Đáp án Ngữ văn 12 chân trời sáng tạo Bài 4: Ôn tập

BÀI 4. SỰ THẬT VÀ TRANG VIẾT

ÔN TẬP

Câu 1: Nêu một số điểm tương đồng và khác biệt giữa hai thể loại phóng sự và nhật kí.

Hướng dẫn chi tiết:

Điểm tương đồng và khác biệt giữa phóng sự và nhật kí:

Điểm tương đồng:

• Cả hai loại văn bản đều ghi lại các sự kiện và hiện tượng trong đời sống xã hội.
• Để thu hút độc giả, cả phóng sự và nhật ký đều sử dụng ngôn ngữ sống động, mô tả chi tiết và có thể áp dụng các biện pháp tu từ.
• Cả phóng sự và nhật ký đều là nơi tác giả thể hiện quan điểm và suy nghĩ của mình về các sự kiện và hiện tượng mà họ ghi lại

Điểm khác biệt:

1. Tính chất:

• Phóng sự: Là một thể loại báo chí, phản ánh sự kiện, hiện tượng một cách chân thực, khách quan.
• Nhật kí: Là một thể loại văn học, ghi chép lại những cảm xúc, suy nghĩ của tác giả về cuộc sống.

2. Mục đích:

• Phóng sự là một thể loại báo chí, tập trung vào việc phản ánh sự kiện và hiện tượng một cách chân thực và khách quan.
• Nhật ký là một thể loại văn học, nơi tác giả ghi chép lại những cảm xúc và suy nghĩ cá nhân về cuộc sống

3. Nội dung:

• Phóng sự: Nội dung tập trung vào sự kiện, hiện tượng cụ thể, có thể có phỏng vấn, đối thoại, dẫn chứng...
• Nhật kí: Nội dung đa dạng, có thể ghi chép về nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống, từ những điều bình thường đến những điều quan trọng.

4. Hình thức:

• Phóng sự: Hình thức đa dạng, có thể viết theo nhiều kiểu như: phóng sự điều tra, phóng sự chân dung, phóng sự tường thuật...
• Nhật kí: Hình thức thường là ghi chép theo trình tự thời gian, có thể sử dụng nhiều hình thức ngôn ngữ khác nhau.

5. Tính khách quan:

• Phóng sự: Yêu cầu tính khách quan, trung thực trong việc ghi chép sự kiện.
• Nhật kí: Thể hiện quan điểm, suy nghĩ chủ quan của tác giả.

Câu 2: Điền thông tin phù hợp vào bảng sau:

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 3: Viết một đoạn đối thoại (khoảng bốn đến sáu lượt lời) giữa em và các bạn cùng lớp về việc viết nhật kí, sau đó phân tích đặc điểm ngôn ngữ thân mật trong đoạn hội thoại này.

Hướng dẫn chi tiết:

Đoạn đối thoại về việc viết nhật kí:

Minh: "Mấy bạn ơi, các bạn có viết nhật kí không?"

Lan: "Có chứ, mình viết nhật kí mỗi ngày. Viết nhật kí giúp mình ghi lại những kỷ niệm đẹp và những cảm xúc của mình trong ngày."

Hùng: "Mình cũng viết nhật kí, nhưng không thường xuyên như Lan. Mình chỉ viết khi có chuyện gì đặc biệt xảy ra."

Duy: "Mình thì không viết nhật kí. Mình thấy viết nhật kí mất thời gian và cũng không biết viết gì."

Minh: "Viết nhật kí có nhiều lợi ích lắm. Nó giúp mình sắp xếp lại suy nghĩ, giải tỏa căng thẳng và cũng là cách để lưu giữ những kỷ niệm đẹp."

Lan: "Đúng vậy. Mình cũng thấy viết nhật kí giúp mình hiểu rõ bản thân hơn. Khi đọc lại những gì mình đã viết, mình có thể thấy được sự thay đổi của bản thân theo thời gian."

Hùng: "Nghe hai bạn nói vậy, mình cũng muốn thử viết nhật kí. Có bạn nào có thể chia sẻ kinh nghiệm viết nhật kí không?"

Lan: "Theo mình, bạn nên bắt đầu bằng việc viết những gì bạn nghĩ và cảm thấy trong ngày. Bạn có thể viết về những điều bạn đã trải qua, những người bạn gặp gỡ, những cảm xúc của bạn về những sự kiện xảy ra xung quanh. Bạn cũng có thể viết về những ước mơ và dự định của bạn cho tương lai."

Minh: "Quan trọng là bạn phải kiên trì viết nhật kí. Ban đầu bạn có thể chỉ viết vài dòng mỗi ngày, nhưng dần dần bạn sẽ viết được nhiều hơn. Khi bạn đã quen với việc viết nhật kí, bạn sẽ thấy nó trở thành một thói quen và bạn sẽ không thể thiếu nó."

Duy: "Cảm ơn hai bạn. Mình sẽ thử viết nhật kí và xem sao."

