Đáp án Ngữ văn 12 cánh diều Bài 5: Tôn trọng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong học tập và nghiên cứu

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Tìm đọc Luật Sở hữu trí tuệ, cho biết các quy định cụ thể của Luật về loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả và nội dung quyền tác giả.

Hướng dẫn chi tiết: 

1. Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả:

• Căn cứ pháp lí: điều 14 Luật sở hữu trí tuệ

1. Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm
2. Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;
3. Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;
4. Tác phẩm báo chí
5. Tác phẩm âm nhạc
6. Tác phảm sân khấu
7. Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh)
8. Tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng
9. Tác phẩm nhiếp ảnh
10. Tác phẩm kiến trúc
11. Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;
12. Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;
13. Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu
14. Tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ theo quy định tại khoản 1. Điều này nếu không gây phương hại đến quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh
15. Tác phẩm được bảo hộ quy định tại khoản 1 và khoản 2. Điều này phải do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác”.
16. Nội dung quyền tác giả

• Căn cứ pháp lí: điều 18, 19, 20 Luật Sở hữu trí tuệw
• Nội dung:
• Các quyền nhân thân thuộc quyền tác giả (điều 19)

1. Quyền đặt tên cho tác phẩm: Tác giả có quyền chuyển quyền sử dụng quyền đặt tên tác phẩm cho tổ chức, cá nhân nhận chuyển giao quyền tài sản quy định tại khoản 1 điều 20 của Luật này;
2. Quyền đứn tên tác phẩm: Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
3. Quyền công bố tác phẩm hoặc  cho phép người khác công bố tác phẩm
4. Quyền bảo vệ sự toàn vẹn tác phẩm: Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm không bao giờ cho người khác xuyên tạc; không cho người khác sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kì hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả

• Các quyền tài sản thuộc quyền tác giả:

1. Làm tác phẩm phái sinh
2. Biểu diễn tác phẩm trước công chúng trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các bản ghi âm, ghi hình hoặc bất kì phương tiện kỹ thuật nào tại địa điểm mà công chúng có thể tiếp cận được nhưng công chúng không thể tự do lựa chọn thời gian và từng phần tác phẩm;
3. Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc một phần tác phẩm bằng bất kì phương tiện hay hình thức nào, trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản 3 Điều này;
4. Phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng bản gốc hoặc bản sao tác phẩm thông qua bán hoặc hình thức chuyển giao quyền sở hữu khác đối với bản gốc, bản sao tác phẩm dưới dạng hữu hinh, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 3 Điều này;
5. Phát sóng, truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kì phương tiện kỹ thuật nào khác, bao gồm cả việc cung cấp tác phẩm đến công chúng theo cách mà công chúng có thể tiếp cận được tại địa điểm và thời gian do họ lựa chọn;
6. Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính trừ trường hợp máy tính đó không phải là đối tượng của việc cho thuê.

Câu 2: Việc tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ được thực hiện như thế nào trong văn bản đọc hiểu Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người (Hoàng Ngọc Thiến)?

Hướng dẫn chi tiết: 

Việc tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ được thực hiện trong văn bản đọc hiểu Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người (Hoàng Ngọc Thiến): Khi trích dẫn hợp lí câu nói nổi tiếng của những người nhà thơ, nhà văn, tác giả đã ghi rõ tên tác giả, nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm và để thông tin trích dẫn trong dấu ngoặc kép hoặc in nghiêng.

• “Người cao thượng không phải là không bao giờ đê tiện, người cao thượng biết rằng mình có những lúc đê tiện” (Bi-ê-lin-xki)
• Triết gia Se-ne-ca (Seneca) là người thấu hiểu điều này “vấn đề không phải là ở chỗ văn học nghệ thuật có thể cung cấp đạo đức mà ở chỗ chúng chuẩn bị tâm hồn cho sự tiếp thu đạo đức”.
• Câu Kiều “Mái tây đưể lạnh hương nguyền/ Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng”.

Câu 3: Ngày nay, việc học sinh, sinh viên sao chép (photocopy) sách để phục vụ học tập và nghiên cứu ngày càng phổ biến. Theo em, việc làm này trong trường hợp nào vi phạm Luật Sở hữu trí tuệ và trong trường hợp nào được Luật cho phép? 

Hướng dẫn chi tiết: