Đáp án Tiếng Việt 5 chân trời Chủ điểm 5 Bài 8: Dưới những tán xanh

BÀI 42. DƯỚI NHỮNG TÁN XANH

KHỞI ĐỘNG                   

Câu hỏi: Chia sẻ với bạn về việc trồng và chăm sóc cây ở trường hoặc ở nhà em.

Hướng dẫn chi tiết:

Việc trồng và chăm soc cây ở trường hoặc ở nhà em:

• Đảm bảo đủ ánh sáng cho cây phát triển: cây cảnh cần ánh sáng để quang hợp. Đặt cây ở vị trí có ánh sáng tự nhiên hoặc sử dụng đèn phát ra ánh sáng giống ánh sáng mặt tời. Các cửa sổ hướng nam thường có ánh sáng mạnh, còn cửa số hướng bắc có ánh sáng yếu

• Tưới nưới đúng cách: tưới nước khi đất khô, không uống quá nhiều. Sử dụng 

• Bón phân thích hợp: sử dụng bình phun nước để phun cho cây, và phun ngày 2 lần trong mùa hè và một lần trong mùa đông.

• Cắt tỉa và bảo dưỡng cây: loại bỏ lá cũ, cây chết và cắt tỉa cây luôn xanh tốt

• Chọn chậu có độ thoát nước tốt: chậu cây cảnh nên có đĩa đệm bên dưới để dễ dàng di chuyển và thoát nước tốt.

ĐỌC: DƯỚI NHỮNG TÁN XANH

Câu hỏi, bài tập:

Câu 1: Cây di sản Việt Nam được tuyển chọn, công nhận theo tiêu chí nào?

Hướng dẫn chi tiết:

 Các cây gỗ lớn (trên 100 năm tuổi đối với cây trồng và trên 200 năm tuổi đối với cây tự nhiên) hoặc có giá trị về cảnh quan, môi trường, khoa học, văn hoá, lịch sử,... được công nhận là cây di sản.

Câu 2: Tìm những chi tiết cho thấy Giàn Gừa rất lớn và rất đẹp.

Hướng dẫn chi tiết:

Giàn Gừa cao khoảng 15 mét, tán lá vươn rộng ra một vùng mênh mông xanh mát, đan quyện xoắn xuýt như một tấm lưới khổng lồ. Bộ rễ chằng chịt, giăng đầy trên mặt đắt, trông như những con rắn.

Câu 3: Việc bảo tồn Giàn Gừa đã đem lại hiệu quả như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Việc bảo tồn Giàn Gừa đã giúp cho chúng phát triển lên tới 4.000 mét vuông.

Câu 4: Hình ảnh “những cành gừa in hẳn vết tích chiến tranh vẫn đâm chồi, vươn mình tỏa rợp bóng mát, những tán xanh vẫn rì rào khúc hát mến thương.” gửi gắm thông điệp gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Hình ảnh “những cành gừa in hẳn vết tích chiến tranh vẫn đâm chồi, vươn mình tỏa rợp bóng mát, những tán xanh vẫn rì rào khúc hát mến thương” gửi gắm thông điệp mạnh mẽ về sức mạnh của sự sống, khả năng phục hồi và tái sinh không ngừng của thiên nhiên cũng như con người trước những tổn thương và khó khăn. Dù trải qua những thời kỳ đau thương của chiến tranh, với những vết tích còn đọng lại, thiên nhiên vẫn có khả năng vươn lên, đâm chồi nảy lộc, mang lại bóng mát và sức sống mới.

Thông điệp này còn nhấn mạnh sự bền bỉ và lòng kiên nhẫn, cho thấy dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất, hy vọng và sự sống vẫn có thể mọc lên từ những vết thương, mang lại sự tươi mới và hy vọng. Hơn nữa, "những tán xanh vẫn rì rào khúc hát mến thương" còn biểu lộ tình yêu, sự mến thương mà thiên nhiên dành cho loài người, một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và trân trọng cuộc sống.

Câu 5: Theo em, thiếu nhi Việt Nam có thể đóng góp những gì trong hành trình bảo vệ cây di sản?

