Đáp án Địa lí cánh diều bài 22: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

BÀI 22. TỔ CHỨC LÃNH THỔ NÔNG NGHIỆP

Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

Câu 1: Đọc thông tin, hãy lấy ví dụ chứng minh tầm quan trọng của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Trả lời:

* Tầm quan trọng của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp:

• Thúc đẩy chuyên môn hóa trong sản xuất nông nghiệp, tập trung tư liệu sản xuất, lao động, áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật, nâng cao năng suất lao động và góp phần quy hoạch theo lãnh thổ của nền kinh tế quốc dân.
• Tạo điều kiện liên kết, hợp tác giữa các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp và các ngành kinh tế khác.
• Góp phần sử dụng hợp lí, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên cũng như các nguồn lực trên lãnh thổ; giảm thiểu tác động của tự nhiên đến nông nghiệp và góp phần bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

* Các ví dụ chứng minh:

 - Các vùng ngoại thành: Có các xí nghiệp nông nghiệp phục vụ trồng rau quả, cây thực phẩm... cung cấp cho dân cư thành phố.

 - Vùng nông nghiệp đồng bằng sông Hồng: có đất phù sa, khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm, dân đông đúc, cơ sở chế biến hướng chuyên môn hoá: lúa, cây thực phẩm, chăn nuôi lợn...

 - Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long: là những vùng có nhiều tiềm năng để phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, tăng cường việc chuyên môn hóa sản xuất, phát triển các vùng chuyên canh quy mô lớn.

Câu 2: Dựa vào bảng 22, hãy trình bày vai trò, đặc điểm của một trong những hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Trả lời:

Các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp:

1. Trang trại:

- Vai trò:

• Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hóa, phát triển kinh tế nông thôn.
• Giải quyết việc làm, tăng thu nhập.
• Khai thác tài nguyên hiệu quả, bảo vệ môi trường.

- Đặc điểm:

• Mục đích: Sản xuất nông sản hàng hóa.
• Quy mô: tương đối lớn.
• Cách tổ chức quản lí: thuê lao động, chuyên môn hóa, thâm canh, áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật.

2. Thể tổng hợp nông nghiệp (vùng sản xuất nông nghiệp tập trung):

- Vai trò:

• Khai thác thế mạnh lãnh thổ.
• Thúc đẩy liên kết kinh tế trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.
• Công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn.

- Đặc điểm:

• Là một hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở trình độ cao, diện tích tương đối lớn, sản xuất tập trung, Áp dụng khoa học kĩ thuật.
• Kết hợp chặt chẽ giữa các nông hộ, trang trại,... với cơ sở chế biến hoặc tiêu thụ sản phẩm thành cách chuỗi giá trị.

3. Vùng nông nghiệp:

- Vai trò:

• Sử dụng có hiệu quả nhất các điều kiện sản xuất của vùng.
• Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, chuyên môn hóa và hợp tác giữa các vùng.

- Đặc điểm:

• Lãnh thổ rộng lớn, đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, có ranh giới xác định.
• Chuyên môn hóa sản xuất nông nghiệp.
• Đa dạng hóa sản phẩm.

Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại

Câu 1: Đọc thông tin, hãy nêu một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới. Lấy ví dụ.

Trả lời:

Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới:

 + Ứng dụng công nghệ số để quản lí dữ liệu, điều hành sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp,...

=> Ví dụ: Các xu hướng công nghệ đang được áp dụng phổ biến và rộng rãi hiện nay nhằm thúc đẩy sản lượng, năng suất của ngành nông nghiệp ở các nước trên thế giới:

• IoT và các loại cảm biến: tập trung vào việc giúp người nông dân tiếp cận với chuỗi cung ứng sản xuất nhanh và dễ dàng hơn, bằng cách đảm bảo năng suất, tăng lợi nhuận và bảo vệ môi trường.
• Công nghệ máy bay không người lái (Drone) và giám sát cây trồng: Phân tích đất và địa hình, Giám sát mùa màng, Gieo hạt, phun thuốc,...
• Học máy và phân tích: Công nghệ này cùng với dữ liệu lớn và các máy tính với năng lực xử lý tốc độ cao đã mở ra những cơ hội mới để theo dõi, phân tích và ra quyết định cho các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi để quản lí cây trồng, quản lí đất đai.

