Đáp án Sinh học 10 chân trời sáng tạo Bài 31: Virus gây bệnh (P1)
File đáp án Sinh học 10 chân trời sáng tạo Bài 31: Virus gây bệnh (P1). Toàn bộ câu hỏi, bài tập ở trong bài học đều có đáp án. Tài liệu dạng file word, tải về dễ dàng. File đáp án này giúp kiểm tra nhanh kết quả. Chỉ có đáp án nên giúp học sinh tư duy, tránh học vẹt
Xem: => Giáo án sinh học 10 chân trời sáng tạo (bản word)
BÀI 31 - VIRUS GÂY BỆNH
MỞ ĐẦU
Câu 1: Khi người bệnh (do nhiễm virus) hắt hơi, virus theo hàng ngàn giọt bắn bay vào trong không khí và có khả năng lây truyền bệnh cho những người khác. Ngoài ra, virus còn có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau. Để hạn chế sự lây truyền virus, chúng ta cần thực hiện những biện pháp gì?
Trả lời:
- Một số biện pháp hạn chế sự lây truyền của virus:
- Chăm sóc sức khỏe bản thân, tăng cường sức đề kháng.
- Tiêm vaccine đầy đủ theo quy định.
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân, nơi ở sạch sẽ.
- Căn cứ vào cơ chế lây truyền của mỗi loại virus để có thêm biện pháp phòng chống khác nhau:
- Đối với virus lây truyền qua đường hô hấp: Đeo khẩu trang thường xuyên nơi công cộng, nơi tập trung đông người,…; rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay; giữ khoảng cách an toàn khi tiếp xúc với người khác;…
- Đối với virus lây truyền qua đường tiêu hóa: Thực hiện ăn uống hợp vệ sinh; không dùng chung bát đũa, li uống nước,… với người khác;…
- Đối với virus lây truyền qua đường tình dục: Sống lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội,…
- Đối với virus lây truyền từ mẹ sang con: Tiêm vaccine đầy đủ trước khi mang thai, nếu mẹ bị nhiễm virus thì cần chữa khỏi trước khi sinh con,…
I. PHƯƠNG THỨC LÂY TRUYỀN VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG BỆNH DO VIRUS GÂY RA
Câu 1: Hãy trình bày các phương thức lây truyền bệnh do virus gây ra ở người, động vật và thực vật.
Trả lời:
- Phương thức truyền ngang (từ cá thể này sang cá thể khác)
- Truyền dọc (từ cơ thể mẹ sang cơ thể con)
Câu 2: Vì sao virus không thể tự lây truyền từ cây này sang cây khác?
Trả lời:
Vì tế bào thực vật có vách cellulose nên virus không thể tự lây nhiễm từ cây này sang cây khác.
Câu hỏi 3: Quan sát hình 31.1, hãy phân tích các con đường lây nhiễm SAS-CoV-2.
Trả lời:
Phương thức truyền ngang: Từ người bệnh tới người không bị bệnh thông qua các giọt bắn nhỏ mang virus hoặc các giọt bắn trong phạm vi 1m. Ngoài ra có thể lâu nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp như bắt tay, ôm, hôn,.. hoặc tiếp xúc gián tiếp qua các loại đồ ăn, đồ vật khác.
Câu 4: Quan sát Hình 31.2, hãy trình bày con đường lây nhiễm virus ở thực vật qua côn trùng.
Trả lời:
- Con đường lây nhiễm virus ở thực vật qua côn trùng:
- Khi côn trùng đốt vào cây bị nhiễm virus, virus sẽ theo thức ăn đi vào trong cơ thể của côn trùng. Tại đây virus xâm nhập bào tuyến nước bọt. Sau đó, khi côn trùng đốt vào tế bào sạch virus thì virus từ tuyến nước bọt ,qua kênh nước bọt của côn trùng xâm nhập vào tế bào đó.
Luyện tập:
- Vì sao bệnh do virus gây ra lây lan nhanh, rộng và khó kiểm soát?
- Quan sát Hình 31.3, hãy phân tích khả năng lây truyền của virus trong không khí qua các giọt tiết.
Trả lời:
- Bệnh do virus gây ra lây lan nhanh, rộng và khó kiểm soát: Bởi vì có rất nhiều con đường truyền virus từ người nhiễm bệnh sang người không nhiễm bệnh.
