Đề thi cuối kì 2 ngữ văn 9 cánh diều (Đề số 1)

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2

NGỮ VĂN 9 – CÁNH DIỀU 

NĂM HỌC: 2024 - 2025

Thời gian làm bài: 90 phút (Không kể thời gian phát đề)

1. PHẦN ĐỌC HIỂU (4.0 điểm) 

Cho ngữ liệu sau đọc và trả lời câu hỏi:

Linh thiêng Bổ Đà Cổ Tự 

Vùng đất Kinh Bắc xưa vốn nổi tiếng với những làn điệu quan họ mượt mà, sâu lắng. Nhưng ít ai biết rằng, nơi đây ngoài những cảnh sắc sơn thủy hữu tình, còn là chốn quy tụ của nhiều ngôi chùa đẹp bậc nhất cả nước. Nổi bật trong đó phải kể đến chùa Bổ Đà – một trong ba ngôi chùa cổ lâu đời, mang nhiều giá trị văn hóa và lịch sử quý báu. 

[...] Theo những dấu vết vật chất và thư tịch còn lại cho biết, chùa bắt đầu có từ thời nhà Lý. Tương truyền, một lão tiều phu hiền lành, tốt bụng câu sinh con trai được Quan thế âm cho linh ứng, bèn lợp gianh làm chùa và tô một pho tượng Quan âm Tống Tử, ngày đêm thành tâm hương khói. Về sau nhiều người qua lại lễ bái, cầu nguyện việc gì cũng thành, cứ thế chùa trở nên nổi tiếng khắp vùng gần xa. Dưới triều vua Lê Dụ Tông, chùa được xây dựng lại. Lúc đầu, chùa Bổ Đà là nơi dành riêng cho các bậc vua chúa tu hành. Qua nhiều lần trùng tu, chùa ngày càng mở mang và được nhiều người nhất tâm tin tưởng. Thời bấy giờ, có người theo đạo Phật, người theo đạo Nho, người lại theo đạo Lão, nhưng đã đến chùa thì mọi người đều theo đạo Phật. Song với quan niệm trò nào cũng phải thờ thấy, nơi đây là một trong số ít chùa có thờ Tam giáo. 

Trải qua dấu vết của thời gian, có thể nói chùa Bổ Đà là một trong những nơi hiếm hoi còn giữ nguyên bản nét kiến trúc Việt cổ. Chùa thiết kế theo nguyên tắc “nội thông ngoại bể” tạo vẻ u tịch, thanh vắng, linh thiêng. Ngay từ những bước chân đầu tiên đến với chùa, người ta đã thấy phảng phất nét gần gũi của vùng thôn quê đồng bằng Bắc bộ. Cổng vào chùa có dáng dấp gác chuông theo kiến trúc thời Nguyễn, nền được lát đá muối có kích thước to nhỏ khác nhau. Tường bao được làm bằng đất nện rất độc đáo, nhiều chi tiết chạm khắc ốp tiểu sành tinh Khuôn viên chùa Bổ Đà rồng lớn với diện tích 51.784m2, được chia làm bà khô rõ rệt: khu vườn, khu nội tự và khu vườn tháp. Khu vườn chia làm ba khung rất ăn trái và ho dựng vàhục vụ các vị tăng, ni. Khu nội tựủa yếu được trong cân Từ được xây dựng vào thời Hậu Lê, thiết kế theo nguyên tung ngoại quốc” - một nét đặc trưng của chùa Việt Nam với tám cửa ra vào tượng trưng cho bát quái, đường đi chữ Lục. Toàn bộ khu chùa hiện nay gồm 16 trữ nhà lớn nhỏ với tổng số gần 100 gian nối tiếp nhau. Kế bên chùa chính là khu vườn tháp ngàn năm tuổi được xây tường đất kể để bên người ta cảm giác như lạc vào cõi hư vô với hàng trăm ngôi tháp mộ được nây dựng hàng hàng lớp lớp theo những quy định chặt chẽ của Thiên môn. Một khung cảnh mơ hồ, u tịch, có chút huyền ảo, linh thiêng. Nơi đây là chốn lưu giữ xá lị, tro cốt nhục thân của 1.214 vị tăng, ni. Hiện nay, vườn tháp chùa Bổ Đà được đánh giá h giá là lớn và đẹp nhất Việt Nam.

Bên cạnh những giá trị về kiến trúc, thẩm mỹ, Chùa Bổ Đà còn lưu giữ nhiều tài liệu, cổ vật có giá trị văn hóa và lịch sử quý báu. Chùa hiện còn giữ gần như đầy đủ hệ thống tượng Phật bằng gỗ từ thời Lê và một kho tàng di sản Hán - Nôm trên nhiều loại hình. Bộ ván kinh Phật tại chùa là một trong những bộ kinh khắc gỗ cổ nhất Việt Nam với hơn 2.000 mộc bản, được khắc hoàn toàn trên gỗ thị trong 28 năm từ 1706 đến 1734. Hơn 300 năm trôi qua, những mộc bản này vẫn còn bền đẹp, vẹn nguyên và được đưa vào sách kỷ lục Việt Nam năm 2006. 

Hội tụ đầy đủ tinh hoa của đất trời, nơi sơn thủy giao hòa, nhìn sông tựa núi, chùa Bổ Đà mang một không gian linh thiêng song vẫn có nét dung dị, gần gũi như chính con người Bắc Giang. Năm 2016, chùa Bổ Đà được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt, thu hút khách thập phương về chiêm bái cảnh chùa và tìm hiểu nhiều nét văn hóa có giá trị lịch sử quý báu.

(Tạp chí Heritage, Tổng công ty Hàng không Việt Nam, 21/6/2023)

Câu 1 (0.5 điểm): Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.

Câu 2 (0.5 điểm): Thông tin chính của văn bản là gì? Nêu cách trình bày thông tin của văn bản trên. 

Câu 3 (1.0 điểm): Vì sao chùa Bổ Đà được đánh giá là nơi hội tụ kiến trúc Việt cổ hiếm hoi còn giữ nguyên bản?

Câu 4 (1.0 điểm): Nêu giá trị văn hóa – lịch sử của bộ ván kinh Phật tại chùa Bổ Đà.

Câu 5 (1.0 điểm): Dựa trên bài đọc, hãy trình bày suy nghĩ của anh / chị về những nét đẹp văn hoá truyền thống của người Việt Nam được gửi gắm qua hình ảnh chùa Bổ Đà.

B. PHẦN VIẾT (6.0 điểm)

Câu 1 (2.0 điểm): Viết đoạn văn 200 từ trình bày suy nghĩ của anh/ chị về những giá trị tinh thần mà chùa Bổ Đề mang lại. 

Câu 2 (4.0 điểm): Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về việc giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống trong bối cảnh hội nhập toàn cầu. 

BÀI LÀM

……………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….

TRƯỜNG THCS .........

MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2 (2024 – 2025)

MÔN: NGỮ VĂN 9 – CÁNH DIỀU

TRƯỜNG THCS .........

BẢN ĐẶC TẢ KĨ THUẬT ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2 (2024 – 2025)

MÔN: NGỮ VĂN 9 – CÁNH DIỀU