mặt trời, điện gió và năng lượng sinh khối đang được đẩy mạnh để thay thế các nguồn năng lượng truyền thống như than đá và dầu mỏ. Các công nghệ xanh và hiệu suất cao cũng đang được đưa vào sử dụng trong các ngành công nghiệp để giảm tiêu thụ năng lượng và tối ưu hóa sử dụng tài nguyên.