Phân tích đặc điểm ngôn ngữ thân mật trong đoạn hội thoại:

• Sử dụng đại từ nhân xưng "mình": Đây là đại từ nhân xưng được sử dụng phổ biến trong giao tiếp thân mật giữa bạn bè.
• Sử dụng các từ ngữ : "chuyện gì", "mất thời gian", "không biết viết gì", "chia sẻ kinh nghiệm", "bắt đầu", "kiên trì", "thói quen", "không thể thiếu".
• Sử dụng các câu hỏi và câu cảm thán: "Có chứ", "Mình cũng thấy", "Nghe hai bạn nói vậy", "Cảm ơn hai bạn".
• Giọng điệu vui vẻ, cởi mở: Các bạn chia sẻ kinh nghiệm viết nhật kí với nhau một cách vui vẻ, cởi mở và không có sự gượng ép.

Câu 4: Tóm tắt các yêu cầu về nội dung, hình thức của văn bản thư trao đổi về một vấn đề bằng sơ đồ hoặc bảng biểu.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 5: Thiết kế một số tờ rơi thể hiện những điều cần lưu ý về vấn đề chọn trường hoặc chọn nghề, sau đó gửi đến bạn cùng lớp.

Hướng dẫn chi tiết:

Tờ rơi 1: Chọn trường

Mẹo chọn trường phù hợp:

• Xác định mục tiêu: Quyết định học ngành nào hoặc theo đuổi con đường học vấn như thế nào?
• Nghiên cứu kỹ thông tin: Khám phá về các trường đại học, cao đẳng, chương trình đào tạo, học phí, cơ sở vật chất,...
• Lựa chọn dựa trên năng lực bản thân: Xác định điểm mạnh và điểm yếu của bản thân để chọn trường phù hợp nhất.
• Tham khảo ý kiến của thầy cô, gia đình, bạn bè: Nhận lời khuyên hữu ích từ họ.
• Tham gia các buổi tư vấn tuyển sinh: Cơ hội gặp gỡ trực tiếp đại diện của các trường và nhận thông tin chi tiết.

Lưu ý:

• Chọn trường vì đam mê, không chọn trường vì "mốt": Hãy chọn trường có ngành học mà bạn thực sự yêu thích.
• Đừng chạy theo "thương hiệu": Chất lượng giáo dục không chỉ phụ thuộc vào thương hiệu trường.
• Cân nhắc yếu tố tài chính: Lựa chọn trường phù hợp với khả năng tài chính của gia đình.
• Hãy là chính mình: Không nên cố gắng thay đổi bản thân để phù hợp với môi trường trường học.

Câu 6: Trình bày ý kiến của bạn về tác hại của việc bóp méo sự thật.

Hướng dẫn chi tiết:

Tác hại:

1. Bóp méo sự thật: Vết nhơ cho đạo đức và lòng tin:

• Hủy hoại uy tín, danh dự: Bóp méo sự thật là hành động phi đạo đức, đánh cắp sự thật và tước đi quyền được nhìn nhận đúng đắn của con người. Thông tin sai lệch, xuyên tạc có thể bôi nhọ danh dự, vùi dập uy tín của cá nhân hoặc tổ chức, gây ra tổn thương khó phai mờ.

• Gây hoang mang, mất niềm tin: Khi sự thật bị bóp méo, con người chìm trong mớ thông tin nhiễu loạn, hoang mang, không biết đâu là thật, đâu là giả. Lòng tin vào hệ thống truyền thông, vào chính quyền và cả vào nhau dần dần bị bào mòn, tạo nên một xã hội mất niềm tin và chia rẽ.

2. Bóp méo sự thật: Rào cản cho sự phát triển:

• Cản trở sự tiến bộ khoa học: Khi thông tin khoa học bị bóp méo, bị lợi dụng cho mục đích cá nhân hay chính trị, sự phát triển khoa học bị cản trở, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho xã hội.
• Kìm hãm sự đổi mới sáng tạo: Bóp méo sự thật tạo ra môi trường độc hại, thiếu minh bạch, kìm hãm tinh thần sáng tạo, đổi mới, vốn là yếu tố then chốt cho sự phát triển của bất kỳ quốc gia nào.

3. Bóp méo sự thật: Nguy cơ cho an ninh quốc gia:

• Gây bất ổn xã hội: Bóp méo sự thật, đặc biệt là trong các vấn đề nhạy cảm như chính trị, tôn giáo, có thể kích động bạo lực, gây bất ổn xã hội, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.
• Làm suy yếu lòng yêu nước: Khi niềm tin vào chính quyền, vào hệ thống thông tin bị sụp đổ, lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết dân tộc cũng bị suy yếu, tạo cơ hội cho các thế lực thù địch lợi dụng.

=> Bóp méo sự thật là hành động đáng lên án và cần được ngăn chặn. Mỗi người cần nhận thức trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ sự thật, chia sẻ thông tin đúng đắn, hỗ trợ xây dựng một cộng đồng văn minh, phát triển và an toàn

=> Hãy chung tay đẩy lùi hành vi bóp méo sự thật! Hãy trở thành những người bảo vệ sự thật, lan tỏa thông tin chính xác, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn cho chính bản thân chúng ta và cho thế hệ tương lai.