Giáo án ngữ văn 12 cánh diều

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Truyện truyền kì và mối quan hệ giữa truyện truyền kì với truyện cổ dân gian. 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

• GV đặt câu hỏi cho HS:

+ Trình bày hiểu biết của em về truyền kì cũng như mối quan hệ giữa truyện truyền kì và truyện cổ dân gian?

• HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

• HS thảo luận để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời một vài HS lên bảng trình bày, yêu cầu các HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Giá trị nhận thức, giáo dục và thẩm mỹ của văn học. 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

• GV đặt câu hỏi cho HS:

+ Trình bày vai trò của văn học trên các khía cạnh nhận thức, thẩm mỹ và giáo dục?

• HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

• HS thảo luận để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời đại diện HS lên bảng trình bày, yêu cầu các HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 3: Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật.

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

• GV đặt câu hỏi cho HS:

+ Trình bày khái niệm về ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật?

+ Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật có thể kết hợp cùng nhau không?

• HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

• HS thảo luận để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời 1 vài HS lên bảng trình bày, yêu cầu HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

1. Tìm hiểu chung

2. Truyện truyền kì

• Khái niệm:

Truyện truyền kì là một thể loại tự sự của văn học trung đại, tiếp thu từ văn học Trung Quốc. Tuy là văn học viết nhưng tuyện truyền kì dựa trên truyền thống tự sự dân gian.

• Đặc điểm:

+ Thường bắt gặp trong truyện truyền kì mô tip người hóa thần, người chết sống lại….

+ Nhân vật có sự tương giao giữa thần và người, cõi sống và cõi chết.

+ Truyện truyền kì thường dùng cái “kì” để nói cái “thực”.

+ Tác phẩm truyện truyền kì viết về những câu chuyện xảy ra trong quá khứ thường mượn “xưa” để nói “nay”. 

+ Yếu tố kì ảo trong truyện truyện kì vừa khiến câu chuyện thêm hấp dẫn, thú vị vừa kín đáo phản ảnh hiện thực và bộc lộ thái độ của người viết.

+ Truyện thường có lời bình mang hàm ý khuyên răn hoặc nêu lên một bài học cuộc sống.

1. Mối quan hệ giữa truyện truyền kì với truyện cổ dân gian.

+ Truyện truyền kì và truyện cổ dân gian cùng có chung mô hình về thế giới: sự song song tồn tại có tác động qua lại của thế giới (cõi trần) và thần tiên, ma quỷ (thiên đình, cõi âm). 

+ Truyện truyện kì là thể loại văn học viết, nơi mà vai trò của cá tính sáng tạo đã hiện diện. Vì thế các tác giả truyện truyền kì không chỉ tiếp thu những mô típ kì ảo của truyện cổ dân gian mà còn cải biến một cách sáng tạo những mô típ này để gửi gắm tâm sự cách nhìn riêng độc đáo về đời sống.

1. Giá trị nhận thức, giáo dục và thẩm mỹ của văn học. 

• Văn học giúp người đọc hiểu về đời sống hiện thực khách quan, hiểu người khác và hiểu chính mình từ đó góp phần hình thành hoặc làm biến đổi một cách tự nhiên giá trị, chuẩn mực đạo đức của người đọc.

•  Bên cạnh đó thông qua quá trình tiếp xúc của người đọc với thế giới hình tượng, tác phẩm văn học đem lại khoái cảm về cái đẹp.

• Giá trị nhận thức – giáo dục – thẩm mỹ đan bện với nhau và được tiếp nhận đồng thời trong quá trình người đọc tiếp xúc với tác phẩm. 

1. Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật.

• Ngôn ngữ trang trọng là ngôn ngữ thường được sử dụng trong các giao tiếp liên quan đến công việc chung như thuyết trình, giảng dạy, trao đổi ý kiến trong cuộc họp, phát biểu ý kiến trong lớp học…. hoặc viết báo cáo, đơn từ, làm bài, viết bài nghiên cứu… Ngôn ngữ trang trọng được gọt giũa cẩn thận. Từ ngữ và kiêu câu trong ngôn ngữ trang trọng phải bảo đảm chuẩn mực về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp và phong cách

+ Ngôn ngữ trang trọng thường được ưu tiên sử dụng từ ngữ toàn dân với nghĩa chính thống và lịch sự, không sử dụng tiếng lóng và từ thông tục, ít sử dụng câu đặc biệt hay câu rút gọn.

• Ngôn ngữ thân mật là kiểu ngôn ngữ thường được sử dụng trong phạm vi các giao tiếp hàng ngày như trò chuyện với bạn bè, người thân hoặc viết tin nhắn, viết thư cho bạn bè, người thân, viết nhật kí cá nhân… Ngôn ngữ thân mật thường sử dụng các từ ngữ có sắc thái gần gũi, dân dã phù hợp với mối quan hệ giữa các đối tượng giao tiếp.

+ Kiểu câu sử dụng trong ngôn ngữ thân mật đa dạng bao gồm câu đặc biệt, câu rút gọn….

• Trong thực tế có thể sử dụng kết hợp cả ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật. ngôn ngữ trang trọng đảm bảo tính lịch sư, quy thức của cuộc giao tiếp còn ngôn ngữ thân mật gia tăng tính tình cảm, xóa bỏ hoặc thu gọn khoảng cách giữa các đối tượng giao tiếp.