Đáp án Tiếng Việt 5 chân trời Ôn tập giữa học kì 2

BÀI 51. ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II

TIẾT 1

Câu 1: Bắt thăm, đọc thành tiếng bài thơ “Tháng Năm” và trả lời câu hỏi:

1. Đọc đoạn từ đầu đến "ắp nắng xòe ra” và trả lời câu hỏi:

Tháng Năm có những gì đẹp?

2. Đọc đoạn từ đầu đến “ắp nắng xoè ra” và trả lời câu hỏi:

Cảnh vật và con người trong đoạn thơ được tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?

3. Đọc đoạn từ “Tháng Năm chim kêu ngoài bãi” đến hết và trả lời câu hỏi:

Hình ảnh bàn tay xoè ra có những gì đáng yêu? Vì sao?

4. Đọc đoạn từ “Tháng Năm chim kêu ngoài bãi” đến hết và trả lời câu hỏi:

Khổ thơ cuối bài nói lên điều gì?

Hướng dẫn chi tiết:

1. Tháng Năm mang vẻ đẹp của mùa hè với cánh diều no gió vút cao giữa tầng không, tiếng ve kêu râm ran lối nhỏ và bông hoa phượng rực hồng. Nó cũng là tháng của mùa gặt, với rơm phơi dọc đường làng và mồ hôi ướt đàm vai áo. Tháng Năm đem lại sự sống động của thiên nhiên và sự miệt mài lao động của con người.

2. Cảnh vật và con người được miêu tả qua hình ảnh cánh diều "no gió", "tiếng ve kêu râm ran", "bông hoa phượng rực hồng", "rơm phơi dọc đường làng" và "mồ hôi ướt đầm vai áo". Những hình ảnh này không chỉ phản ánh vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện sự chăm chỉ, miệt mài trong công việc của con người để tạo nên cuộc sống hạnh phúc, no đủ.

3. Hình ảnh bàn tay "ắp nắng xoè ra" đáng yêu qua việc mở rộng ra không chỉ là nụ cười và hoa, mà còn là cào cào, muồm muỗm, chú dế cánh mềm và trái na mắt tròn thơm lựng. Điều này thể hiện sự sống động, phong phú của thiên nhiên và cuộc sống, làm cho tháng Năm trở nên yêu kiều và đầy sức sống.

4. Khổ thơ cuối nói lên sự hòa mình của con người vào thiên nhiên và cuộc sống. Bức tranh mây trắng "làm ô che nắng học bài" và "rạng ngời bao nhiêu trang sách" cùng em "mở cửa tương lai" thể hiện niềm lạc quan, hy vọng và khát vọng hướng tới tương lai tươi sáng. Hình ảnh này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập và tri thức trong việc mở ra những cánh cửa mới cho tương lai, đồng thời phản ánh tinh thần yêu đời, yêu học của tuổi trẻ.

Câu 2: Trao đổi với bạn:

a. Những hình ảnh trong bài thơ mà em thích.

b. Tác dụng của việc sử dụng điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Những hình ảnh trong bài thơ mà em thích:

- Em đặc biệt thích hình ảnh "cánh diều no gió vút cao đến giữa tầng không" vì nó gợi lên cảm giác tự do, bay bổng và không gian mênh mông của bầu trời mùa hè. Hình ảnh này khiến em nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ, khi cùng bạn bè thả diều và chạy theo những ước mơ rộng lớn.

- Hình ảnh "bông hoa phượng rực hồng" cũng rất đẹp và gần gũi, thường gắn liền với ký ức về mùa hè và những ngày cuối cùng của năm học, mang lại cảm giác hứng khởi và mới mẻ.

- Ngoài ra, em cũng yêu thích hình ảnh "Rạng ngời bao nhiêu trang sách cùng em mở cửa tương lai", vì nó thể hiện niềm tin và hy vọng vào một tương lai tươi sáng thông qua hành động học tập và mở rộng kiến thức.

b. Tác dụng của việc sử dụng điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ:

- Việc sử dụng điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ giúp tạo nên nhịp điệu, giai điệu cho bài thơ, khiến cho nó trở nên giàu âm nhạc và dễ nhớ hơn. Chẳng hạn, việc lặp lại cụm từ "Tháng Năm" ở đầu mỗi đoạn thơ không chỉ nhấn mạnh thời gian diễn ra các sự kiện mà còn tạo nên sự liên kết chặt chẽ giữa các hình ảnh, sự kiện, làm cho bài thơ trở nên thống nhất và hài hòa.

- Điệp ngữ cũng giúp nhấn mạnh và tăng cường cảm xúc, ý nghĩa của bài thơ. Chẳng hạn, hình ảnh "Xoè ra thêm nụ, thêm hoa" không chỉ thể hiện sự sinh sôi, nảy nở của thiên nhiên mà còn lồng ghép ý nghĩa về sự phát triển, mở rộng của cuộc sống và tâm hồn con người.

