BÀI 4: KHÔNG KHÍ CÓ Ở ĐÂU? TÍNH CHẤT VÀ THÀNH PHẦN CỦA KHÔNG KHÍ 

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Ngoài thức ăn và nước uống con người cần không khí để duy trì sự sống. Vậy không khí có ở đâu?

Trả lời:

Xung quanh mọi vật và mọi chỗ rỗng bên trong vật đều có không khí.

1. Không khí có ở đâu?

Câu 1: Từ các hiện tượng quan sát được ở hình 1, hình 2 và hình 3 và trong cuộc sống cho biết không khí có ở đâu.

Trả lời:

Không khí có ở xung quanh mọi vật và mọi chỗ rỗng bên trong vật.

2. Không khí có những tính chất gì?

Hoạt động thực hành 1: Quanh em là không khí.

- Hãy dùng các giác quan và cho biết màu, mùi, vị của không khí.

- Nêu ví dụ mùi thơm hay mùi khó chịu mà em đã ngửi thấy trong không khí. Mùi đó có phải là mùi của không khí không? Vì sao?

- Chúng ta nhìn thấy nhau và nhìn thấy đồ vật quanh ta, từ đó nhận xét về tính trong suốt của không khí.

Trả lời:

- Không khí không màu, không mùi, không vị.

- Mùi thơm của nước hoa,... mùi khó chịu của trứng ung,... Mùi đó không phải là mùi của không khí mà là của các chất khác.

- Không khí có tính trong suốt.

Hoạt động thực hành 2: Quan sát không khí có trong túi ni-lông thu được ở thí nghiệm 1a, chai rỗng ở hình 2b và không khí có trong các quả bóng, ... hãy nhận xét về hình dạng của không khí.

Trả lời:

Không khí không có hình dạng nhất định mà có hình dạng của vật chứa nó.

Hoạt động thực hành 3: Chuẩn bị: 1 bơm tiêm.

Tiển hành: Bịt kín đầu bơm tiêm rồi dùng ngón tay ấn ruột bơm tiêm vào sâu trong vỏ bơm tiêm (Hình 4b), sau đó thả tay ra (Hình 4c).

- Quan sát hình 4a và cho biết bên trong vỏ bơm tiêm chứa gì?

- Mô tả các hiện tượng đã xảy ra ở hình 4b và 4c có sử dụng các từ gợi ý: không khí, nén lại, dãn ra.

- Qua thí nghiệm trên, em có nhận xét gì về tính chất của không khí?

Trả lời:

- Hình 4a: Trong vỏ bơm kim tiêm chứa khí.

- Hình 4b: Không khí bị nén lại.

- Hình 4c: Không khí bị dãn ra.

→ Không khí có thể bị nén lại hoặc dãn ra.

Câu 1: Quan sát hình 5 và cho biết:

- Bạn Nam đã kéo ruột bơm lên hay ấn ruột bơm xuống để lốp xe căng lên?

- Trong tác động đó, bạ Nam đã áp dụng tính chất nào của không khí?

Trả lời:

- Bạn Nam đã ấn ruột bơm xuống để lốp xe căng lên.

- Bạn Nam đã áp dụng tính chất nén lại hoặc dãn ra của không khí.

3. không khí gồm những thành phần nào?

Hoạt động thực hành 1: Thành phần của không khí được chỉ ra trong hình 6.

- Hãy kể tên các thành phần của không khí, trong đó thành phần nào là nhiều nhất.

- Bằng quan sát và thực tế hãy dự đoán ngoài các thành phần kể trên, không khí còn chứa những gì?

Trả lời:

- Không khí gồm khí nitrogen, oxygen, carbonic và các chất khí khác.

- Không khí còn chứa hơi nước, bụi, ...

Hoạt động thực hành 2: Chuẩn bị: 2 cốc thủy tinh không màu, 2 đĩa, nước màu, viên nước đá, giấy ăn khô.

Tiến hành: Cho một lượng nước có màu như nhau vào hai cốc, cho vào cốc b vài viên nước đá (Hình 7). Khoảng vài phút sau lấy giấy ăn lau phía ngoài của mỗi cốc và phía trong mỗi đĩa.

Quan sát và giải thích hiện tượng xảy ra với hai cốc và giấy ăn.

Trả lời:

- Cốc a không có hiện tượng gì xáy ra, cốc b có những giọt nước li ti bám ở thành cốc, đáy cốc và trong lòng đĩa.

- Giấy ăn lau cốc A không có hiện tượng, giấy ăn lau cốc b bị ướt.

Hoạt động thực hành 3: Quan sát hình 8 và nêu hiện tượng xảy ra khi miết ngón tay trên một bàn để lâu ngày không lau chùi.

Trả lời:

Khi miết ngón tay lên mặt bàn để lâu ngày không lau chùi thì ngón tay bị bám những vết bẩn.

Câu 1: Từ hiện tượng quan sát được ở hình 7 và hình 8, hãy cho biết ngoài thành phần khí ni-tơ, ô-xi, các-bô-níc,... không khí còn chứa gì? So sánh kết quả với dự đoán ban đầu của em.

Trả lời:

Ngoài thành phần khí ni-tơ, ô-xi, các-bô-níc,... không khí còn chứa hơi nước và bụi, ...

Câu 2: Làm cho phao bơi căng phồng khi sử dụng và làm nó xẹp đi khi không dùng đến.

Trả lời:

Không khí có thể nén lại hoặc dãn ra, nên muốn làm phao bơi căng phồng chỉ cần bơm khí và xả khí trong phao khi không dùng đến làm phao xẹp xuống.

Câu 3: Giải thích vì sao cốc kem có nhiều giọt nước li ti bám phía ngoài khi để vài phút trong không khí.

Trả lời:

Vì trong không khí có chưa hơi nước, khi hơi nước gặp lạnh (cốc kem) sẽ ngưng tụ tạo thành những giọt nước li ti bám phía ngoài.