BÀI 16 ÁP SUẤT CHẤT LỎNG. ÁP SUẤT KHÍ QUYỂN

I. ÁP SUẤT CHẤT LỎNG

Thảo luận: Thí nghiệm 1

16. CH. Nếu các màng cao su bị biến dạng như Hình 16.2 Trang 68 thì chứng tỏ điều gì?

Trả lời:

Các màng cao su bị lõm vào chứng tỏ chất lỏng gây áp suất lên đáy bình và thành bình.

1. CH. Với những vị trí khác nhau ở cùng một độ sâu thì áp suất chất lỏng tác dụng lên bình có thay đổi không? 

Trả lời:

Với những vị trí khác nhau ở cùng một độ sâu thì áp suất chất lỏng tác dụng lên bình không thay đổi 

1. CH. Khi đặt bình sâu hơn (từ vị trí P đến Q) thì tác dụng của chất lỏng lên bình thay đối như thế nào?

Trả lời:

Khi đặt bình sâu hơn (từ vị trí P đến Q) thì tác dụng của chất lỏng lên bình lớn hơn

1. CH. Có phải chất lỏng chỉ tác dụng áp suất lên bình theo một phương như chất rắn không?

Trả lời:

Chất lỏng gây áp suất lên bình theo mọi phương chứ không theo một phương như chất rắn.

Thảo luận: Thí nghiệm 2

1. CH. Từ kết quả mô tả ở thí nghiệm trên, hãy rút ra kết luận về sự truyền áp suất tác dụng vào chất lỏng theo mọi hướng.

Trả lời:

Áp suất tác dụng vào chất lỏng sẽ được chất lỏng truyền đi nguyên vẹn theo mọi hướng

Hãy thảo luận nhóm và thực hiện nhiệm vụ sau

CH.Mô tả và giải thích các hiện tượng trong thí nghiệm ở hình 16.4a và hình 16.4b Trang 68

Trả lời:

Hình 16.4a: khi thổi không khí vào ống (1) ở thì thấy hiện tượng là các cột nước trong ống (2), (3) và (4) sẽ dâng lên với độ cao xấp xỉ bằng nhau.

Hình 16.4b: khi ấn pit - tông thì nước sẽ bị phun ra từ các các lỗ trên thành bình

Giải thích do áp suất tác dụng vào chất lỏng sẽ được chất lỏng truyền đi nguyên vẹn theo mọi hướng.

CH.Hình 16.5 Trang 69 vẽ sơ đồ nguyên lý máy nén thủy lực. Hãy vận dụng tính chất truyền nguyên vẹn áp suất theo mọi hướng của chất lỏng để giải thích tại sao khi người ta tác dụng một lực nhỏ vào pit - tông nhỏ lại nâng được ô tô đặt trên pit - tông lớn

Trả lời:

Máy thủy lực hoạt động dựa trên nguyên lý định luật Pascan. Khi áp suất được đặt lên chất lỏng trong một hệ thống kín thì áp lực được tạo ra trong toàn bộ hệ thống là không thay đổi. Một pit - tông  hoạt động ở hệ thống sẽ tạo ra một lực tương ứng với diện tích lớn trên cả diện tích của pit - tông đó.

1. CH. Hãy tìm thêm ví dụ trong đời sống minh họa áp suất tác dụng vào chất lỏng sẽ được chất lỏng truyền đi nguyên vẹn theo mọi hướng

Trả lời:

VD:

• Kích thủy lực
• Thang máy thủy lực 
• Hệ thống phanh xe cơ giới

II. ÁP SUẤT KHÍ QUYỂN

Thảo luận: Thí nghiệm 3

1. CH. Giải thích hiện tượng quan sát được.

Trả lời:

Hiện tượng: tấm nylon không bị nước đẩy rời khỏi miệng cốc 

Giải thích:

Do áp lực tạo bởi áp suất khí quyển tác dụng lên tấm nylon từ phía dưới lên lớn hơn trọng lượng của phần nước trong cốc nên tấm nylon không bị nước đẩy rời khỏi miệng cốc 

Thảo luận

16. CH. Sử dụng một ống thủy tinh ở hai đầu và một cốc nước (hình 16.8 trang 70) dùng ống thủy tinh vào cốc nước đầy nước dâng lên một phần của ống, rồi lấy ngón tay bịt vào đầu trên và kéo xuống ra khỏi nước. Quan sát xem nước có chảy ra khỏi ống hay không. Vẫn giữ tay bịt đầu trên của ống và nghiêng ống theo phương khác nhau, khi đó nước có chảy ra khỏi ống hay không? Giải thích hiện tượng.

Trả lời:

Hiện tượng: Nước có chảy ra khỏi ống hay không.

Giải thích: Do áp lực của không khí tác dụng vào nước từ phía dưới lên lớn hơn trọng lượng của cột nước nên nước không chảy ra khỏi ống.

Vẫn giữ tay bịt đầu trên của ống và nghiêng ống theo phương khác nhau, khi đó nước không chảy ra khỏi ống

Giải thích: Do áp lực của không khí tác dụng vào nước theo phương khác lớn hơn trọng lượng của cột nước nên nước không chảy ra khỏi ống.

1. CH. Tìm một số ví dụ chứng tỏ sự tồn tại của áp suất khí quyển

Trả lời:

Một số ví dụ:

Trên nắp bình nước có lỗ nhỏ để áp suất không khí trong bình thông với áp suất khí quyển, đẩy nước xuống.

Gói bim bim phồng to, khi bóc ra bị xẹp.

1. CH. Em hãy cho biết áp suất tác dụng lên mặt hồ và áp suất tác dụng lên đáy hồ là áp suất nào?

Trả lời:

Áp suất khí quyển tác dụng lên mặt hồ và áp suất chất lỏng tác dụng lên đáy hồ.

1. CH. Em hãy tìm ví dụ và mô tả hiện tượng trong thực tế về sự tạo thành tiếng động trong tai khi thay đổi áp suất đột ngột

Trả lời:

Ví dụ: Khi lặn trong biển

Thông thường, thợ lặn cảm thấy ù tai và đau khi lặn xuống sâu; nếu áp suất không được cân bằng nhanh chóng, xuất huyết tai giữa hoặc thủng màng nhĩ có thể xảy ra.

Ví dụ: khi đi thang máy lên các tầng cao của các toà nhà cao tầng sẽ thấy ù tai.

1. CH. Tìm thêm ví dụ về giác mút trong thực tế và giải thích hoạt động của nó.

Trả lời:

Ví dụ về giác mút trong thực tế:

• Giác mút treo tường, Giác mút giữa mặt kính và chân bàn
• Thanh thông bồn cầu
• Giác mút trong các máy xung điện,...

Giải thích

Ta ấn giác mút trên một bề mặt bất kỳ, lượng không khí bên trong của giác bị đẩy ra bên ngoài. 

Mặt trong của giác bị triệt tiêu áp lực, tạo thành không gian chân không. Tuy nhiên, bên ngoài núm cao su này vẫn có một áp lực nhất định, gây ra sự chênh lệch áp suất bên trong và bên ngoài giác. Từ đó khiến cho núm hút và dính chặt hơn lên bề mặt.

Khi ta kéo núm ra, không khí tràn vào lấp đầy không gian chân không của giác, gây ra tiếng “bật” có thể nghe thấy được.

1. CH. Hãy tìm trong thực tế những dụng cụ hoạt động theo nguyên lý của bình xịt cho biết chúng được sử dụng vào công việc gì

Trả lời:

Ví dụ:

• Bình tưới cây
• Bình phun thuốc sâu
• Bình chữa cháy,...