TIẾT 2

Câu 1: Đọc đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu:

(1) Đêm nay, sư đoàn vượt sông Đà Rằng để tiến về giải phóng vùng đồng bằng ven biển Phú Yên. (2) Trăng đang lên, mặt sông lấp lóa ánh vàng. (3) Núi Trùm Cát dựng sừng sững bên bờ sông thành một khối tím thẫm uy nghiêm, trầm mặc. (4) Dưới ánh trăng, dòng sông sáng rực lên và những con sóng nhỏ lăn tăn, gợn đều, mơn man vỗ nhẹ vào hai bên bờ cát. (5) Sau một ngày ồn ào náo động, đêm đang lắng dần, không gian như loãng ra, thấm đượm hơi sương, thoảng chút ngọt ngào của hương cây, hương cỏ.

Theo Khuất Quang Thuy

a. Xác định chủ ngữ, vị ngữ của từng câu.

b. Xếp các câu trong đoạn văn vào hai nhóm:

c. Chỉ ra cách nối các vế câu trong mỗi câu ghép tìm được.

Hướng dẫn chi tiết:

a. 

b. 

- Câu đơn: 1 -3

- Câu ghép: 2 - 4 -5

c. Các vế trong câu 2 và 5 được nối với nhau bằng dấu phẩy. Các vế trong câu  4 được nối với nhau bằng kết từ “và”.

Câu 2:  Thực hiện yêu cầu:

a. Dựa vào nội dung bài đọc “Tháng Năm”, đặt câu ghép theo từng yêu cầu sau:

b. Các vế câu trong mỗi câu ghép ở bài tập a được nối với nhau bằng cách nào?

Hướng dẫn chi tiết:

a. 

-Tháng Năm, cánh diều no gió vút cao đến giữa tầng không, ve kêu râm ran lối nhỏ, gọi bông hoa phượng rực hồng. (1)

- Nắng tháng Năm không chỉ làm cho cảnh vật trở nên đẹp hơn mà nó còn mang lại niềm vui và hy vọng cho bạn nhỏ khi chứng kiến khung cảnh sống động, tươi mới của thiên nhiên. (2)

b. Các vế trong câu (1) được nối với nhau bằng dấu phẩy. Các vế trong câu (2) được nối với nhau bằng cặp kết từ “không chỉ … mà còn”.

Câu 3: Viết đoạn văn (từ 4 đến 5 câu) nói về cuộc sống thanh bình ở quê hương em, trong đó có ít nhất một câu ghép.

Hướng dẫn chi tiết:

Quê hương em là một làng nhỏ ven sông, phong cảnh rất nên thơ với cây đa, mái đình và những cánh đồng thẳng cánh cò bay. Mùa xuân ấm áp là những ngày đẹp nhất của làng xóm quê em. Mùa xuân đến, cả đất trời như ngập tràn hạnh phúc. Cây cối đâm chồi nảy lộc xanh tươi. Những mầm non bừng tỉnh sau giấc ngủ đông dài dằng dặc, khẽ vươn vai vẫy lá chào đón gió xuân. Muôn loài hoa khoe sắc, khoe hương trong nắng mới.

TIẾT 3

Câu 1: Xác định và nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ trong mỗi đoạn thơ, đoạn văn sau: 

a. Bốn ngàn năm dựng cơ đồ,

Vạn năm từ thuở ấu thơ loài người. 

Ơi Việt Nam! Việt Nam ơi!

Việt Nam! Ta gọi tên Người thiết tha.

Lê Anh Xuân

b. Hôm sau chúng tôi đi Sa Pa. Phong cảnh ở đây thật đẹp. Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cái, trắng long lanh một cơn mưa tuyết trên những cành đào, lê, mận. Thoắt cái, gió xuân hây hẩy nồng nàn với những bông hoa lay ơn màu đen nhung hiếm quý.

Nguyễn Phan Hách

Hướng dẫn chi tiết:

a. Điệp từ "Việt Nam" và cách gọi lặp lại "Ơi Việt Nam! Việt Nam ơi! Việt Nam!" tạo nên sự nhấn mạnh, biểu thị tình cảm mạnh mẽ và sự gắn bó thiết tha của tác giả với đất nước, quê hương. Sự lặp lại này cũng thể hiện niềm tự hào dân tộc và tinh thần yêu nước, khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của Việt Nam trong lòng người dân cũng như trong lịch sử nhân loại.

b. Điệp ngữ "Thoắt cái" được sử dụng lặp lại ba lần, tạo nên cảm giác thời gian trôi nhanh và nhấn mạnh sự thay đổi đột ngột, nhanh chóng của thời tiết và phong cảnh ở Sa Pa. Cách sử dụng này giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp đa dạng, phong phú và không ngừng biến đổi của thiên nhiên nơi đây. Từ "Thoắt cái" cũng gợi lên sự kỳ diệu, huyền ảo của Sa Pa, khiến mỗi khoảnh khắc tại đây đều trở nên đặc biệt và đáng nhớ.