 + Cơ giới hoá và tự động hoá trong sản xuất, thu hoạch, chế biến nông sản.

=> Ví dụ: Các nước trên thế giới áp dụng nhiều máy móc hiện đại để tăng năng xuất, chất lượng sản phẩm như máy cấy tại ruộng, máy phun thuốc sâu hay máy phun phân bón, Máy cắt cành trên cao, Máy bơm mỡ công nghiệp, sử dụng Robot tự động hóa.

 + Công nghệ sinh học: lai tạo ra giống cây trồng, vật nuôi mới, biến đổi gen, sản xuất nhiều chế phẩm sinh học,...

=> Ví dụ: Việt Nam ứng dụng CNSH vào sản xuất nông nghiệp, năm 2015 chính phủ đã chính thức cho phép canh tác ngô BĐG, tạo ra thêm lựa chọn cho nông dân trồng ngô trong ứng dụng các giống mới chống chịu sâu bệnh và kháng thuốc trừ cỏ tốt hơn, từ đó giúp bà con nông dân cải thiện thu nhập và thói quen canh tác thân thiện với môi trường.

 + Phương thức canh tác nông nghiệp không cần đất: canh tác trên giá thể, canh tác thuỷ canh, khí canh,...

=> Ví dụ: Khí canh (Aeroponics technology) là một phương thức canh tác mới trong nông nghiệp, trồng cây không sử dụng đất (thổ canh), nước (thủy canh) mà trồng trong môi trường không khí có chứa các thể bụi dinh dưỡng. Các bụi thể dinh dưỡng cung cấp cho rễ để cây sinh trưởng và phát triển. So với các phương pháp canh tác khác, khí canh giúp tiết kiệm 95% phân bón, giảm tiêu thụ nước 98%, không cần thuốc bảo vệ thực vật, chiếm ít không gian canh tác, có thể tăng mùa vụ quanh năm cho năng suất cây trồng tăng lên 45% – 75%.

Định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai

Câu 1: Đọc thông tin, hãy trình bày một số định hướng nông nghiệp trong tương lai.

Trả lời:

Một số định hướng nông nghiệp trong tương lai:

• Thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững: phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái.
• Gắn với thị trường: liên kết trong sản xuất nông nghiệp hình thành và tham gia vào chuỗi giá trị nông sản toàn cầu.
• Ứng dụng công nghệ cao: phát triển nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh,...

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy lập sơ đồ để hệ thống hoá đặc điểm của các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

Trả lời:

Hệ thống hoá đặc điểm của các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp được thể hiện qua sơ đồ sau:

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy thu thập thông tin về phát triển nông nghiệp hiện đại ở địa phương em.

Trả lời:

Em tự tìm hiểu tại địa phương.

* Gợi ý tham khảo:

- Tỉnh Thái Nguyên: việc ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp được huyện Đồng Hỷ coi là giải pháp then chốt, tạo đột phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả lao động. Nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ được hình thành, nhiều sản phẩm đã được xây dựng thương hiệu, khẳng định chỗ đứng trên thị trường, nâng cao thu nhập cho người dân, đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu nông nghiệp, góp phần thực hiện thành công Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới.

- Tỉnh Cà Mau: triển khai thực hiện 2 điểm trồng lúa với mô hình công nghệ sinh thái tại xã Khánh Lộc và Khánh Hải, huyện Trần Văn Thời, quy mô 100 ha và có 100 nông dân tham gia. Kết quả, mô hình đã giảm 2 lần phun thuốc trừ sâu ở một vụ sản xuất. Từ đó, giảm chi phí gần 700 ngàn đồng/ ha. Nhưng điều quan trọng hơn cả là từ mô hình này làm tăng chất lượng lúa, tăng lợi nhuận và bảo vệ môi trường.