Đáp án Địa lí cánh diều bài 6. Ngoại lực và tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái đất

BÀI 6. NGOẠI LỰC VÀ TÁC ĐỘNG CỦA NGOẠI LỰC ĐẾN ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

Khái niệm và nguyên nhân của ngoại lực

Câu 1: Đọc thông tin, hãy trình bày khái niệm và nguyên nhân chủ yếu của ngoại lực.

Trả lời:

- Khái niệm của ngoại lực: là lực sinh ra bên ngoài bề mặt Trái Đất.

- Nguyên nhân chủ yếu của ngoại lực: do nguồn năng lượng của bức xạ Mặt Trời.

Tác động của ngoại lực đến địa hình

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 6.1, hình 6.2, hãy trình bày tác động của quá trình phong hóa đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất.

Trả lời:

* Tác động của quá trình phong hóa đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất:

 - Phong hóa lí học:

• Đá nứt vỡ, thay đổi kích thước, không thay đổi thành phần hóa học.
• Làm khối đá bị tách vỡ do nước trong các khe nứt bị đóng băng vào ban đêm hoặc vào mùa đông.

 - Phong hóa hóa học:

• Phá hủy, làm biến đổi thành phần, tính chất của đá và khoáng vật do tác động của nước, nhiệt độ, các hóa chất tan trong nước.
• Tạo nên những dạng địa hình cac-xtơ trên bề mặt và cac-xtơ ngầm.

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 6.3 đến 6.6, hãy trình bày tác động của quá trình bóc mòn đối với sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất.

Trả lời:

Tác động của quá trình bóc mòn đối với sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất: làm dời chuyển các sản phẩm đã bị phong hóa ra khỏi vị trí ban đầu.

• Bóc mòn do dòng nước (xâm thực) tạo nên khe rãnh nông, khe rãnh xói mòn, thung lũng sông suối…
• Bóc mòn do gió (khoét mòn) tạo nên nấm đá, rãnh thổi mòn, hoang mạc đá, bề mặt đá rỗ tổ ong, các bề mặt đá mài nhẵn, ngọn đá sót hình nấm…
• Bóc mòn do sóng biển (mài mòn) tạo nên vách biển tạm thời, hàm ếch sóng vỗ, nền mài mòn,…
• Bóc mòn do băng hà (nạo mòn) tạo nên máng băng, Vịnh biển (Phi-o), cao nguyên băng hà, đá trán cừu,…

Câu 3: Đọc thông tin, hãy trình bày tác động của quá trình vận chuyển và bồi tụ đối với sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất.

Trả lời:

- Tác động của quá trình vận chuyển đối với sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất:

• Quá trình vận chuyển là sự tiếp nối của quá trình bóc mòn.
• Làm vật liệu di chuyển theo các nhân tố ngoại lực, phụ thuộc vào kích thước, khối lượng vật liệu, tốc độ di chuyển của nhân tố ngoại lực.
• Cung cấp nguồn vật liệu cho quá trình bồi tụ.

- Tác động của quá trình bồi tụ đối với sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất:

• Bồi tụ là sự kết thúc của quá trình vận chuyển.
• Làm tích tụ vật liệu tạo nên các dạng địa hình như: nón phóng vật, bãi bồi và đồng bằng châu thổ, thạch nhũ, đun cát, cồn các, bãi biển, cồn cát tắm, đồng bằng băng thủy,…

LUYỆN TẬP

Câu 1: Trong bốn quá trình phong hoá, bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ, các quá trình nào trực tiếp làm thay đổi địa hình bề mặt Trái Đất?

Trả lời:

Các quá trình trực tiếp làm thay đổi địa hình bề mặt Trái Đất là:

• Bóc mòn
• Bồi tụ.

VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao quá trình bóc mòn và bồi tụ do dòng nước ở nước ta phát triển mạnh? Các quá trình này tác động đến địa hình nước ta như thế nào?

Trả lời:

- Ở Việt Nam quá trình bóc mòn và bồi tụ do dòng nước ở nước ta phát triển mạnh do các nguyên nhân:

• Địa hình nước ta chủ yếu là đồi núi đặc biệt có kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm quanh năm nên lượng mưa.
• Có đường bờ biển dài 3260 km, chịu sự ảnh hưởng của thủy triều, núi cao ăn ra tận biển.

- Các quá trình này tác động đến địa hình nước ta:

 + Tác động của xâm thực với các dòng nước chảy trên mặt ở miền núi nước ta nên đã hình thành nên những cánh đồng giữa núi tương đối rộng lớn:

• Mường Thanh
• Mường Lò, Sơn La
• Hòa Bình,…

 + Tác động của bóc mòn có nhiều vịnh biển:

• Vịnh Hạ Long
• Vịnh Cam Ranh,…