Câu 2: Nêu tác dụng của các dấu gạch ngang trong mỗi đoạn văn sau:

a. Trong không gian rộn rã sắc màu, một nhành thạch thảo vừa kết nụ, khoẻ khoắn vươn lên. Bông thạch thảo tim tím xoè cánh nhỏ xinh, cất tiếng náo nức:

- Chào các bạn!

Các loài hoa vui vẻ đáp lời:

- Chào mừng thạch thảo nở hoa!

Mai Yến Thư

b. Bài đọc “Những con mắt của biển" giới thiệu ba ngọn hải đăng ở nước ta:

- Hải đăng Đại Lãnh - còn gọi là hải đăng Mũi Điện - ở tỉnh Phú Yên;

- Hải đăng Kê Gà ở tỉnh Bình Thuận;

- Hải đăng Vũng Tàu ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Hà Hạnh

Hướng dẫn chi tiết:

a. Dấu gạch ngang được dùng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật (các loài hoa).

b. Dấu gạch ngang được dùng để đánh dấu bộ phận được liệt kê.

Câu 3: Thực hiện một trong hai yêu cầu sau:

a. Viết đoạn văn (từ 4 đến 5 câu) về một loài cây hoặc một loài hoa mà em thích, trong đó có sử dụng dấu gạch ngang để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.

b. Viết đoạn văn (từ 4 đến 5 câu) bày tỏ tình cảm, cảm xúc của em về một cảnh đẹp của quê hương, đất nước, trong đó có sử dụng điệp từ, điệp ngữ.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Một trong những loài hoa em yêu thích nhất chính là hoa hồng - biểu tượng của tình yêu và sắc đẹp. Hoa hồng có nhiều màu sắc khác nhau, từ đỏ, trắng, hồng, đến vàng, mỗi màu mang một ý nghĩa riêng - màu đỏ biểu tượng cho tình yêu mãnh liệt, trắng cho sự thuần khiết, và hồng cho sự ngưỡng mộ. Loài hoa này không chỉ được yêu mến bởi vẻ đẹp quý phái, màu sắc rực rỡ mà còn bởi hương thơm dịu ngọt, quyến rũ. Hơn nữa, hoa hồng còn được sử dụng trong nhiều dịp quan trọng - từ lễ cưới, sinh nhật, đến các ngày lễ tình nhân - làm cho mỗi khoảnh khắc trở nên ý nghĩa và đáng nhớ hơn.

b. Quê hương em là một miền quê yên bình, nằm bên dòng sông êm đềm. Từ bao đời nay, con sông cứ êm đềm trôi. Từ bao đời nay, con sông vẫn âm thầm kể cho bao người dân quê nghe về những câu chuyện đầy tự hào của quá trình đấu tranh để giữ làng, giữ nước. Mỗi lần nhìn ngắm dòng sông tuổi thơ, em cảm thấy lòng mình bình yên và yêu thêm quê hương đất nước này biết bao.

TIẾT 4

Đề bài: Viết đoạn văn bày tỏ tình cảm, cảm xúc về một ngày hội được tổ chức ở trường em.

Hướng dẫn chi tiết:

Ngày hội văn hóa dân gian được tổ chức vào dịp Tết nguyên đán tại trường em thật sự là một ngày hội đáng nhớ, mang lại cho em cảm xúc tràn đầy và khó quên. Từ sáng sớm, sân trường đã rộn ràng tiếng nhạc, tiếng cười và những màu sắc rực rỡ của trang phục truyền thống. Mỗi gian hàng trưng bày một nét văn hóa đặc sắc, từ ẩm thực cho đến trò chơi dân gian, tạo nên một không gian văn hóa phong phú và đa dạng. Điều làm em ấn tượng nhất là màn biểu diễn múa lân sôi động, đầy màu sắc, đã kích thích sự hứng khởi và niềm tự hào về bản sắc văn hóa của dân tộc. Cảm xúc của em lúc ấy vừa vui sướng, vừa tự hào khi được là một phần của ngày hội, được sống trong không khí đầm ấm, gần gũi và yêu thương. Ngày hội không chỉ là dịp để học hỏi, giao lưu văn hóa mà còn giúp em cảm nhận sâu sắc hơn tình đoàn kết, tình bạn bè giữa các học sinh, giáo viên trong trường.

TIẾT 5

…