Hướng dẫn chi tiết:

Thiếu nhi Việt Nam có thể đóng góp vào hành trình bảo vệ cây di sản bằng nhiều cách thiết thực và ý nghĩa:

- Trồng và chăm sóc cây xanh: Thiếu nhi có thể tham gia vào các hoạt động trồng cây, chăm sóc cây xanh trong cộng đồng. Việc này không chỉ giúp bảo vệ cây di sản mà còn tạo ra môi trường xanh sạch, cải thiện không gian sống.

- Nâng cao ý thức: Thiếu nhi có thể tích cực học hỏi và nâng cao ý thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ cây di sản cũng như môi trường xung quanh. Việc hiểu biết sâu sắc sẽ giúp các em trở thành những người bảo vệ môi trường nhiệt huyết từ nhỏ.

- Tham gia các hoạt động: Các em có thể tham gia vào các hoạt động, dự án bảo vệ và chăm sóc cây di sản do trường học, địa phương hoặc các tổ chức môi trường tổ chức. Việc tham gia trực tiếp không chỉ giúp các em có trải nghiệm thực tế mà còn góp phần lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường đến cộng đồng.

- Lan tỏa thông điệp: Các em thiếu nhi có thể sử dụng sức mạnh của mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác để lan tỏa thông điệp về việc bảo vệ cây di sản đến bạn bè, gia đình và cộng đồng. Việc chia sẻ kiến thức và kêu gọi mọi người cùng tham gia bảo vệ cây di sản sẽ tạo ra một ảnh hưởng tích cực rộng lớn.

- Tổ chức sự kiện: Các em có thể cùng nhau tổ chức các sự kiện như trồng cây, vệ sinh môi trường xung quanh khu vực có cây di sản, hay tổ chức các buổi học về giá trị của cây di sản và cách bảo vệ chúng.

- Tham gia các cuộc thi: Tham gia vào các cuộc thi vẽ, viết luận hoặc dự án sáng tạo về chủ đề bảo vệ cây di sản và môi trường. Qua đó, các em không chỉ phát triển kỹ năng sáng tạo mà còn góp phần nâng cao nhận thức về vấn đề này.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: MỞ RỘNG VỐN TỪ MÔI TRƯỜNG

Câu 1: Chọn lời giải nghĩa ở cột B phù hợp với mỗi từ ở cột A:

Hướng dẫn chi tiết:

- Môi trường: không gian sống của con người và sinh vật.

- Ngư trường: vùng biển tập trung nhiều hải sản, thuận tiện cho việc đánh bắt cá.

- Lâm trường: nơi chuyên khai thác, sản xuất và trồng rừng.

- Công trường: nơi tiến hành việc xây dựng hoặc khai thác, có tập trung người và phương tiện.

Câu 2: Thực hiện yêu cầu:

a. Giải ô chữ:

b. Đặt câu với từ tìm được ở hàng dọc.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Mát mẻ

2. Không khí

3. Thân thiện

4. Bảo vệ

5. Rác thải

6. Nước

7. Giờ trái đất

8. Biển

9. Suối

=> từ hàng dọc: môi trường

b. Việc bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của toàn xã hội.

Câu 3: Kể tên 3 - 4 việc làm:

a. Góp phần bảo vệ môi trường.

b. Gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Góp phần bảo vệ môi trường:

- Tái chế và giảm thiểu rác thải nhựa: Sử dụng sản phẩm tái chế và hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần như túi nilon, ống hút, chai nước.

- Trồng cây xanh: Trồng thêm cây xanh trong vườn nhà hoặc tham gia các dự án trồng rừng, giúp cải thiện chất lượng không khí và tạo ra môi trường sống xanh, sạch.

- Sử dụng năng lượng sạch: Chuyển sang sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, giảm thiểu sử dụng năng lượng từ các nguồn gây ô nhiễm.

b. Gây ảnh hưởng xấu đến môi trường:

- Xả rác bừa bãi: Việc vứt rác không đúng nơi quy định gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sinh vật và hệ sinh thái.