- Tùy từng loại virus mà khả năng lây truyền virus trong không khí là khác nhau. Bệnh do virus Ebola có khả năng lây nhiễm qua các giọt tiết là trong khoảng dưới 1,8 m. Còn đối với virus gây bệnh sởi là lớn hơn 1,8m.
Câu 5: Dựa vào triệu chứng và cơ chế lây truyền của một số bệnh do virus gây ra trong bảng 31.1, 31.2, 31.3, hãy nêu các biện pháp phòng chống virus cho từng loại bệnh trên.
Trả lời:
Các biện pháp phòng chống các bệnh do virus gây ra ở người
Tên bệnh | Biện pháp phòng chống |
HIV/AIDS | - Sống lành mạnh, chung thuỷ một vợ một chồng. Không quan hệ tình dục bừa bãi. - Trong trường hợp quan hệ tình dục với một đối tượng chưa rõ có bị nhiễm HIV không, cần phải thực hiện tình dục an toàn để bảo vệ cho bản thân bằng cách sử dụng bao cao su mới đúng cách. - Dùng thuốc diệt tinh trùng và HIV: phổ biến là Nonoxynol-9 (Menfagol) được làm dưới dạng kem bôi, viên đặt, hoặc tẩm vào màng xốp, bao cao su. - Không tiêm chích ma túy. - Chỉ truyền máu và các chế phẩm máu khi thật cần thiết, và chỉ nhận máu và các chế phẩm máu đã xét nghiệm HIV. - Hạn chế tiêm chích. Chỉ sử dụng bơm kim tiêm vô trùng. Không dùng chung bơm kim tiêm. Sử dụng dụng cụ đã tiệt trùng khi phẫu thuật, xăm, xỏ lỗ, châm cứu... - Tránh tiếp xúc trực tiếp với các dịch cơ thể của người nhiễm HIV - Dùng riêng đồ dùng cá nhân: dao cạo, bàn chải răng, bấm móng tay,... - Phụ nữ nhiễm HIV không nên mang thai, vì tỷ lệ lây truyền HIV sang con là 30%. Nếu có thai thì uống thuốc dự phòng theo hướng dẫn của bác sĩ. |
Sởi Đức | - Cách phòng bệnh đặc hiệu là tiêm vắc xin Rubella đơn giá hoặc phối hợp vắc xin Sởi - Rubella đầy đủ và đúng lịch cho trẻ em từ 1 tuổi đến 14 tuổi; phụ nữ nên tiêm phòng trước khi có thai ít nhất 3 tháng, khi đã mang thai thì không nên tiêm. - Không tiếp xúc gần với người nghi mắc bệnh Rubella. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng. - Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt và răng miệng hàng ngày. Đảm bảo nhà ở và nhà vệ sinh thông thoáng, sạch sẽ. Tăng cường dinh dưỡng. - Đối với nhà trẻ, mẫu giáo, trường học nơi tập trung đông trẻ em cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng; thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường. - Khi phát hiện có các dấu hiệu nghi mắc bệnh Rubella cần được cách ly và đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời. |
Viêm đường hô hấp cấp | - Tránh tiếp xúc với người bị bệnh đường hô hấp cấp tính. Khi cần tiếp xúc với người bệnh, phải đeo khẩu trang y tế và giữ khoảng cách khi tiếp xúc. - Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi; tốt nhất bằng khăn vải hoặc khăn tay khi ho hoặc hắt hơi để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp, sau đó hủy hoặc giặt sạch khăn ngay. - Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng. - Thường xuyên súc họng bằng nước sát khuẩn miệng. - Tăng cường thông khí nơi làm việc, nhà ở, trường học, cơ sở y tế,... bằng cách mở các cửa ra vào và cửa sổ, hạn chế sử dụng điều hòa. - Thường xuyên lau nền nhà, tay nắm cửa và bề mặt các đồ vật trong nhà bằng các chất tẩy rửa thông thường, như xà phòng và các dung dịch khử khuẩn thông thường khác. - Tăng cường sức khỏe bằng ăn uống, nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý, luyện tập thể thao. - Nếu thấy có biểu hiện của bệnh viêm đường hô hấp cấp tính, phải thông báo ngay cho cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, cách ly và điều trị kịp thời. |
