Đáp án Ngữ văn 12 chân trời sáng tạo Bài 4: Văn bản. Trên những chặng đường hành quân

BÀI 4. SỰ THẬT VÀ TRANG VIẾT

VĂN BẢN. TRÊN NHỮNG CHẶNG ĐƯỜNG HÀNH QUÂN

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Vì sao tuổi thanh xuân được xem là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người?

Hướng dẫn chi tiết:

Tuổi thanh xuân được xem là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người bởi những lý do sau:

Tuổi thanh xuân là giai đoạn đặc biệt trong cuộc đời, khi con người có sức khỏe tốt và tràn đầy năng lượng. Đây là thời kỳ của những ước mơ, hoài bão, và nhiệt huyết để theo đuổi mục tiêu. Con người ở độ tuổi này dám nghĩ dám làm, không ngại thử thách và sẵn sàng đối mặt với khó khăn. Khả năng tiếp thu kiến thức mới của họ cũng rất nhanh chóng và hiệu quả. Thanh xuân còn là thời điểm lý tưởng để kết bạn và xây dựng những mối quan hệ đẹp đẽ. So với những giai đoạn khác, tuổi thanh xuân ít gò ép và trách nhiệm hơn, mang lại cho con người nhiều cơ hội khám phá bản thân và theo đuổi sở thích một cách tự do.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Những chi tiết này thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả?

Hướng dẫn chi tiết:

Những chi tiết này thể hiện sự tự hào vui sướng của tác giả khi được nhập ngũ.

Câu hỏi: Qua đoạn văn này, bạn hình dung thế nào về bối cảnh của cuộc hành quân?

Hướng dẫn chi tiết:

Bối cảnh cuộc hành quân được mô tả là khắc nghiệt và đầy thách thức, là biểu tượng cho sự nhiệt huyết và cam go của những người lính trẻ tuổi trên hành trình chiến đấu vì tự do và độc lập của quê hương.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Nêu những đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản.

Hướng dẫn chi tiết:

Những đặc điểm của thể loại nhật ký được thể hiện rõ nét trong văn bản này thông qua sự chân thực, gần gũi và cá nhân hóa. Không chỉ ghi lại các sự kiện, địa danh, con người, và thời gian một cách xác thực, nhật ký còn thể hiện suy nghĩ và cảm xúc sâu sắc của tác giả

Câu 2: Nêu tên và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn văn sau:

“Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí… Sung sướng và hãnh diện biết bao, ơi xóm làng yêu quý, ngủ yên, ngủ yên, có anh bộ đội thức canh trời. Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành… Ta bước nhẹ, lâng lâng một mùi hương quen thuộc. Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…”

Hướng dẫn chi tiết:

Các biện pháp tu từ trong đoạn văn và tác dụng:

1. So sánh:

• "Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí"

Tác dụng:

• So sánh đêm trăng sáng với bài thơ, trang nhật kí để làm nổi bật vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của đêm.
• Gợi cảm giác lãng mạn, bâng khuâng, xúc động của nhân vật "tôi".

2. Ẩn dụ:

• "Có anh bộ đội thức canh trời"

Tác dụng:

• Nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của người lính trong việc bảo vệ quê hương.
• Tạo niềm tin, sự an tâm cho người dân xóm làng.

3. Nhân hóa:

• "Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành"

Tác dụng:

• Gây sự gần gũi, gắn bó giữa người lính và quê hương.
• Làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có sức sống.

4. Điệp ngữ:

• "Ngủ yên, ngủ yên"

Tác dụng:

• Nhấn mạnh sự bình yên của xóm làng.
• Thể hiện niềm tự hào, sung sướng của người lính khi được canh gác quê hương.

5. Liệt kê:

• "Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…"

Tác dụng:

• Miêu tả sự đổi thay của thiên nhiên theo mùa.
• Gợi cảm giác hân hoan, náo nức khi mùa quả chín sắp đến.

Câu 3: Liệt kê một số chi tiết có tính xác thực trong nhật kí ngày 10/4/1972 (địa danh, con người, thời gian, sự kiện…) và cho biết tác dụng của chúng.

Hướng dẫn chi tiết:

Về các chi tiết có tính xác thực trong nhật ký ngày 10/4/1972, có thể liệt kê như:

• Địa danh: Chiến trường Quảng Trị.
• Con người: Các đồng đội và bản thân tác giả.
• Thời gian: Giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh Việt Nam.
• Sự kiện: Cuộc hành quân và những trải nghiệm trên đường.

Những chi tiết này giúp người đọc cảm nhận được không khí của chiến tranh, sự gian khổ của cuộc sống lính và tinh thần chiến đấu kiên cường của những người lính trẻ, làm tăng tính chân thật của văn bản.

Câu 4: Theo bạn, văn bản trên có sử dụng yếu tố hư cấu hay không? Nếu có, hãy nêu ví dụ, nếu không, cho biết vì sao.

Hướng dẫn chi tiết:

Văn bản này không sử dụng yếu tố hư cấu vì mọi chi tiết đều dựa trên sự kiện có thật và trải nghiệm cá nhân của tác giả, làm cho nhật ký trở nên sống động và có sức thuyết phục mạnh mẽ.

Câu 5: Xác định cảm hứng chủ đạo của văn bản.

Hướng dẫn chi tiết:

Cảm hứng chủ đạo của văn bản là tình yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc và niềm tin vào chiến thắng.

Câu 6: Bạn có nhận xét gì về cái “tôi" của tác giả nhật kí qua văn bản?

Hướng dẫn chi tiết:

Cái "tôi" của tác giả nhật ký thể hiện sự trưởng thành, sâu sắc và lòng yêu nước mạnh mẽ, đồng thời phản ánh tâm trạng chung của thế hệ trẻ trong thời kỳ chiến tranh. Tác phẩm này không chỉ đầy cảm hứng và tư tưởng mà còn giúp làm sáng tỏ bức tranh lịch sử phức tạp của Việt Nam trong thời điểm đó.