- Sử dụng quá mức túi nilon và sản phẩm nhựa dùng một lần: Tạo ra lượng lớn rác thải nhựa, khó phân hủy, gây ô nhiễm đất và nước.

- Khí thải từ phương tiện giao thông và nhà máy: Việc sử dụng phương tiện giao thông cá nhân và hoạt động của các nhà máy không kiểm soát khí thải gây ra ô nhiễm không khí nghiêm trọng.

Câu 4: Viết đoạn văn (từ 3 đến 4 câu) kể về một việc làm của em hoặc bạn bè để góp phần bảo vệ cây xanh.

Hướng dẫn chi tiết:

Tôi và bạn bè của mình đã tham gia vào một hoạt động bảo vệ cây xanh. Chúng tôi hằng ngày tưới nước đều đặn, loại bỏ cỏ dại quanh cây, và định kỳ bón phân để bổ sung dinh dưỡng. Chúng tôi cũng thường xuyên kiểm tra sâu bệnh và cắt tỉa những cành bị héo úa, nhiễm bệnh. Những biện pháp này giúp giữ cho cây xanh khỏe mạnh và phát triển tốt, đồng thời bảo vệ chúng khỏi các bệnh hại.

VIẾT: LUYỆN TẬP QUAN SÁT, TÌM Ý CHO BÀI VĂN TẢ NGƯỜI

Câu 1: Đọc bài văn “Hạng A Cháng” và trả lời câu hỏi:

a. Ở đoạn đầu, tác giả tả ngoại hình của Hạng A Cháng bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?

b. Khi cày ruộng, động tác và hình dáng của A Cháng có gì đáng chú ý?

c. Những hình ảnh so sánh trong bài văn có tác dụng gì đối với việc tả ngoại hình và hoạt động của Hạng A Cháng?

Hướng dẫn chi tiết:

a. Ngoại hình của Hạng A Cháng bằng những từ ngữ, hình ảnh:

- ngực nở vòng cung

- da đỏ như lim

- bắp tay bắp chân rắn như trắc, như gụ. 

- Vóc cao, vai rộng, người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng.

b. Khi cày ruộng, động tác và hình dáng của A Cháng thực sự gây ấn tượng mạnh. Anh thể hiện sức mạnh và sự dẻo dai qua việc nắm chắc đốc cày với hai tay, thân mình nhoài ra thành một đường cong mềm mại, linh hoạt điều chỉnh hướng cày theo đường ruộng bậc thang uốn lượn như mảnh trăng lưỡi liềm. Hình ảnh A Cháng khi rạp người xuống, đôi chân xoải dài hoặc bước đi gấp gáp theo nhịp cày cũng thể hiện sự khéo léo và kỹ thuật cao trong công việc cày cấy.

c. Việc sử dụng so sánh giúp người đọc dễ dàng hình dung ra vẻ ngoại hình mạnh mẽ và vóc dáng của A Cháng, như "ngực nở vòng cung", "da đỏ như lim", "vóc cao, vai rộng, người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng". Những so sánh này khiến hình ảnh A Cháng trở nên rõ ràng và mạnh mẽ hơn trong tâm trí người đọc.

Qua hình ảnh so sánh, vẻ đẹp và sức mạnh của A Cháng trong công việc lao động như "thân mình nhoài thành một đường cong mềm mại" và "đường cày uốn vòng theo hình ruộng bậc thang như một mảnh trăng lưỡi liềm" được nhấn mạnh, giúp người đọc cảm nhận được sự khéo léo và mạnh mẽ trong từng động tác cày cấy của anh.

Hình ảnh so sánh còn chứa đựng giá trị biểu cảm, thể hiện sự ngưỡng mộ và tự hào của người kể câu chuyện về A Cháng. Điều này làm cho bài văn không chỉ dừng lại ở việc miêu tả ngoại hình mà còn truyền tải được tình cảm và thái độ của người kể câu chuyện.

Câu 2: Quan sát một người lao động vào lúc người đó đang làm việc và ghi lại những điều em quan sát được. 

…