Các biện pháp phòng chống các bệnh do virus gây ra ở động vật
Tên bệnh | Biện pháp phòng chống |
Dịch tả lợn Châu Phi | - Chuồng trại sạch sẽ thoáng mát, có tường rào bao quanh khu vực chăn nuôi. Nước thải, chất thải phải được xử lí, không đổ trực tiếp ra ngoài môi trường. Bố trí máng ăn uống riêng - Về lợn giống: Lợn nhập phải có nguồn gốc rõ ràng, khỏe mạnh. Trước khi nhập đàn phải nuôi cách lí 2 tuần. - Chăm sóc nuôi dưỡng: Sử dụng thức ăn có nguồn gốc rõ ràng, nước phải sạch không sử dụng trực tiếp từ các ao, hồ, sông. Tiêm phòng đầy đủ, vệ sinh chuồng trại định kỳ. Hạn chế người ra vào khu chăn nuôi. |
Cúm gia cầm H5N1 | - Bảo vệ những con gia cầm nuôi có khả năng tiếp xúc với những con chim hoang dã, chẳng hạn như đàn nhỏ khi chạy ngoài trời. - Kiểm soát sự tiếp xúc của người và các thiết bị đến chuồng gia cầm - Duy trì vệ sinh các vật dụng, chuồng trại, thiết bị, phương tiện và giày dép. Khử trùng thường xuyên. - Tránh đưa gia cầm chưa rõ tình trạng bệnh vào đàn. - Báo cáo khi gia cầm bị bệnh hoặc chết - Xử lý phân chuồng và gia cầm chết một cách phù hợp. - Duy trì giám sát: Tối thiểu cần tuân thủ theo các quy định của địa phương liên quan đến giám sát và kiểm định đàn giống. |
Bệnh đốm trắng ở tôm | - Diệt tất cả các vật chủ trung gian truyền bệnh bằng vôi hoặc hóa chất, lấp hết các hang ở bờ ao để cua còng không có nơi trú ẩn. Rào lưới để ngăn chim, ngăn giáp xác từ các ao khác vào ao nuôi. - Vét sạch bùn đáy ao, sau đó tiến hành rải vôi và phơi ao từ 5 -7 ngày. - Cấp nước vào ao nuôi qua màng lọc - Tiến hành diệt khuẩn ao nuôi để loại bỏ hoàn toàn các mầm bệnh, sau đó cấy men vi sinh để gây màu nước trước khi thả giống. - Chọn con giống chất lượng, che bạt vào mùa đông để duy trì nhiệt độ trong ao nuôi nhằm ngăn chặn dịch bệnh bùng phát. - Trong trường hợp ao tôm bị đốm trắng, thực hiện các biện pháp cách ly ngay. Nếu tôm đã đạt kích cỡ thương phẩm thì thu hoạch sớm để tránh thiệt hại - Xử lý tôm chết phải đem đi xa khu vực nuôi, chôn cùng với vôi bột, không vứt tôm bị đốm trắng ra môi trường bên ngoài. |
Luyện tập: Hãy nêu các phương pháp làm tăng sức đề kháng của con người, động vật và thực vật.
Trả lời:
Các phương pháp làm tăng sức đề kháng của con người, động vật và thực vật:
- Tiêm vacine
- Ăn uống đủ chất
- Tập thể dục thể thao thường xuyên
- ...
Câu 6: Biến thể của virus là gì? Vì sao virus có nhiều biến thể?
Trả lời:
Bởi vì sau nhiều lần virus nhân lên trong tế bào vật chủ, bộ gene của chúng có thể bị đột biến và thay đổi so với bộ gên ban đầu, tạo ra các biến thể mới.
Câu 7: Quan sát hình 31.4, hãy cho biết các biến thể của SARS-CoV-2 khác nhau ở điểm nào?
Trả lời:
Các biến thể của SARS-CoV-2 khác nhau ở điểm tổng số đột biến đặc trưng, đột biến gene S từ đó thay đổi các chức năng có thể xảy ra như lấy truyền hiệu quả hơn, giảm liên kết với kháng thể, giảm hiệu quả của vaccine hơn so với chủng gốc.
Luyện tập: Vì sao các biến thể mới của virus lại nguy hiểm hơn biến thể cũ?
Trả lời:
Các biến thể mới thường có khả năng lây nhiễm cao hơn, tăng khả năng xâm nhập vào các tế bào vật chủ, do đó các biến thể mới virus có khả năng lẩn tránh hệ miễn dịch.
=> Giáo án sinh học 10 chân trời bài 31: Virus gây bệnh (2 tiết)