Giáo án dạy thêm ngữ văn 12 chân trời sáng tạo

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác giả - tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về văn bản Tràng giang, trả lời câu hỏi:

- Trình bày một số hiểu biết của em về tác giả?

- Trình bày hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ.

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.  

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận.

- GV mời 1 – 2 HS trình bày các nội dung:

+ Hiểu biết về tác giả

+ Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV chia HS cả lớp thành 5 nhóm.

- GV yêu cầu các nhóm đọc văn bản Tràng giang và trả lời câu hỏi:

+Em hiểu như thế nào về nhan đề và lời đề từ của bài thơ?

+ Em hãy trình bày nội dung khổ 1-2-3-4 của bài thơ?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ. 

- GV quan sát, hỗ trợ các nhóm (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời đại diện 5 nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các nhóm lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho nhóm bạn (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3: Tổng kết

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân: Trình bày đặc sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- HS làm việc cá nhân, rút ra kết luận theo thể loại về văn bản.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời đại 1 – 2 HS trình bày về nội dung, hình thức văn bản.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Hiểu biết chung về tác giả - tác phẩm

a. Tác giả

- Tên khai sinh: Cù Huy Cận.

- Sinh năm: 1919 – 2005.

- Quê quán: Làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

- Huy Cận được bầu vào Ủy ban dân tộc giải phóng toàn quốc. Sau CMT8 ông giữ nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền.

- Huy Cận yêu thích thơ ca Việt Nam, thơ đường và chịu nhiều sự ảnh hưởng sâu sắc của văn học Pháp.

- Tác phẩm tiêu biểu: Lửa thiêng, Vũ trụ ca, Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa.

b. Xuất xứ tác phẩm

- In trong tập Lửa thiêng.

- Vào mùa thu năm 1939 khi đứng trước sông Hồng mênh mênh sông nước.

- Bài thơ khắc họa khung cảnh mênh mông thông qua đó nhà thơ bộc lộ lòng yêu nước thầm kín mà sâu sắc.

2. Nhắc lại kiến thức bài học

a. Nhan đề và lời đề từ

- Nhan đề:

+ Từ hán việt “Trang giang” hai âm “ang”, âm mở tạo nên tiếng vang.

+ Vần “ang” tạo dự âm vang xa, trầm lắng, mênh mông.

=> Gợi không khí cổ kính khái quát nỗi buồn mênh mang rợn ngợp.

b. Lời đề từ:

+ Thâu tóm cả tình: “bâng khuâng”, “nhớ” và cảnh “trời rộng”, “sông dài”.

+ Thể hiện nội dung tư tưởng và ý đồ nghệ thuật của tác giả.

+ Nỗi buồn trước cảnh vũ trụ bao la bát ngát.

+ Hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, tâm sự của cái tôi cô đơn mang nhiều nỗi niềm.

1. Khổ 1

+ Hình ảnh: sóng gợn, thuyền, nước song song…=> sông nước mênh mông, vô tận

+ Củi một cành khô >< lạc mấy dòng => sự chìm nổi cô đơn biểu tượng về thân phận con người lênh đênh.

+ Tâm trạng: buồn điệp điệp thể hiện nỗi buồn da diết, miên man.

=> Hình ảnh, nhạc điệu và cách gieo vần nhịp nhàng và dùng nhiều từ láy, khổ thơ diễn tả nỗi buồn trầm lắng trước thiên nhiên.

d. Khổ 2

- Cảnh thiên nhiên: cồn nhỏ lơ thơ, gió đìu hiu.

- Âm thanh: tiếng chợ chiều…

- Hình ảnh: trời sâu chót vót.

=> Cách gieo vần tài tình, âm hưởng trầm bổng… nhà thơ cố tìm sự giao cảm với vũ trụ cao rộng nhưng tất cả đều đóng kín.

e. Khổ 3

- Hình ảnh: bèo dạt.

- Câu hỏi: về đâu.

- Không cầu không đò => không có sự giao lưu kết nối.

=> Bức tranh thiên nhiên thấm đượm tình người mang nặng nỗi buồn bâng khuâng, nỗi bơ vơ của kiếp người.

f. Khổ 4

- Hình ảnh ước lệ, cổ điển: mây chim….

- Tâm trạng: không khói âm hưởng thơ Đường nhưng thể hiện mới.

=> Đằng sau nỗi buồn nỗi sầu trước không gian và vũ trụ là tâm sự yêu nước thầm kín của một tri thức bơ vơ, bế tắc trước cuộc đời.

3. Tổng kết

a. Nội dung

+ Tràng giang” là một bài thơ mới mang vẻ đẹp cổ điển, qua tác phẩm Huy Cận bộc lộ nỗi buồn của cái tôi cô đơn trước vũ trụ rộng lớn, nỗi sầu nhân thế, niềm khao khát hòa nhập với cuộc đời và tình cảm tha thiết đối với quê hương, đất nước mà thầm kín.

b. Nghệ thuật

+ Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại.

+ Bút pháp tả cảnh giàu tính tạo hình, hệ thống từ láy giàu giá trị biểu cảm.

Trường THPT:………………………

Lớp:…………………………………..

Họ và tên:……………………………..

PHIẾU BÀI TẬP

VĂN BẢN TRÀNG GIANG

Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Ấn tượng về một vòm trời mỗi lúc một thêm cao, sâu đến rợn ngợp trong dòng thơ "Nắng xuống, trời lên sâu chót vót" (Tràng giang, Huy Cận) không được trực tiếp tạo ra từ đâu?

A. Từ sắc vàng của "nắng", sắc xanh của "trời".

B. Từ cách dùng các động từ vận động (xuống, lên).

C. Từ cấu trúc đăng đối ("nắng xuống, trời lên").

D. Từ kết hợp từ độc đáo (sâu chót vót).

Câu 2: Nỗi buồn mênh mông trước cảnh trời rộng sông dài được Huy Cận nhấn mạnh bằng ý thơ:

A. Sự thiếu vắng những bến đò, cây cầu nối hai bờ Tràng giang.

B. Sự thiếu vắng âm thanh cuộc sống con người.

C. Sự thiếu vắng màu sắc của khung cảnh thiên nhiên.

D. Sự thiếu vắng hình ảnh của sự sống con người.

Câu 3: Ấn tượng, cảm giác chung dễ thấy nhất về khung cảnh, không khí của "tràng giang" trong bài thơ Tràng giang của Huy Cận toát ra từ khổ thơ thứ hai là gì?

A. Hoang vắng, trơ trọi, quạnh quẽ.

B. Trơ trọi, hoang vắng.

C. Quạnh quẽ.

D. Hoang vắng.

Câu 4: Trong khổ hai bài Tràng giang của Huy Cận, thi sĩ dùng cái gì để diễn tả sự vắng lặng, cô tịch của không gian?

A. Sự thiếu vắng hình ảnh sự sống con người.

B. Sự thiếu vắng tình người.

C. Sự thiếu vắng âm thanh và ánh sáng.

D. Sự thiếu vắng âm thanh sự sống con người.

Câu 5: Theo Huy Cận, viết câu thơ "Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu" trong bài Tràng giang, ông đã học tập từ một câu thơ dịch "Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò" thuộc tác phẩm nào?

A. Chinh phụ ngâm.

B. Thu hứng.

C. Cung oán ngâm khúc.

D. Tì bà hành.

Câu 6: Âm điệu chung của bài thơ là gì?

A. Nhẹ nhàng, thanh thoát.

B. Buồn man mác, sâu lắng.

C. Vui tươi, hóm hỉnh, dí dỏm.

D. Sinh động, nhộn nhịp.